Więcej młodych bocianów w Parku Doliny Narwi
Monitoring bociana białego w Łomżyńskim Parku Krajobrazowym Doliny Narwi przeprowadzono 11. i 12. lipca. Sprawdzono stan 116 gniazd bocianich we wsiach na terenie Parku i w sąsiedztwie: w Piątnicy, Kalinowie, Drozdowie, Niewodowie, Krzewie, Kossakach, Bronowie, Niwkowie, a po drugiej stronie Narwi w Starej Łomży nad Rzeką, Starej Łomży przy Szosie, Rybnie, Pniewie, Gaci, Kotach i Lutostani. - 70 gniazd było zasiedlonych i z młodymi bocianami - mówi Zdzisław Folga, specjalista do spraw ochrony przyrody Parku Doliny Narwi. - W tym roku wykluło się o prawie 45 % więcej piskląt, które przeżyły, niż przed rokiem. W sumie naliczyliśmy 169 młodych bocianów.
W tym roku 46 gniazd było pustych: badacze nie stwierdzili podczas bezpośredniej obserwacji ani w trakcie wywiadów z mieszkańcami wsi, ażeby gniazdowały tam dorosłe osobniki i żeby wykluły się młode. Powody pustostanów mogą być rozmaite. Zmniejszyła się tegoroczna populacja ptaków ciconia ciconia, w porównaniu z poprzednimi latami. Dużo platform na słupach pozostaje pustych, bo bociany nie są zainteresowane zakładaniem na nich gniazda. Zdarza się, że gniazda bocianie są puste i zarośnięte trawą z powodu pobliskiej roślinności: zbyt wysokie drzewa utrudniają bocianom bezpieczne i swobodne doloty do miejsca gniazdowania. Faktyczne powody są trudne do ustalenia.
Rodzic pozostał w gnieździe z młodym
Tradycyjne wyobrażenia o lokalizacji gniazd bocianich w Parku Doliny Narwi trzeba dziś odłożyć do lamusa. Na obrazach malarskich i dawnych fotografiach gniazda mieszczą się zwykle na dachu stodoły – współcześnie zniknęły praktycznie wszystkie gniazda z budynków gospodarczych. Wiele mieści się na słupach elektrycznych i innych słupach, postawionych celowo, z myślą o ułatwieniu ptakom zagnieżdżenia się w nowych warunkach. Liczba młodych bocianów w Parku Doliny Narwi w 2022 r. wynosiła 117, natomiast w 2023 r. jest 169, co stanowi wzrost o 52 osobniki – tj. 44, 4%. Badaczy zastanawia spora liczba młodych, niezdolnych do samodzielnego wylotu z gniazda. Mimo 24. sierpnia, a więc późnej pory dla polskich bocianów, które teraz powinny szykować do odlotu do Afryki, w kilkunastu miejscach widziano bocianki, czekające na rodziców z pokarmem z pół i łąk.
- W tym okresie młode powinny samodzielnie żerować na łąkach – twierdzi Zdzisław Folga, kiedy pytamy o to, czy badacze napotykali duże stada bocianiej młodzieży, składające się z 30 bądź 40 osobników. Na przygotowujące się do lotu stada młodych bocianków nie natrafił również fotograf przyrody Robert Bałdyga. Natomiast przez cały sezon obserwował gniazdo na słupie elektrycznym na łące w okolicy Jedwabnego. Okazało się 4. sierpnia, że jeden dorosły odleciał z dwójką młodych do ciepłych krajów, a na gnieździe pozostał drugi dorosły bocian z trzecim młodym. Trudno ocenić, czy wykluł się najpóźniej, czy był najsłabszy podczas karmienia, a może w suche, upalne dni lipca i sierpnia brakło żywego pokarmu na polach i łąkach...? W każdym razie, niejeden młody nie nabrał jeszcze wystarczającej masy mięśniowej i sił do samodzielnego lotu i wylotu z rodzinnego gniazda.
Przez 24 lata opuściło gniazda 5 190 bocianków
Na szczęście, gniazda ze zdolnymi do wylotu dziećmi bocianów były w przeważającej większości. W siedmiu gniazdowiskach stwierdzono po 1 młodym; w 29 gniazdach - po 2 młodych; 32 gniazda z 3 młodymi oraz 2 gniazda z 4 młodymi. Łącznie – 169 młodych w 2023. Przypomnijmy, że 117 z 2022 r. oznaczało, że w zestawieniu z 2020 r. liczba młodych była porównywalna, a w stosunku do 2021 r. zmniejszyła się o 19 procent. Uwagę badaczy zwrócił fakt, że znowu powiększyła się liczba młodych w gniazdach w Kalinowie, których w 2022 r. było mniej niż w 2021 r. Być może, wynika to z faktu, że gniazdująca w tej okolicy para orłana bielika nie miała lęgu młodych, a może przeniosła się gdzieś indziej i tam założyła gniazdo...? Populacja bocianów na tym skorzystała, bo bieliki ich nie trapiły. Na większą liczbę młodych tegorocznych ma także wpływ powiększenie terenu kontroli o wieś Gać. Ponadto co roku kilka gniazd znika z ewidencji, kiedy np. od 5 lat są niezamieszkane i przerośnięte tylko trawami...
Dzięki uprzejmości Zdzisława Folgi, możemy po raz pierwszy podać wstępne dane porównawcze z analizy monitoringu bociana ciconia ciconia w Parku Doliny Narwi, który jest prowadzony od 1999 r. Przez minione 24 lata gniazda z miejscowości w obrębie ŁPKDN opuściło 5 tysięcy 190 młodych bocianów. Najlepszym rokiem pod względem narodzin bocianków był rok 2011 – przyszło na świat 306. Najwyższy wzrost nastąpił w 2004 r. - aż o ponad 80 procent – gdyż młodych było 305, w porównaniu do 168 w 2003 r. Największy spadek dzietności bocianiej – o 46% - miał miejsce w 2015 r., kiedy pojawiło się 144 młodych, w porównaniu do 266 z 2014 r.
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
https://4lomza.pl/index.php?wiad=63086
https://4lomza.pl/index.php?wiad=60126
https://4lomza.pl/index.php?wiad=59734
https://www.4lomza.pl/index.php?wiad=59458
https://www.4lomza.pl/index.php?wiad=52982
https://www.4lomza.pl/index.php?wiad=39746
https://4lomza.pl/index.php?wiad=38368
https://4lomza.pl/index.php?wiad=32894
