Spotkania Humanistów z prof. Mikołejko w Łomży
Po dwóch latach powrócił do Łomży w glorii mądrości i sławy profesor Zbigniew Mikołejko (lat 61), wybitny filozof i historyk religii z Polskiej Akademii Nauk, autor ponad 800 esejów i zbioru rozpraw o przemocy, śmierci i Bogu „W świecie wszechmogącym”. Myśliciel wygłosił ciekawy, erudycyjny i błyskotliwy wykład inauguracyjny „Gdzie znaleźć lekcję nienawiści” dla 170 młodych uczestników i ich przewodników po świecie kultury, sztuki i literatury w czasie już XVIII Spotkań Humanistów Szkół Twórczych, które zorganizowało renomowane I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki. Zebrał rzęsiste brawa od polonistów i uzdolnionej humanistycznie młodzieży.
XVIII Spotkania Humanistów Szkół Twórczych mogły wreszcie odbyć się w ponad 100-letniej auli I LO, odremontowanej w stylu klasycystycznym wielce starannie i ze smakiem. Nie krył podziwu i znany z wyrazistych opinii na tematy wszelakie profesor, i młodzi humaniści, którzy przyjechali ze swoimi polonistami z kilku liceów, m.in., I LO w Białymstoku, VIII oraz LXIV w Warszawie i I LO w Bolesławcu. Słowa podziwu szczególnie dla tych ostatnich miał Jerzy Łuba, dyrektor I LO i PG nr 6 w Łomży, który ciepło powitał gości: z Bolesławca pociągiem i autobusem jechali 13 godzin.
Wieczór wielokulturowy i wystawa o Żydach łomżyńskich
Przez dwa dni tematem dyskusji i warsztatów była nienawiść w literaturze, polityce i życiu, gdyż organizatorki Spotkań, polonistki I LO w Łomży, Jolanta Szabuńko i Anna Bućko każdą edycję poświęcają ważkiemu motywowi w sztuce, na przykład, lustro, cień, twierdza czy mapa. Młodzież prezentowała przemyślenia, napisane piękną i budzącą podziw polszczyzną. Miło dodać z dumą, że słuchający wystąpień prof. Zbigniew Mikołejko najwyżej ocenił poziom pracy Anny Wądołowskiej z I LO w Łomży, która przyjrzała się w eseju „Na samym dnie” utworom piosenkarki Marii Peszek.
Historyk sztuki z Liceum Plastycznego w Łomży Cezary Gwizdon poprowadził zajęcia z analizy dzieł plastycznych, zaś dr hab. Wojciech Kruszewski z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – warsztaty pt. „Leopolda Buczkowskiego lekcja o nienawiści” na podstawie powieści „Wertepy”. W piątek humaniści bawili się na wieczorze wielokulturowym Fundacji Ocalenie; w sobotę warsztaty dla nich nt. mowy nienawiści poprowadzili Anna Kowalska i Kamil Kamiński, także z „Ocalenia”. Przed pożegnalnym obiadem goście zdążyli jeszcze zwiedzić sentymentalną i nostalgiczną wystawę fotograficzną „Księga pamięci Żydów łomżyńskich...” w Muzeum Północno-Mazowieckim.
Nienawiść w Internecie, polityce, mediach, na stadionach...
- Byłem już na Spotkaniach w Łomży czternaście i osiem lat temu, więc jechałem z pewnością, że poziom zajęć i atrakcyjność programu będą jak wówczas – wspomina polonista po studiach na Uniwersytecie Warszawskim Grzegorz Radomski (lat 49) z VIII LO im. Władysława IV, przybyły z trzema zdolnymi uczennicami: Andżeliką Marchewką, Agnieszką Górecką i Magdą Sibicką. - W Łomży jest fajna, przyjemna i na poły rodzinna atmosfera oraz dobra okazja, aby zainteresowana młodzież mogła na podsunięte tematy pisać rozprawki i dyskutować z naukowcami i rówieśnikami.
Ten walor międzypokoleniowy Spotkań docenili uczniowie z I LO im. Władysława Broniewskiego w Bolesławcu, nad którymi opiekę sprawowała polonistka Irmina Nowak. Krzysztof Kozicki (lat 16) w pracy rozważał, czym jest nienawiść, i wywodził ją z lęku o utratę pozycji oraz z zazdrości, że inni są pod jakimś względem lepsi. Artur Nykiel (lat 17) badał motyw nienawiści na stadionach i w mediach, zwracając uwagę, że media mainstreamowe często są uprzedzone do kibiców i kiboli.
- Do Łomży jechałem z nadzieją na spotkanie koleżanek i kolegów z innych szkół, aby poznać ich poglądy na nienawiść w Internecie, ponieważ taka wroga postawa jest poważnym problemem społecznym – tłumaczy rezolutnie 17-letni Adam Kutryba, kolega Krzyśka i Artura. - Ciekaw byłem, czy moi rówieśnicy z różnych stron Polski byliby gotowi zmierzyć się z groźną dla kultury mową nienawiści i zaproponować od siebie, jak ją pokonać... Wiem, że to trudne, ale możliwe.
Na nienawiść z własnej perspektywy spojrzał Tomasz Sprycha (lat 18) z LXIV LO im. Stanisława Ignacego Witkiewicza, czyli Witkacego, w Warszawie. Skoncentrował się na eponimach w języku mediów i polityki. - Eponimy to nazwy pospolite od nazw własnych utworzone – wyjaśnia młody językoznawca, dla którego mistrzami słowa i refleksji są: Iwona Dzięciołowa i Katarzyna Porębska oraz daniel Zych. - Stalinizm czy gowinizm, Kaczystan czy Tuskoland są wygodnym narzędziem perswazji w polityce i chętnie sięgają po nie też dziennikarze, ponieważ jasno i dobitnie, a czasem zabawnie lub złośliwie, pozwalają skrótowo i obrazowo ukazać ideę, sytuację, osobę i poglądy.
Nienawiść w rozmyślaniach prof. Zbigniewa Mikołejko
Prawie 62-letni myśliciel jest od 15 lat kierownikiem Zakładu Badań nad Religią i profesorem w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie. Dwa lata temu jego znakomity wykład w Łomży na temat wisielca w kulturze i literaturze europejskiej stał się zaczynem obszernego tomu, który wyjdzie w najbliższy wtorek. Niedawno ukazał się pasjonujący wywiad-rzeka „Jak błądzić skutecznie”, przeprowadzony przez dziennikarkę Dorotę Kowalską. Jak powieść czyta się rozmowę z przenikliwym, odważnie prezentującym poglądy profesorem na temat jego życia, pracy i pasji.
- Profesor w niezwykle interesującym wykładzie inauguracyjnym przybliżył wiele nieznanych nam tekstów – ocenia Anna Górecka ze stołecznego VIII LO. - Finezyjnie prowadził swój wywód, wykazując, że nienawiść w odróżnieniu od miłości otoczona jest tabu, bo wolimy zgłębiać dobro.
Czy drugi pobyt prof. Zbigniewa Mikołejko w Łomży zaowocuje nową książką z wnikliwą analizą nienawiści w rozmaitych obszarach kultury i sztuki, historii i filozofii, religii i polityki...? Oby!
Mirosław R. Derewońko
Fot.: Marek Maliszewski
