Przygody polarnika z Łomży w Arktyce i Antarktyce - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Mateusz Hil to dzisiaj 37-latek, który urodził się w Łomży, gdzie ukończył Szkołę Podstawową nr 7 przy ulicy Adama Mickiewicza i I LO imienia Tadeusza Kościuszki przy ul. Feliksa Bernatowicza. Został magistrem inżynierem budownictwa po studiach w SGGW w Warszawie. Pracował, m.in. w wydziale inwestycji Gminy Łomża i jako inżynier budowy w Gdańsku. Interesowała go też praca w terenie i uczestniczył w badaniach ornitologicznych, jednak od dawna próbował dostać się do stacji polarnej.

Północna stacja Polskiej Akademii Nauk znajduje się przy fiordzie Hornsund na południu wyspy Spitsbergen, gdzie naukowcy z Polski prowadzą badania od 1956 r., natomiast południowa zlokalizowana jest w obrębie Półwyspu Antarktycznego, wyglądającego jak koniuszek Antarktydy. Stacja Arctowskiego podaje, że prowadzi badania z zakresu: oceanografii, geologii, geomorfologii, glacjologii, meteorologii, sejsmologii, biologii i ekologii. Nieprzerwanie prowadzi też monitoringi: ekologiczny, glacjologiczny, hydrologiczny, meteorologiczny i ekologiczny. W latach 70. ogromne poruszenie wywołała możliwość połowów masy ryb i kryla, więc stacja pomogła również rybakom. 

Autem, pieszo, rowerem i jachtem 
Wyprawy polarne Pana Mateusza odbywały się zazwyczaj latem albo wczesną jesienią i trwały po 2-3 tygodnie. Łomżyniak po raz pierwszy wyruszył na północny szlak w 2015 r. samochodem marki Łada w stronę Archangielska i Murmańska w Rosji. Druga wyprawa wiodła na Nordkapp: z Łomży dojechał autem do Tallinna, stolicy Estonii, skąd promem popłynął do Helsinek, stolicy Finlandii, a stamtąd rowerem dotarł na Przylądek Północny, czyli Nordkapp. Norweski Spitsbergen, największą wyspę archipelagu Svalbard, poznał z kolegą podczas trekkingu – wędrówki w trudnym, górzystym terenie na ok. 60-kilometrowej trasie pomiędzy Longyerbyen a Barentsburgiem.

Czwarta wyprawa miała charakter całkowicie odmienny, ponieważ wypłynął jachtem z Tromso na Morzu Norweskim do Longyerbyen na Morzu Arktycznym. Piątą przygodę Pan Mateusz przeżywał, opływając jachtem północne wybrzeże Norwegii z fiordami od portu Tromso do Kirkenes, gdzie przybywają z całego świata turyści, aby podziwiać dzikie, surowe, krajobrazy skał wyrastających z wody i zorze polarne.

Spełnienie marzenia o pracy w stacji 
Od pierwszej wyprawy polubił zdobywać bezkresne przestrzenie. W porównaniu z zurbanizowaną i ciasno zagospodarowaną rolniczo Polską, są dużo bardziej naturalne, bo przez wiele kilometrów nie spotyka się siedzib ludzkich. Sprawdzał na trasie wytrzymałość organizmu, kondycję, cierpliwość i odporność na wysiłek. Dwa razy był pracownikiem Polskiej Stacji Antarktycznej imienia Henryka Arctowskiego, w archipelagu Szetlandów Południowych, niedaleko Antarktydy, a 14 tysięcy km od Polski. Latem jest tam około 0-5 stopni C, zimą około minus 20 st. Za pierwszym razem pracował przez rok od lata do lata w 2020 i 2021 r. jako obserwator hydrologiczny: mierzył przepływ wody w strumieniach, wypływających z lodowców, oraz ilość rumowiska rzecznego (kamiennego). Za drugim razem był w stacji przez pół roku w 2024 r. jako pracownik budowy nowych budynków, bo stare z lat 70. się wysłużyły. Stawiał konstrukcje stalowe, na których zamontowano ściany z płyt warstwowych. Latem pracowało około 50 ludzi, w tym naukowcy, mechanik, elektryk, medyk, a połowę oddelegowano do modernizacji.

Prąd czerpią z agregatów na ropę i paneli fotowoltaicznych, a wodę z topniejących lodowców. Zaopatrzenie raz lub dwa razy w roku przywożą statki do Zatoki Admiralicji. Pracują mężczyźni i kobiety, łagodzące męskie charaktery. Na wyspie nie ma drzew i krzewów, tylko trwa, mchy i porosty, przez co latem jest dość zielono. Telefony komórkowe nie działają, używa się nadajników radiowych. Do łączności ze światem służy Internet. Główny budynek składa się z segmentów kontenerowych. Pokoje mają ok. 2 metrów na 2, 5 metra. Wspólna jest kuchnia, z kucharzem lub dyżurami, magazyn żywności, pokój dzienny / mesa jako kantyna i salon z telewizorem, łazienki, toalety. W innym budynku jest sala gimnastyczna, siłownia, bieżnia, rower stacjonarny. W pobliżu stoi latarnia morska, na której wisi kapliczka, pamiętająca polarnika Ryszarda Czajkowskiego (1933-2024), budowniczego stacji.

Często spotykanymi zwierzętami są: pingwiny, słonie morskie, foki – krabojady, uchatki antarktyczne, lamparty morskie, kilkanaście gatunków ptaków. Wiedzę o rejonach polarnych wzbogacają lektury książek podróżniczych i przygodowych, w tym publikacje i wywiady polarniczki Dagmary Bożek. 

Menu załogi stacji stanowią dania, które można znaleźć na talerzach w polskich domach, lecz z powodów logistycznych, po kilku miesiącach, brakuje świeżych owoców i warzyw. Chleb mają mrożony lub pieką sami. Śmieci segregują: plastik, szkło, metal, a odpady biodegradowalne trafiają do spalarki. Zdarzają się potańcówki na zaproszenie stacji innych krajów. Z bazy na dysku stacji można pobierać na laptopy: filmy, e-booki, muzykę. A jeśli ma się szczęście, można poznać wybrankę serca. Łomżyniak Mateusz Hil poznał na Polskiej Stacji Antarktycznej w 2020 r. psycholożkę, pracującą tam jako szefowa kuchni. Wzięli w Łomży ślub we wrześniu 2024 r.

Mirosław R. Derewońko
tel. red.  696 145 146