TRZYMAJ SIĘ ZDROWO !
Trzy rodzaje nowotworów i trzy inne czynniki ryzyka, rozpoznania i leczenia. Rak szyjki macicy Jest to nowotwór łatwy do wykrycia, jeśli się da sobie szansę i wykona badanie cytologiczne (komórek pobranych z tarczy szyjki macicy podczas zwykłego badania ginekologicznego). Badanie proste, niebolesne, a pozwalające odpowiedzieć na pytanie, czy nie ma stanów przedrakowych lub czy jest jakakolwiek nieprawidłowość. Badanie może być uzupełniane kolposkopią, polegającą na oglądaniu szyjki macicy w powiększeniu 10-50 krotnym dla oceny zmian podejrzanych o procesy złośliwe.
Obecnie zmiany opisywane są przez osobę odczytującą cytologię i oznaczane jako nieprawidłowości w budowie komórek, małego stopnia, dużego stopnia, zmiany CIN I , CIN II
oraz CIN III.
Zmiany odpowiadające CIN wymagają szczególnej uwagi i powinny być poddane dalszej ocenie i leczeniu ( pobranie wycinków, leczenie specjalistyczne). Można starć się odnieść to do starego sposobu oceny cytologii, gdzie zmiany te odpowiadałyby stopniom III i IV. Zwykle większość dziewczyn nie zna obecnej klasyfikacji, więc wolą takie „obrazowe" przetłumaczenie (że np. CIN III to już są obecne komórki nowotworowe - tak jak „kiedyś" w IV stopniu cytologii).
Inną sprawą jest fakt częstego mylenia stopnia cytologii ze stopniem czystości i „wielkiego strachu", jeśli otrzyma się wynik III -go stopnia. Ważne, czy jest to czystość pochwy, czy stopień cytologii.
Podsumowując: proste, łatwe i niebolesne badanie cytologiczne pozwala uniknąć zachorowania na raka szyjki macicy. Wystarczy raz w życiu (powinno się robić corocznie ewentualnie raz na dwa lata) wykonać cytologię, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy o 40%.
Obecnie jest dostępna szczepionka na wirusa wywołującego raka szyjki macicy. Nie leczy ona jednak chorych na raka, ale zastosowana odpowiednio wcześniej zapobiega zachorowaniu na raka szyjki macicy oraz inne choroby wirusowe przenoszone drogą płciową.
Profilaktyka prosta, rozpoznanie skuteczne, a leczenie tak jak w całej onkologii - im wcześniejsze rozpoznanie, tym lepsze rokowanie. Czekanie jest tu złym czynnikiem rokowniczym. Same sobie dziewczyny odbierają szansę bycia zdrową.
Rak macicy
Rak hormonozależny. Szczególną rolę odgrywają estrogeny. Jeśli poziom estrogenów jest zbyt wysoki, stały, niezrównoważony działaniem progesteronu, to powoduje to pobudzenie nabłonka do rozrostu i w końcowej fazie może doprowadzić do rozwoju raka.
Wnioski z tych danych są takie, że wystarczy raz do roku przejść badanie ginekologiczne ewentualnie wykonać USG narządu rodnego, by uniknąć zachorowania na ten nowotwór. Istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na raka trzonu macicy jest WIEK. Najliczniejszą grupę chorych stanowią panie w VIl-ej dekadzie życia. Zwykle myślą, że dla nich „skończyła" się już opieka ginekologiczna. Dawno temu urodziły, przeszyły okres przekwitania i „mają spokój". Należy jednak pamiętać, że nowotwór ten występuje też przed menopauzą. Szczególną czujność powinny budzić krwawienia około menopauzalne, ponieważ prawdopodobieństwo raka jest tym większe, im w późniejszym wieku wystąpiło krwawienie.
Podstawą rozpoznania jest badanie histopatologiczne materiału pobranego przez dokładne wyłyżeczkowanie jamy macicy.
Rak jajnika.
Tu problem jest największy. Najbardziej różnorodny komórkowo rak. Nigdzie indziej w ustroju nie ma takiego skupiska różnych komórek. Są tu komórki z których powstaje cały człowiek (rozrodcze), komórki tkanek. Do tego w jamie brzusznej jest zwykle tyle miejsca, że zanim dziewczyna zacznie mieć jakiekolwiek dolegliwości - rak bywa znacznych rozmiarów. Nie ma badań przesiewowych takich jak cytologia. Trudno rozpoznać raka jajnika we wczesnym stadium. Są jednak „pośrednie" metody, by zminimalizować ryzyko.
Kto powinien szczególnie badać się raz w roku, wykonać badanie USG? Właściwie wszystkie dziewczyny. Jeśli w rodzinie były zachorowania na raka jajnika, piersi, jelita grubego, żołądka, dziewczyny z przewlekłymi objawami ze strony przewodu pokarmowego bez ustalonego rozpoznania powyżej 40 roku życia wymagają wdrożenia badań diagnostycznych celem wykluczenia raka jajnika. Brak jest wczesnych objawów charakterystycznych dla rozwijającego się raka jajnika.
Dotychczas jedyną metodą względnie wczesnego wykrycia raka jajnika jest: SYSTEMATYCZNE COROCZNE BADANIE GINEKOLOGICZNE
Wobec braku możliwości działania profilaktycznego podstawowe znaczenie dla losów chorych ma wczesne wykrywanie raka.
dr n. med. TADEUSZ OLESZCZUK
oraz CIN III.
Zmiany odpowiadające CIN wymagają szczególnej uwagi i powinny być poddane dalszej ocenie i leczeniu ( pobranie wycinków, leczenie specjalistyczne). Można starć się odnieść to do starego sposobu oceny cytologii, gdzie zmiany te odpowiadałyby stopniom III i IV. Zwykle większość dziewczyn nie zna obecnej klasyfikacji, więc wolą takie „obrazowe" przetłumaczenie (że np. CIN III to już są obecne komórki nowotworowe - tak jak „kiedyś" w IV stopniu cytologii).
Inną sprawą jest fakt częstego mylenia stopnia cytologii ze stopniem czystości i „wielkiego strachu", jeśli otrzyma się wynik III -go stopnia. Ważne, czy jest to czystość pochwy, czy stopień cytologii.
Podsumowując: proste, łatwe i niebolesne badanie cytologiczne pozwala uniknąć zachorowania na raka szyjki macicy. Wystarczy raz w życiu (powinno się robić corocznie ewentualnie raz na dwa lata) wykonać cytologię, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy o 40%.
Obecnie jest dostępna szczepionka na wirusa wywołującego raka szyjki macicy. Nie leczy ona jednak chorych na raka, ale zastosowana odpowiednio wcześniej zapobiega zachorowaniu na raka szyjki macicy oraz inne choroby wirusowe przenoszone drogą płciową.
Profilaktyka prosta, rozpoznanie skuteczne, a leczenie tak jak w całej onkologii - im wcześniejsze rozpoznanie, tym lepsze rokowanie. Czekanie jest tu złym czynnikiem rokowniczym. Same sobie dziewczyny odbierają szansę bycia zdrową.
Rak macicy
Rak hormonozależny. Szczególną rolę odgrywają estrogeny. Jeśli poziom estrogenów jest zbyt wysoki, stały, niezrównoważony działaniem progesteronu, to powoduje to pobudzenie nabłonka do rozrostu i w końcowej fazie może doprowadzić do rozwoju raka.
Wnioski z tych danych są takie, że wystarczy raz do roku przejść badanie ginekologiczne ewentualnie wykonać USG narządu rodnego, by uniknąć zachorowania na ten nowotwór. Istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na raka trzonu macicy jest WIEK. Najliczniejszą grupę chorych stanowią panie w VIl-ej dekadzie życia. Zwykle myślą, że dla nich „skończyła" się już opieka ginekologiczna. Dawno temu urodziły, przeszyły okres przekwitania i „mają spokój". Należy jednak pamiętać, że nowotwór ten występuje też przed menopauzą. Szczególną czujność powinny budzić krwawienia około menopauzalne, ponieważ prawdopodobieństwo raka jest tym większe, im w późniejszym wieku wystąpiło krwawienie.
Podstawą rozpoznania jest badanie histopatologiczne materiału pobranego przez dokładne wyłyżeczkowanie jamy macicy.
Rak jajnika.
Tu problem jest największy. Najbardziej różnorodny komórkowo rak. Nigdzie indziej w ustroju nie ma takiego skupiska różnych komórek. Są tu komórki z których powstaje cały człowiek (rozrodcze), komórki tkanek. Do tego w jamie brzusznej jest zwykle tyle miejsca, że zanim dziewczyna zacznie mieć jakiekolwiek dolegliwości - rak bywa znacznych rozmiarów. Nie ma badań przesiewowych takich jak cytologia. Trudno rozpoznać raka jajnika we wczesnym stadium. Są jednak „pośrednie" metody, by zminimalizować ryzyko.
Kto powinien szczególnie badać się raz w roku, wykonać badanie USG? Właściwie wszystkie dziewczyny. Jeśli w rodzinie były zachorowania na raka jajnika, piersi, jelita grubego, żołądka, dziewczyny z przewlekłymi objawami ze strony przewodu pokarmowego bez ustalonego rozpoznania powyżej 40 roku życia wymagają wdrożenia badań diagnostycznych celem wykluczenia raka jajnika. Brak jest wczesnych objawów charakterystycznych dla rozwijającego się raka jajnika.
Dotychczas jedyną metodą względnie wczesnego wykrycia raka jajnika jest: SYSTEMATYCZNE COROCZNE BADANIE GINEKOLOGICZNE
Wobec braku możliwości działania profilaktycznego podstawowe znaczenie dla losów chorych ma wczesne wykrywanie raka.
dr n. med. TADEUSZ OLESZCZUK
