Wawrzyniec Kłosiński
Małżeński duet: historia z autopsji
„Ziemia Łomżyńska w latach wojny i okupacji 1939–1945” ś.p. Mieczysława Laszczkowskiego – to książka, która z pewnością zainteresuje nie tylko towarzyszy wojennej niedoli autora, ale powinna trafić także do rąk młodzieży. Tak bowiem skrupulatnego zapisu wydarzeń w rejonie Łomży nie widzieliśmy od czasów „Czarnych lat na łomżyńskiej ziemi” Jerzego Smurzyńskiego.
Zresztą sam autor pisze m.in.: „Książkę tę napisałem zaniepokojony brakiem wiedzy wśród młodego pokolenia łomżynian o działaniach ich Dziadów i Ojców w czasie obu okupacji, a także bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej, olbrzymim tych ludzi patriotyzmie, który kazał im, nie szczędząc krwi, a często ofiary życia, walczyć o odzyskanie niepodległości (...)”. Prawie 400 stron tekstu, tło historyczne wydarzeń, okupacja niemiecka, potem sowiecka, organizacja konspiracyjnych sił zbrojnych, Armia Krajowa w całym białostockim okręgu a także w obwodzie łomżyńskim, inne organizacje niepodległościowe, sylwetki dowódców, wywiad i kontrwywiad, opisy ważniejszych akcji, wreszcie „powojnie” na Ziemi Łomżyńskiej. „Nie jestem historykiem i opracowanie moje nie pretenduje do miana naukowego dzieła historycznego, niemniej zwracałem uwagę, aby książka ta zawierała wyłącznie prawdę historyczną. Łomżaninem jestem z urodzenia. (...) Różne okoliczności spowodowały, że ze względu na ówczesne warunki polityczne, w 1946 r. opuściłem Łomżę. (...) Do Łomży na stałe nie powróciłem już nigdy. Niemniej sentyment do rodzinnego miasta pozostał na zawsze” – napisał autor w przedmowie do książki. Szkoda, że wydawcy zabrakło czasu, miejsca i podobno pieniędzy na wzbogacenie tej cennej publikacji ilustracjami. Mimo tego – gorąco polecamy książkę Mieczysława Laszczkowskiego, bo to ogromnie ważny przyczynek do dokumentowania przeszłości najbliższej nam ziemi. Mieczysław Laszczkowski urodził się 29 października 1923 r. w Piątnicy – fort nr 3, koło Łomży, w rodzinie wojskowej. Wcześnie stracił rodziców. Do wybuchu wojny w 1939 r. ukończył trzy klasy Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Łomży. W lutym 1942 roku wstąpił do ZWZ-AK i otrzymał przydział do placówki nr 2, rejonu I w obwodzie Łomża. Jednakże ze względu na wykonywaną pracę – jako elektryk w Wojskowym Urzędzie Budowlanym (Heeresbauamt) – pozostawał w dyspozycji oficera do spraw wywiadu wojskowego w obwodzie Łomża. Zajmował się wywiadem wojskowym oraz brał udział w akcji „N” na terenie koszar i innych obiektów okupanta w Łomży, Wygodzie i Zambrowie. W lipcu 1944 r., chroniąc się przed aresztowaniem, przebywał na terenach na północ od Łomży, za Narwią. Tam zastała go ofensywa sowiecka w styczniu 1945 roku. Ukończył kurs podoficerski i uzyskał stopień st. szeregowego piechoty. Jednocześnie przerabiał kurs licealny na tajnych kompletach. Po rozwiązaniu AK, zgodnie z rozkazem „Mścisława”, przeszedł do OAK (Obywatelska Armia Krajowa). Był także członkiem Zrzeszenia WiN. W czerwcu 1946 roku, w Koedukacyjnym Gimnazjum i Liceum w Łomży otrzymał maturę. Zagrożony aresztowaniem wyjechał do Warszawy. W październiku 1946 r. rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej, które ukończył z tytułem magistra inżyniera elektryka. „Nakaz pracy” otrzymał do Departamentu Bilansów Maszyn PKPG (późniejsza Komisja Planowania przy Radzie Ministrów). W resorcie Komisji Planowania przepracował ponad 30 lat, jako starszy radca, a później naczelnik Wydziału Elektrycznego w Departamencie Przemysłu Maszynowego. Na początku 1981 r., jako specjalista w dziedzinie elektrotechniki wojskowej, został przeniesiony do tzw. Sekretariatu Przemysłu w Urzędzie Rady Ministrów. Wobec pogarszającego się stanu zdrowia, z dniem 1 grudnia 1981 r. przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Ani w czasie studiów, ani w czasie pracy zawodowej nie był członkiem partii komunistycznej (PPR, PZPR) lub tzw. „stronnictw sojuszniczych”. Za pracę zawodową odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Przez Ministerstwo Obrony Narodowej Rządu RP w Londynie 15 sierpnia 1948 roku został odznaczony Medalem Wojska po raz pierwszy, drugi i trzeci oraz awansowany do stopnia podporucznika. Posiadał również Krzyż Armii Krajowej nadany 2 maja 1978 roku i inne odznaczenia. W latach osiemdziesiątych rozpoczął gromadzenie dokumentów związanych z działalnością Armii Krajowej na Ziemi Łomżyńskiej, w latach okupacji. Miały one służyć przygotowaniu książki p.t. „Ziemia Łomżyńska w latach wojny i okupacji 1939-1945”. Sprawa nie była łatwa. Archiwa były niedostępne, relacje świadków odnoszące się do tych samych wydarzeń – sprzeczne. A on chciał być lojalny wobec prawdy i wobec rzeczywistości. Rozmowy z wieloma świadkami okupacyjnych przeżyć, korespondencja, nawiązywanie kontaktów, poszukiwania nowych źródeł, trwały długo. Poszerzały jednak jego wiedzę i pozwalały na porównanie wiadomości pochodzących z różnych źródeł. W końcu 1998 r., opierając się na zgromadzonych materiałach takich jak publikacje (książki, artykuły z czasopism), źródła nie publikowane (opracowania, relacje świadków wydarzeń), archiwalia w zbiorach własnych (rozkazy, meldunki, instrukcje, sprawozdania itp.) oraz posiadaną wiedzę Mieczysław Laszczkowski rozpoczął pracę nad książką. Miał zamiar przygotować ją w roku 1999. Niestety, choroba i śmierć już na to nie pozwoliły. W tej sytuacji jego żona, Wiesława Laszczkowska, uważając, że takiej ilości informacji nie można pozostawić w zapomnieniu, uporządkowała je pod względem chronologicznym i merytorycznym i przygotowała do druku. W czerwcu 2000 roku maszynopis złożyła w Oficynie Wydawniczej Volumen. Książka ukazała się dopiero w roku 2004. W imieniu małżonki śp. Mieczysława, Wiesławy Laszczkowskiej, dzięki uporowi której dzieło to mogło wreszcie ujrzeć światło dzienne, uprzejmie zapraszamy na promocję książki, która odbędzie się 16 kwietnia 2004 r. o godz. 14.00 w III Liceum Ogólnokształcącym im. Łomżyńskiego Obwodu AK przy ul. Senatorskiej 13.Wawrzyniec Kłosiński
