Zmarł historyk religii Profesor Zbigniew Mikołejko (+ 72) - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Profesor Mikołejko chętnie był zapraszany do programów i wywiadów w telewizji, radiu, prasie i w portalach internetowych, ponieważ mądrze, odważnie i niekoniunkturalnie umiał wypowiedzieć się prawie na każdy temat. Redakcja portalu 4lomza.pl miała szczęście prosić Profesora o komentarze do codziennej i odświętnej rzeczywistości. Od ponad 12 lat korzystaliśmy w artykułach, do których linki znajdują się poniżej, z rozległej wiedzy, erudycji i poczucia humoru filozofa, autora ok. 1 000 tekstów własnych oraz kilkunastu książek. Wśród publikacji są tak znaczące i popularne, jak zbiór esejów „W świecie wszechmogącym” (2009) i „Żywoty świętych poprawione” (2001, 2004, 2011). W biografii i twórczości naukowej Profesora Mikołejko znalazła się również- Łomża. W okolicach roku 2011 oraz 2012 r. przygotowywał na okoliczność Spotkania Humanistów Szkół Twórczych w I LO prelekcje, które stały się zaczynem w publikacji „We władzy wisielca", tom 1 - 2 (2012 – 2014).

Dylematy agnostyka
Na czym polegał fenomen Profesora Zbigniewa Mikołejko w polskiej nauce i kulturze? Cechowała Go taka umiejętność stawiania pytań o starożytne wydarzenia, zwłaszcza w dziedzinie mitów, wiary i religii, że odnajdywał zależności, asocjacje ze współczesnością XX i XXI w. Umiał wyrażać się z profesjonalizmem na trudne tematy historyczne i filozoficzne w sposób jasny, klarowny, rzeczowy. Chociaż Jego rozważania dotyczyły delikatnej materii światopoglądowej, to potrafił opowiedzieć o dylematach wierzeń w Boga i bóstwa na przestrzeni tysięcy lat dziejów ludzkości. Zadanie trudne w świecie zdominowanym przez emocje zbiorowe, wyprzedzające namysł i dyskurs nad informacjami (na których analizowanie mało kto znajduje czas w powodzi newsów z każdej strony i w pośpiechu między pracą, rodziną a domem). Zresztą, dla coraz większej części Polek i Polaków – zwłaszcza w  młodym pokoleniu - zagadnienia nt. religii i sposobów jej wyznawania stanowią coraz mniej istotną warstwę egzystencji. Laicyzacja i sekularyzacja to tendencja europejska, do czego przyczynił się też Kościół i księża, krytykowani za wystawny i niemoralny styl życia, niezgodny z ich przekonaniami.

Kultura humanisty
Profesor umiał w zeświecczonym świecie, targanym rozmaitymi fundamentalizmami, nietolerancją i ksenofobią, odnaleźć czysty nurt, ożywcze światło, rozważne słowo. Za szczerość nieraz spotkała Go napaść, również fizyczna, ludzi niezadowolonych z publicznie wyrażanej krytyki fałszu, obłudy, postępowania wbrew głoszonym zasadom, np. Dekalogu i Ewangelii o nauczaniu Chrystusa. Z racji na szerokie horyzonty myślowe, zdolność prowadzenia dyskusji z adwersarzami i poczucie humoru był arcytrudnym do pokonania na poglądy przeciwnikiem. Kiedy rozmawiał z ludźmi wierzącymi w stworzenie świata i człowieka przez Istotę nadprzyrodzoną, budził w nich uśpione wątpliwości. A gdy przebywał wśród ateistów, to bronił prawa do odmiennego stanowiska ludzi zawierzenia Bogu. Tę postawę: obserwatora, mędrca, eksperta można dziś wytłumaczyć dociekliwością i życzliwością Profesora Zbigniewa Mikołejki dla wszelkich istot, próbujących, niezależnie od cywilizacji i epoki, odnaleźć osobiste odniesienia do ogromu Kosmosu, potęgi sił Natury, zagadki istnienia i Tajemnicy, przed jaką staną wyznawcy judaizmu, chrześcijaństwa, islamu oraz hinduizmu, buddyzmu, taoizmu.

Profesor Zbigniew Mikołejko pochodził z Lidzbarka Warmińskiego. Po studiach w Uniwersytecie Warszawskim pracował w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, gdzie kierował Zakładem Badań nad Religią. Należał do Akademii Amerykańskiej w Rzymie oraz do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wykładał w Warszawie i na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Mirosław R. Derewońko
tel. red.  696 145 146