Pięknieje kamienica przy placu Niepodległości 10
Na starówce łomżyńskiej powoli przybywa zadbanych, odnowionych lub postawionych od podstaw budynków. Dodaje to Łomży dawnego, miejskiego charakteru. Wyremontowana wraz z chodnikiem 2020 roku ulica Giełczyńska biegnie wzdłuż odmalowanych 9 lat temu hal biskupich z lat 20. XIX w. przy pl. Niepodległości. Na rogu w 2020 r. wyrosła 2-piętrowa siedziba KRUS. Teatr cieszy oko barwną bryłą po remizie strażackiej z 1935 r. Zza trybuny honorowej po prawej stronie wyłania się kamienica z 1898 r. Gruntownego remontu zabytku podjął się przedsiębiorca Tomasz Kurpiewski.
Tomasz Kurpiewski opowiada, że zainteresowała go ładna architektura kamienicy i zaciekawiła jej historia. Początki budynku sięgają roku 1898, gdy w Łomży mieściła się siedziba guberni z czasów zaboru rosyjskiego. Historycy przy wielu okazjach porównywali okres pół wieku rządów Rosjan do niebywałej prosperity miasta: z tego okresu pochodzi, m.in., ocalała cudem monumentalna budowla Gimnazjum Żeńskiego przy placu Tadeusza Kościuszki (dawna "Budowlanka", obecnie II LO). To cud, bo pobliski kościół przy ul. Rządowej uciekający przed Rosjanami Niemcy wysadzili w 1944 r.
Kamienica Iwaszkiewiczów odzyska blask
Budowę kamienicy, dziś w szeregu pod adresem plac Niepodległości 10, prawdopodobnie inicjował notariusz ... Iwaszkiewicz. - W trakcie II wojny światowej Niemcy mieli w nim sztab dowodzenia - dodaje nowy właściciel. - Do 1979 r. kamienica pozostawała własnością rodziny Iwaszkiewiczów, a potem przeszła pod zarząd Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Mieszkaniowej i Komunalnej w Łomży. Czasami ZGM robił delikatne remonty.
- To był jeden z nielicznych obiektów w mieście, które podczas wojny nie uległy zniszczeniu - dodaje Pan Tomasz. Zdjęcia archiwalne sprzed okresu bombardowań i spaleń zabudowy z lat 1939-1945 pokazują, że cała górna pierzeja dawnego Placu Zambrowskiego miała budynki do kamienicy z lewej strony, pizerria, po których dziś nie ma śladu.
Tomasz Kurpiewski wyjaśnia, że przystępując do bardzo kosztownego remontu kierował się chęcią zostawienia po sobie trwałej pamiątki - czegoś, co przetrwa dłużej niż pokolenie w jego rodzinnym mieście. Podjął się trudnego zadania, ponieważ remonty zabytków są obwarowane przepisami, co wymaga dostosowania projektu, materiałów i metod wykonawczych. Pan Tomasz chwali pomocną doradczą rolę pracowników Archiwum Państwowego, Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, Pracowni Architektonicznej Jeden Projekt Architekta Jacka Fronca. Pracownia, założona w 2012 r., wpisała się trwale w pejzaż miasta, m.in., projektem Parku Handlowego z Brico Marche przy Alei Józefa Piłsudskiego. Sfinalizowana w czerwcu lub lipcu renowacja zabytkowej kamienicy przy placu Niepodległości 10 może być efektowna, jak był dla innego architekta projekt kamienicy Śledziewskich z przełomu wieku XIX i XX przy ulicy Henryka Sienkiewicza 10, na rogu z Polową.
Co słychać na budowie?
Tomasz Kurpiewski wspomina, że nabył niszczejący budynek w 2019 r. Wiosną roku 2020 zaczęły się prace porządkowe, uprzątanie pomieszczeń i przygotowanie do prac budowlanych w lipcu 2020. Budynek nie ma podpiwniczenia, gdyż znajduje się na gliniastym, nasiąkającym wodą gruncie. Pod tym względem, kamienica przypomina Katedrę z początku XVI w., także posadowioną na płytkim fundamencie, z racji kurzawki w różnych miejscach starówki. Niech nie zmylą krypty w Katedrze: "umocnienie betonowym pancerzem kruchej konstrukcji wewnątrz prezbiterium" to wynik odkrycia z 2005 r., co poskutkowało podjęciem w XXI w. decyzji o wybudowaniu nowej podziemnej kaplicy.
- Wszystkie stropy z drewna wymieniliśmy na nowe, żelbetonowe - opowiada Pan Tomasz. Nowum będzie odtworzenie centralnej bramy, zamurowanej w latach 40, z wjazdem na podwórko. Stamtąd usunięto oficynę w rozsypce i ruiny budynku sąsiada, aby powstała droga utwardzona. Na parterze stworzono 2 lokale, zaś na 1. piętrze, 2. piętrze i poddaszu użytkowym z dachem dwuspadowym - mieszkania; w sumie 8 lub 9. Prace remontowo-budowlane ze stanu surowego budynku przeszły w etapy: pokrycia dachu, wymiany stolarki okiennej i drzwiowej, zakładania sieci instalacji wewnątrz. Praktycznym nowum będzie winda i zegar na ścianie frontowej, odmierzający czas Niepodległości.
Mirosław R. Derewońko
