Światowe prawykonanie w Łomży
Napisane specjalnie dla Filharmonii Kameralnej przez cenioną kompozytorkę Alicję Gronau Kaskady na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową zostały wykonane po raz pierwszy na żywo. Solistą był wybitny wiolonczelista Tomasz Strahl, a dzień wcześniej dokonano też rejestracji Kaskad, z myślą o kolejnej płycie łomżyńskiej orkiestry. – Cieszę się, że mogliśmy dziś tak pięknie uczcić Międzynarodowy Dzień Muzyki – mówi Tomasz Strahl, grający już na nagrodzonej Fryderykiem albumie „Polish Contemporary Concertos”. – To wspaniała orkiestra, co potwierdza Fryderyk i wiele innych nagród – Filharmonia Kameralna niesamowicie się rozwija, medialnie rośnie w Polsce i to już jest marka!
Pandemia tylko czasowo zahamowała różnorakie działania Filharmonii Kameralnej im. Witolda Lutosławskiego. Już w czerwcu orkiestra wznowiła koncerty na żywo, obecnie trwa zaś nie tylko kolejny już sezon, ale też festiwal Sacrum et Musica. Równolegle nagrywane są aż dwie płyty łomżyńskich filharmoników. Na pierwszą, gotową już w 2/3, trafią koncerty Herdzina, Przybylskiego i Łukaszewskiego. Kolejną wypełnią utwory dedykowane łomżyńskiej orkiestrze. Dalszy ciąg tej sesji nagraniowej miał miejsce w środę, w sali Centrum Kultury przy Szkołach Katolickich, gdzie pracowano nad zarejestrowaniem Kaskad Alicji Gronau i Melodii kurpiowskich Romualda Twardowskiego.
– Bardzo sprawnie i bardzo szybko udało się nam nagrać te dwa utwory – mówi prowadzący orkiestrę Jan Miłosz Zarzycki. – Cieszę się bardzo, że pan Tomasz Strahl zgodził się przystąpić z nami do tego projektu, bo to sprawi, że płyta z udziałem takiego wirtuoza wzniesie się na wyższy poziom. Sprawa jej programu jest otwarta, bo mamy jeszcze kilka innych, dedykowanych nam utworów. Jest to jeszcze jedno dzieło Romualda Twardowskiego, mamy utwór „Laurka” Piotra Mossa i jeszcze przez nas nie grany, byłoby to więc jego prawykonanie, ale tutaj w grę wchodzi spora obsada, choćby instrumentów dętych czy perkusji, zobaczymy więc, czy w tych warunkach uda nam się to zrealizować. Mamy też suitę Stanisława Moryty, którą onegdaj już nagraliśmy na płytę, ale mam pomysł jej ponownej rejestracji, ale z zaangażowaniem głosu solowego o nieco innej barwie, więc byłoby to coś nowego. Utwór Herdzina na harmonijkę i orkiestrę również jest nam dedykowany, ale tu już zapadła decyzja, że trafi na tę drugą płytę, razem z koncertami Przybylskiego i Łukaszewskiego.
Czwartek był z kolei dniem koncertu, a poprzedziło go spotkanie z kompozytorką Alicją Gronau, która opowiedziała słuchaczom, w tym uczniom łomżyńskich szkół, o swych inspiracjach i kulisach pisania Kaskad, kompozycji powstałej na zamówienie Filharmonii Kameralnej i Jana Miłosza Zarzyckigo w ramach programu „Zamówień kompozytorskich”, dedykowanej orkiestrze, jej dyrygentowi oraz soliście Tomaszowi Strahlowi.
– Pisząc ten utwór cały czas myślałam o Tomaszu Strahlu, grającym na wiolonczeli, bo znam go dosknale z wykonań wielu innych kompozycji – mówiła Alicja Gronau, dodając, że jej głównym zamiarem było to, aby wiolonczela pokazywała główne motywy, które później staną się ważne i zostaną podjęte przez orkiestrę, a ludowa melodia wielkiej urody „Zebyś ty chmielu” stała się swoistą podstawą utworu i zarazem łącznikiem współczesności z tradycją i przeszłością.
Wykonanie Kaskad, trwającej 13 minut, na wskroś przecież współczesnej kompozycji, zostało bardzo dobrze przyjęte przez publiczność. Tytuł nie okazał się przypadkowy, bo solista Tomasz Strahl i orkiestra (koncertmistrz Amadeusz Buczyński) byli w pełnej interakcji, a partie wiolonczeli niejednokrotnie były punktem wyjścia dla orkiestrowych i odwrotnie, faktycznie otaczając słuchaczy kaskadami dźwięków. Program dopełniły dwie klasyczne kompozycje. W Koncercie wiolonczelowym C-dur Hob. VIIb:1 Josepha Haydna Tomasz Strahl pokazał się z zupełnie innej strony, imponując mistrzowskim wyczuciem dawnego klimatu i samą precyzją wykonania, wspierany w tym przez orkiestrę i koncertmistrza Piotra Sawickiego. Porywająco zabrzmiała też finałowa serenada Eine kleine Nachtmusik KV 525 Wolfganga Amadeusza Mozarta, w której łomżyńscy filharmonicy zademonstrowali popis kameralistyki na najwyższym poziomie, wysmakowaną interpretację oprawioną pięknym, subtelnym brzmieniem.
– Cieszę się, że znakomity poziom artystyczny łomżyńskiej orkiestry znajduje odzwierciedlenie w różnych projektach, potwierdzających, jak ważną instytucją w kraju jest Filharmonia Kameralna – jest ona przecież jedną z nielicznych instytucji, która ma stałą umowę z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wspierających kilka wybranych placówek artystycznych i filharmonicznych – podkreśla Tomasz Strahl. – To wszystko razem predestynuje Łomżę jako miasto kultury – cieszę się bardzo, że w tym pięknym regionie przyrody, słynnej nie tylko w Polsce, rozbrzmiewa tak piękna muzyka, która jest teraz taką emocjonalną i intelektualną ucieczką od tego, co dzieje się teraz na świecie. Do tego, jak mówił Jerzy Waldorff, nie tylko uszlachetnia obyczaje, ale też daje ludziom wytchnienie, szczególnie w wykonaniu na żywo, czego ludziom w ostatnich miesiącach bardzo brakowało.
Wojciech Chamryk
Zdjęcia: FKWL, Elżbieta Piasecka-Chamryk
