Sadzą klony wokół Starego Rynku z fontanną i studnią
Ludzie w tłumie gapiów płakali, kiedy robotnicy wyjmowali ostatnie 5 drzew z gazonów na Starym Rynku. We wtorek w gazonach płaskich i z murkiem zaczęli sadzić nowe klony kuliste pospolite od firmy Rośliny z Runowa. Drzewka będą umieszczone w 7 nowych gazonach z kratami żeliwnymi i w 8 gazonach z murkiem (6 istniejących i 2 nowe). Zniknął szary namiot znad wieży, odkrytej przez archeologów, i pojawił się biały nad fontanną z 13 dyszami: 5 w centrum i po 2 w każdej z 4 odnóg.
Jedni z obserwatorów ocierali łzy, a drudzy cieszyli się na długo oczekiwane zmiany. Najwyraźniej remont Starego Rynku dobiega końca i prawdopodobnie termin – jak są przekonani urzędnicy i szef firmy budowlanej – do końca listopada zostanie dotrzymany. Na mikołajki może jeszcze nie, ale na Boże Narodzenie Anno Domini 2022 może wreszcie przebudowa centralnego placu starówki przed starym z 1826 i nowym ratuszem się skończy. Przygotowane zostało nawet wolne miejsce na stojak pod choinkę miejską – na razie wygląda jak reszta jasnosiwego placu z granitu, ale to tylko kwestia zdjęcia płytek i wbudowania tam konstrukcji na tuleję dla pnia czy co zaproponuje architekt Zenon Zabagło z Atelier Zetta z Białegostoku. To temu projektantowi zawdzięczamy zaaprobowany przez prezydenta Chrzanowskiego i wiceprezydenta Garlickiego wygląd Starego Rynku. Odkrycia spod ziemi spowodowały, że przybyły dwa elementy nad posadzką: studnia na wprost wejścia do Hali Kultury oraz sąsiadujący z nią prostokąt skansenu archeologicznego z podziemiami wieży. Dopóki nie ma wewnętrznego oświetlenia podziemi, z zewnątrz widzimy 18 szyb ze szkła hartowanego w rzędach 3 na 6, otoczonych murkiem na wysokość ok. pół metra. To duży obiekt: ok. 6 na ok. 10 m.
Korona książąt i królów nad tajemnym zdrojem życia
Studnia zwraca uwagę nie tylko walcowatym kształtem, którego współcześni łomżyniacy nigdy tu nie widzieli, ale jasnym, ciepłym kolorem i wieńcem stalowej, czarnej korony, symbolizującej czas książąt mazowieckich i królów Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Zabezpieczenie ma także walor praktyczny - dla ochrony przed śmiałkami, chcącymi wejść albo i wskoczyć głęboko kilka metrów do środka. Dodatkowa krata, gęsta i płaska, w środku uchroni nadbudowaną na autentycznej studni sprzed wieków budowlę przed zanieczyszczeniami, śmieciami, papierami czy liśćmi – znając życie, można dziś przewidzieć, że tutaj mieszkańcy i turyści będą wrzucać monety, aby wrócić tu za życia. Nadbudowana, murowana studnia z cegieł - zamówionych na wzór oryginalnych wciąż pod ziemią - ma średnicę 240 cm (prawie dwa i pół metra), nadbudowę około 90 cm i głębokość 5-6 metrów.
Regina Cichocka ma lat 97, pamięta Stary Rynek sprzed wojny, gdy domy były wysokie, zamożne, a z furmanek i straganów kupowało się nabiał, warzywa, owoce. Raduje łomżyniankę przebudowa, a martwi trochę, że drzew będzie za mało. Pani Regino! Jeszcze dwa lata temu miało być dwa razy mniej drzew na Starym Rynku – czyli w dotychczasowych gazonach z murkiem. Dopiero szeroka, błyskawiczna akcja społeczna z inicjatywy 4lomza.pl zmusiła do myślenia i działania podlaskiego konserwatora zabytków z Białegostoku, że stanął po stronie mieszkańców Łomży, a nie prezydenta Chrzanowskiego, wiceprezydenta Garlickiego, projektanta Zabagło. Może nie jest za zielono, ale... - Zieleń drzew daje ładny widok, jest wesoło i przyjemnie – twierdzi Pani Regina. - A będą kwiaty?
Wyselekcjonowane kamienie nad głazami z XV w. i XVI w.
Projektant wyodrębnił kamieniami polnymi zarysy fundamentów najstarszych ratuszy z XV wieku i XVI wieku. Wygląda to tak, że jasno różowe, szerokie na około metr pasy z kamieni biegną jak w krzyżówce, odwzorowując układ podziemnych kamieni, natomiast rozległe prostokąty w środku są z granitu. Widać, że firma Wiktora Chyczyńskiego się postarała, żeby kamienie z kopalni kruszywa były jak najbardziej płaskie i utworzyły niebanalny wzór. Kocie łby i kamienne bruki dominowały w średniowieczu w zamożniejszych miastach, żeby nie było błota w epoce, która nie znała asfaltu.
- Obecnie wykonywana jest druga warstwa izolacji przeciwwodnej, natomiast do wykonania są jeszcze kamienne okładziny fontanny – informuje główny specjalista w łomżyńskim ratuszu Łukasz Czech. - Zamontowane zostało przeszklenie skansenu archeologicznego, a do wykonania pozostały wewnętrzne i zewnętrzne okładziny reliktu. Na ukończeniu są prace, związane z zaznaczeniem w posadzce śladów po fundamentach dawnego ratusza średniowiecznego (i najpewniej jego następcy). W miejscu po innej z odkrytych na Starym Rynku studni, tj. w pobliżu i na wprost współczesnego ratusza, połączonego z XIX-wiecznym, utworzono koło (jak medalion) na tablicę z jakimś napisem. Może wspomni on o ponad 600-letniej historii Miasta Łomża i 1000-letniego grodu nad Narwią...?
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
Może chociaż studni na Starym Rynku nie zasypią...
15 dużych drzew ma stanąć wokół Starego Rynku
Co się dzieje pod szarym namiotem?
Remont Starego Rynku znowu odwleczony
Sen o Starym Rynku prysł jak bańka mydlana
Więcej zieleni chcą łomżyniacy i konserwator zabytków
Szansa na mur ratusza z XVI w. i drzewa na Starym Rynku...?
Stary Rynek znowu na nowo... plac szary zamiast czerwonego
