Pięć rozstrzygnięć nadzorczych wojewody na uchwały Rady Miasta w ubiegłym roku
W 2022 roku Miasto Łomża wśród miast na prawach powiatu, miało najwyższy odsetek uchwał z rozstrzygnięciami nadzorczymi wojewody podlaskiego. Wśród samorządów powiatu łomżyńskiego najlepiej wypada Gmina Łomża, Zbójna i sam Powiat.
Wydział Nadzoru i Kontroli Wojewody Podlaskiego przygotował analizę działalności uchwałodawczej organów gmin, powiatów i sejmiku za 2022 rok. Okazuje się, że wśród miast na prawach powiatu najwięcej służby prawne wojewody ingerowały w Łomży. Na 90 uchwał Rady Miasta Łomży podlegających nadzorowi wojewody, w 5 przypadkach wydawano rozstrzygnięcia nadzorcze (5,55%). W przypadku Białegostoku, przy 178 przesłanych uchwałach, nadzorcze decyzje zapadały także w 5 z nich (2,81%), w tym jedna z nieistotnym naruszeniem prawa. Suwałki wysłały 134 uchwały i przy 4 wojewoda wydał rozstrzygnięcia nadzorze (2,99%).
W przypadku samorządów powiatu łomżyńskiego najwięcej uchwał podlegających kontroli wojewody podjęła Gmina Łomża – 93, czyli o trzy więcej niż w Mieście Łomża. W przypadku Gminy wojewoda nie podejmował żadnych rozstrzygnięć w trybie nadzorczym. Podobnie zero na koncie mają jeszcze samorządy ze Zbójnej (37) i Powiatu (36). Jedno rozstrzygnięcie nadzorcze było w Wiźnie (53) i Przytułach (34). Dwie uchwały z rozstrzygnięciem wojewody mają: Śniadowo (30), Piątnica (45) i Miastkowo (17). W Nowogrodzie (39) wojewoda ingerował 3 razy, w tym raz w nieistotnym naruszeniu prawa i cztery razy w Jedwabnem (36).
W Biurze Prawnym Urzędu Miejskiego w Łomży pracuje 6 prawników. Ponad to ratusz na obsługę prawną ma zawartą umowę z zewnętrzną kancelarią. Gmina Łomża - jak wyjaśnia wójt Piotr Kłys - poza pracownikami, którzy mają ukończone strudia prawnicze, korzysta z dwóch prawników pracujących na zlecenie samorządu. Z kolei Powiat Łomżyński na etacie prawnika ma zatrudnioną jedną osobę. W szczególnych przypadkach - informuje zastępca starosty Maria Dziekońska - korzysta z usług zewnętrznych prawników.
W 2022 roku do Wojewody Podlaskiego wpłynęło łącznie 5900 uchwał, w tym: 5229 uchwał rad gmin, 591 uchwał rad powiatów i 80 uchwał Sejmiku Województwa Podlaskiego.
W wyniku kontroli legalności stwierdzono nieważność (w całości lub w części) 191 aktów prawnych organów stanowiących 176 organów gmin, 13 organów powiatów i 2 organu województwa. Najwięcej w jednym samorządzie gminnym było 6 zakwestionowanych uchwał.
W stosunku do roku 2021 liczba objętych nadzorem wojewody uchwał zwiększyła się o 207 aktów co stanowi wzrost o 3,6%, zaś liczba wydanych w 2022 roku rozstrzygnięć nadzorczych do uchwał i zarządzeń organów jednostek samorządu terytorialnego w stosunku do roku poprzedniego zwiększyła się aż o 89, co stanowi wzrost o 87%. Najczęściej wojewoda wydawał rozstrzygnięcia nadzorcze w sprawach m.in.: określenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin w edukacji, programów opieki nad zwierzętami, określania górnych stawek opłat za odpady komunalne, miejscowych planów zagospodarowania, regulaminów dostarczania wody, czy wypłacania dodatków nauczycielom.
Wśród uchybień znalazło se także nadawanie przepisom wstecznej mocy obowiązywania czy skracanie vacatio legis. Służby wojewody wnoszą o wzmocnienie nadzoru nad przygotowywanymi projektami uchwał, czy uzasadnień do nich. „Brak staranności w przygotowaniu uchwał może skutkować wszczęciem postępowania nadzorczego.”
Przypomnijmy, mimo że uchwały podejmuje Rada Miasta czy Gminy, technicznie akty przygotowuje prezydent (jego służby) jak w przypadku Łomży czy wójt.
„Organ nadzoru zwraca również uwagę na kwestię charakteru prawnego aktu założenia, przekształcenia lub likwidacji szkoły, która wzbudzała liczne wątpliwości. Aktualnie przeważa pogląd, zgodnie z którym akt założycielski szkoły czy też uchwała w przedmiocie przekształcenie lub likwidacji szkoły nie są aktami prawa miejscowego. Nie zawierają bowiem przepisów o charakterze abstrakcyjnym, który to warunek musiałby zostać spełniony, aby można było uznać taką uchwałę za akt normatywny, zawierający przepisy powszechnie obowiązujące. Akt założycielski szkoły ma zawsze charakter indywidualnego aktu organizacyjnego, a nie aktu prawa miejscowego. Z tego powodu uchwała taka nie podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym i nie jest od tego uzależnione wejście jej w życie w odróżnieniu od aktów prawa miejscowego, które zawierają normy generalne i abstrakcyjne obowiązujące erga omnes na danym obszarze”.
