Bałagan w Ratuszu?
Kolejna uchwała Rady Miasta „istotnie narusza prawo” i Wojewoda w trybie nadzorczym stwierdził jej nieważność. Nas mieszkańców złe stanowienie prawa lokalnego powinno niepokoić bo to oznacza, że widzimisię prezydenta i innych zarządzających miastem bierze górę nad prawem obowiązującym w Polsce.
Kilka dni temu informowaliśmy o istotnym naruszeniu prawa w wydanym przez władze miasta zarządzeniu (cennik usług cmentarnych), a już doświadczamy kolejnego. Wojewoda Podlaski stwierdził istotne naruszenie prawa kolejnego prawa lokalnego i w trybie rozstrzygnięcia nadzorczego z 20 lipca br. uchylił w całości statut Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Zakład Budżetowy w Łomży (uchwała 520/LVII/22 Rady Miejskiej). Zrobił to z mocą „ex tunc”, co oznacza, że nie wywołuje on skutków prawnych od samego początku.
Pierwszym zarzutem Wojewody, który skłonił go do uchylenia jest, i tu zaskoczenie, brak obowiązkowego ogłoszenia w/w dokumentu w Dzienniku Urzędowym Województwa Podlaskiego.
„Niezachowanie wymogu publikacji aktu prawa miejscowego, stanowiącego warunek jego wejścia w życie, świadczy o istotnym naruszeniu norm konstytucyjnych (art. 88 ust.1 Konstytucji RP) oraz art. 13 pkt 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, co w konsekwencji skutkuje koniecznością stwierdzenia nieważności w całości kontrolowanej uchwały” - stwierdza Wojewoda.
Przypomnijmy, ten sam powód był podstawą uchylenia wspomnianego już wcześniej zarządzenia prezydenta z cennikiem usług cmentarnych.
To, zdaniem służb kontrolujących, nie jedyne poważne uchybienie tej uchwały.
W § 3 statutu określono otwarty katalog zadań realizowanych przez zakład budżetowy, a jego konkretyzacji miałby dokonywać prezydent, czyli organ wykonawczy. To zdaniem służb wojewody oznacza, naruszenie prawa, ponieważ tylko Rada Miasta w drodze uchwały może określać przedmiot działalności zakładu budżetowego.
Inną kwestią jest zapis pkt. 1, który mówi o administrowaniu... wspólnotami mieszkaniowymi z udziałem Miasta Łomża oraz pkt 4 - administrowaniu budynkami wchodzącymi w skład zasobu, którym gospodaruje Prezydent Miasta Łomża działający jako starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, na podstawie odrębnych zleceń.
Mimo, że gmina i gminne osoby prawne mogą zarządzać nieruchomościami nienależącymi do gminnego zasobu, to ustawa o finansach publicznych w art. 14 mówi, że zakłady budżetowe mogą wykonywać jedynie zadania własne jednostki samorządu terytorialnego.
Wojewoda przypomina o art. 7 tej ustawy, który mówi: „Działalność wykraczająca poza zadania o charakterze użyteczności publicznej nie może być prowadzona w formie samorządowego zakładu budżetowego”. Oznacza to, że katalog usług w statucie „nie może wiązać się z innym typem działalności niż użyteczność publiczna, w szczególności nie może stanowić pretekstu do podjęcia działalności komercyjnej”.
„Nie ulega wątpliwości, że zarządzanie i administrowanie wspólnotami mieszkaniowymi z udziałem Miasta Łomża czyli nieruchomościami mieszkalnymi nienależącymi do gminnego zasobu nieruchomości nie jest zadaniem o charakterze użyteczności publicznej, gdyż jego celem nie jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych, ani nie jest to zadanie własne gminy” - stwierdził Wojewoda. Administrowanie nieruchomościami zleconych przez inne podmioty nie ma charakteru użyteczności publicznej, a zaspokaja potrzeby właścicieli. Zadanie polegające na zarządzaniu i administrowaniu nieruchomościami mieszkalnymi nienależącymi do gminnego zasobu nieruchomości, w tym obsługa wspólnot mieszkaniowych, nie może być wykonywane przez zakład budżetowy. Sednem tego rozstrzygnięcia jest to, że Gmina ma służyć społeczeństwu, a nie prowadzić „biznesy”.
Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny orzeczeniem z 20 kwietnia 2022 roku (sygn. Akt III OSK 4400/21). „Jeśli zarządzanie i administrowanie nieruchomościami mieszkalnymi nienależącymi do gminnego zasobu nieruchomości nie jest zadaniem o charakterze użyteczności publicznej, nie może być wykonywane przez samorządowy zakład budżetowy.”
Zdaniem służb kontrolujących porządek prawny naruszał także zapis, że strukturę organizacyjną Zakładu określa Regulamin ustalony przez dyrektora i zatwierdzony przez prezydenta. Wskazują na brak upoważnienia ustawowego do takiej roli prezydenta. Może on wydawać akty kierownictwa wewnętrznego, ale nie powinno to się odbywać poprzez regulacje statutowe. W kompetencjach prezydenta jest zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek, a także wykonywanie uprawnień ich zwierzchnika służbowego.
To zdaniem Zofii Silwonik, Dyrektora Wydziału Nadzoru i Kontroli, która z upoważnienia Wojewody podpisała uchylenie, także należy do kategorii istotnych naruszeń prawa. Skutki tych uchybień „nie mogą być tolerowane w demokratycznym państwie prawnym”.
W uzasadnieniu do rozstrzygnięcia mowa jest o „wadach kwalifikowanych” i stwierdzeniu nieważności całego aktu oraz „wyeliminowaniu z obrotu prawnego z mocą ex tunc, co powoduje, że dany akt, … nie wywołuje skutków prawnych od samego początku”.
Miasto Łomża ma 30 dni na odwołanie się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku.
Kolejne rozstrzygnięcie nadzorcze, które w pewnym sensie dewastuje sposób stanowienia prawa w Łomży, musi budzić obawy mieszkańców o sposób funkcjonowania miejskich instytucji, a także nadzoru nad nimi prezydenta Miasta Mariusza Chrzanowskiego.
Przypomnijmy, na koniec 2021 roku w biurze prawnym Ratusza pracowało 5 osób. Podobnie jak w poprzednich latach, także w 2022 roku Miasto Łomża ma podpisaną umowę na obsługę prawną z zewnętrzną kancelarią. Oczywiście to nie wszystko, bo jednostki miejskie także korzystają z obsługi prawnej w swoim zakresie.
Wojewoda swoimi rozstrzygnięciami pokazuje, że ustawy i Konstytucja choć w części chronią nas przed widzimisię prezydenta Mariusza Chrzanowskiego czy dyrektorów jednostek, w tym dyrektor MPGKiM Bernadety Krynickiej.
