Wycinanka kurpiowska jako symbol Łomży i regionu - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Młody łomżyniak jest abstynentem, więc może nie wiedzieć, że Łomża jako miasto w całej Polsce miała tylko jeden rozpoznawalny znak, w postaci niegdyś złocistego, przyjemnego w smaku napoju nie dla dzieci. W oparciu o produkty lokalnego browaru zbudowano reklamowo postawę relaksową, radosnego luzu - tak zwany łomżing. Dziesiątki lat wcześniej na etykietach butelek Browaru Łomża stała na baczność para kurpiowska w strojach ludowych, a napój nazywano z sympatią laleczkami.  

- Tymczasem w Łomży znajduje się największy zbiór wycinanek kurpiowskich w Polsce, jednym z najważniejszych w historii Kurpiów miejsc jest rezerwat Rycerski Kierz w Lesie Jednaczewskim w pobliżu Łomży, a samo miasto swój rozwój na przestrzeni sześciu wieków zawdzięczało bogactwu kurpiowskiej puszczy, dlatego że Narwią spławiano drewno do Wisły, a później do Gdańska, skąd trafiało za granicę - wyjaśnia odległe wydarzenia młody historyk Świerżewski. Laureat konkursów uważa, że Ziemia Łomżyńska zawsze była bardzo silnie związana z Kurpiami, a Kurpie - z Łomżą.

Wycinanka kurpiowska jako szansa promocyjna
Stanisław Świerżewski przekonuje, że wycinanka mogłaby być współcześnie serią emblematów, co wizualnie zespoliłoby Północno-Wschodnie Mazowsze. Inicjator chce, aby wycinanka występowała w przestrzeni publicznej miast, miasteczek i wsi.
- Mogłaby być znakiem, z którym utożsamialiby się mieszkańcy regionu - argumentuje maturzysta. - Teraz czegoś takiego nie mamy - nie mamy ani spójności architektonicznej, ani świadomości kulturowej. Uważam, że byłaby to wielka szansa dla Łomży i regionu o charakterze wizerunkowym i promocyjnym. Gdyby odpowiednie środowiska i władze podjęły rzeczową dyskusję i decyzję, wycinanka mogłaby stać się szeroko rozpoznawalnym symbolem miasta i regionu. Wycinanki mogłyby być dla Łomży tym, czym dla Krakowa są szopki.

Obecnie na liście UNESCO znajdują się 4 polskie tradycje niematerialne: szopkarstwo krakowskie, sokolnictwo, bartnictwo i kwiatowe procesje w Boże Ciało. Ażeby zwyczaj, przekaz ustny, wiedza lub umiejętność trafiły na listę UNESCO, muszą wcześniej znaleźć się na krajowej liście, co znaczy że tradycja ta zostaje dokładnie udokumentowana i jest chroniona na poziomie państwa. To znaczy, że państwo staje się gwarantem utrzymania, zachowania tradycji. Na przykład, fundusze na badania naukowe i ochronę dziedzictwa idą w pierwszej kolejności na tradycje z listy. Z kolei wpis na listę UNESCO zapewnia ochronę na poziomie międzynarodowym, co przynosi za sobą zainteresowanie turystów zagranicznych. Jak można przeczytać na stronie NID, wówczas to państwo ma obowiązek zapewnić wpisanej tradycji szacunek i uznanie, rozwijać związane z nią projekty edukacyjne. Choć to do końca nie jest jasno sprecyzowane, ale daje podstawę do zgłaszania propozycji przez muzea, instytucje kultury i samorządy. Moim zadaniem, wpis na listę dziedzictwa UNESCO zmniejszyłby trochę zagrożenie zaniku umiejętności i tradycji tworzenia wycinanek kurpiowskich. Jednocześnie zwiększyłby zainteresowanie turystów polskich i z zagranicy naszym regionem. Podniósłby poziom świadomości społecznej o tożsamość kulturową mieszkańców zachodniej części ziemi łomżyńskiej.

Pytanie polemiczne do Pomysłodawcy
Oprócz bliskości Skansenu Kurpiowskiego w Nowogrodzie oraz bliskich i dalszych Kurpi, Miasto Łomża w nikłym stopniu - a praktycznie żadnym - kojarzy się z wycinanką kurpiowską. W domach łomżyńskich ani firmach nie widuje się wycinanek kurpiowskich - może to rzemiosło jest w zaniku, upada, ginie...? - Trudno powiedzieć, czy ginie, skoro wśród moich kolegów są tacy, że w rodzinach nadal tworzy się misterne wycinanki kurpiowskie z kolorowej kartki papieru - polemizuje Inicjator. - To właśnie wielka szkoda, że przepięknych wycinanek nie ma w naszych domach, choć w moim jest aż sześć. To by te domy łączyło. Zresztą chodzi bardziej o widoczność w przestrzeni publicznej - witacze i bannery przy wjeździe do miejscowości, murale na budynkach, ozdobne znaki, ronda, plakaty, ozdobne przystanki autobusowe, szkoły, wejścia do instytucji, dworzec autobusowy. Dobra ściana na ogromną wycinankę kurpiowską jest na sali gimnastycznej SP 2 przy rondzie Kościuszki. Zgadzam się z regionalistami, że zanim powstanie obwodnica Łomży na trasie Via Baltica, trzeba szybko zacząć dyskusję i podjąć działania, aby turyści z Warszawy i południa Polski rozpoznawali nasze miasta, miasteczka i wsie jako bramę do Kurpi, bramę Mazur, bramę Zielonych Płuc Polski. 

Mirosław R. Derewońko 

tel. red. 696 145 146 

Kurpiowskie wycinanki na muzealnej wystawie

Kurpie na szlaku turystycznym z Warszawy do Łomży

Punkt Informacji Turystycznej ma dwie gwiazdki POT

Wiedza o folklorze w filmowym wydaniu

Łomżyńscy reporterzy Radia Białystok na Kurpiach

Jazzowe Kurpie Alicji Serowik

Wycinanki kurpiowskie od... Adama Chętnika sprzed prawie 70 lat

Unijne dyrektywy: Kurpiowskie laleczki tylko z Łomży

Spór o laleczki