Kwesty na cmentarzu nie było, a tysiące złotych są
Felcio Szumański z Łomży miał osiem lat, gdy przy głównej alei złożono do grobu jego trumienkę. Czy ktoś pamiętałby chłopczyka z końca XIX w., jeśliby dzisiaj nie stał przy drzewie wyniosły, acz skromny słup nagrobka z krzyżem u szczytu od 1887 roku...? Samotne kamienie nie będą wołać o uwagę współczesnych. To współcześni z XXI w. mogą pomyśleć o dawnych rodach Łomży - nawet gdyby nie znali nikogo z Szumańskich. W roku pandemii we Wszystkich Świętych i Zaduszki stary cmentarz był zamknięty z woli premiera, a TPZŁ odwołało 31. Kwestę na ratunek zabytkom, ale...
"Jeszcze kwesta nie zginęła, póki my żyjemy" - taki tytuł zapowiadał tydzień temu w 4lomza.pl, że corocznej zbiórki na ratowanie zabytków starego cmentarza w Łomży nie będzie. Symboliczny gest lokalnego patriotyzmu, w celu konserwacji historycznych nagrobków, dekoracyjnych rzeźb, krzyży i ogrodzeń, z powodu epidemii koronawirusa nabrał bardziej symbolicznego wymiaru. Nie było w to Święto Zmarłych tłumów na starym cmentarzu z 1801 r., ani kwestarzy z Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej. Lubiliśmy widzieć od 35 lat, jak społecznicy trzęsą puszkami na datki, jednak Zarząd TPZŁ 31. Kwestę odwołał, chociaż była przygotowana, ażeby nie ryzykować zakażeniami.
Na lokacie czeka ponad 57 tysięcy zł
Kwesta okazała się skuteczną metodą na odnowienie blisko 300 zabytków z ok. 560, jakie historycy inwentaryzowali w połowie lat 90. Motorem społecznego przedsięwzięcia jest Józef Babiel, 63-letni wiceprezes TPZŁ, które w tym roku kwestę do skarbon rozliczyło na 0 zł... Zwykliśmy cieszyć się, że ofiarność mieszkańców Łomży i przyjezdnych dawała około 45 tys. zł w ostatnich latach. Przez dwa dni z 30.
Kwesty TPZŁ w 2019 r. do puszek i skarbon trafiło aż 57 tys. 511 zł 57 gr. Te pieniądze nie zostały wydane, gdyż plany renowacji pokrzyżowała pandemia. Na zdjęciach dokumentalnych autorstwa Józefa Babiela pokazujemy, jakie nagrobki, rzeźby i krzyże doczekały się swojej kolejki.
Prezes oddziału TPZŁ w Łomży Krystyna Michalczyk-Kondratowicz ponad 20 lat kwestowała po mszy św., której w tym roku biskup także nie odprawiał. - Łomżyniacy okazywali się ofiarni i hojni, ponieważ zależy im na tym, aby stary cmentarz miał rangę i wygląd, stosowny do wieku i znaczenia - mówi Szacowna Pani Prezes, która ma na cmentarzu grób rodzinny, tradycyjno-zabytkowy. Mama Pani Krystyny kupiła lata temu od grabarza zniszczony krzyż i na swój koszt odrestaurowała. Krzyż zabytkowy czasem się odnajdzie lub zostaje zdjęty przy montażu nowoczesnych nagrobków. Chętni na otrzymanie metalowego krzyża za datek mogą dzwonić do TPZŁ: 86 216 28 33 (od g. 8. do 15.).
Zdaniem Pani Prezes, na starym cmentarzu dzieje Łomży czyta się jak księgę historii: zabór pruski, Księstwo Warszawskie, Królestwo Polskie, powstania narodowe 1830 i 1863, Gubernia Rosyjska, I wojna światowa, bohaterowie i żołnierze Niepodległości 1918 - 1920, żołnierze WP i AK po 1939... Świadomość, że troska o zabytki kultury cmentarnej to pamięć o przodkach, staje się coraz bardziej powszechna.
- Myślę, i mam nadzieję, że nasze dzieci i wnuki będą również dbać o stary cmentarz, dlatego że widzą efekty i dobrze wykorzystane pieniądze z Kwesty TPZŁ - podsumowuje Prezes.
Wpłaty na wydzielone konto TPZŁ
Zaistniał historyczny paradoks: 31. Kwesty TPZŁ nie było, jednak od 29. października na subkonto Towarzystwa wpływały datki - do czwartku, 5. listopada, od 93 Szlachetnych Darczyńców. Razem zebraliśmy na ratowanie zabytkowej nekropolii przy ul. Mikołaja (kiedyś św.) Kopernika 4 tysiące 926 złotych. - To konto funkcjonować będzie stale na wpłaty od Darczyńców, w celu wsparcia prac konserwatorów i rzemieślników, ratujących liczący prawie 220 lat cmentarz - informuje wiceprezes Babiel. - Cieszy mnie ta kwota prawie 5 tysięcy, bo to dowód nie tylko na ofiarność łomżyniaków. Bezinteresowne wpłaty pokazują, że ten wspólny cel nadal jest bliski mieszkającym i pochodzącym z Łomży Polakom. Widać, że duże sumy na remonty zabytków możemy uzbierać małymi datkami.
Czytelnicy 4lomza.pl mogą pomóc w ratowaniu zabytkowych nagrobków, jak te na zdjęciach, żeby stary cmentarz piękniał i lśnił blaskiem historii dla współczesnych i następców w sztafecie pokoleń.
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej, ul. Sienkiewicza 8/1, 18-400 Łomża,
nr konta bankowego: 58 2490 0005 0000 4600 3034 6414.
Mirosław R. Derewońko
Jeszcze kwesta nie zginęła, póki my żyjemy
46 tysięcy 710 złotych 37 gr z kwesty we Wszystkich Świętych
Rekordowa kwesta na cmentarzu w Łomży – ponad 52 tysiące 250 zł
