Zamordowani przez sądy Rzeczpospolitej
„W historii białostockiego oddziału IPN nie było tak tragicznej wystawy” – mówił historyk Piotr Łapiński otwierając w holu głównym łomżyńskiego ratusza ekspozycję „W imieniu Rzeczpospolitej... Skazani na karę śmierci w latach 1944–1956 w woj. Białostockim”. W pierwszych powojennych skazano na śmierć i stracono tu 313 osób w większości związanych z podziemiem niepodległościowym.
Na wystawie przedstawiona jest szczegółowo droga, która doprowadzała do skazania na karę śmierci i opisane są jej kolejne etapy - zatrzymanie, śledztwo i rozprawa sądowa, pobyt skazańca w celi śmierci, wykonanie na nim wyroku oraz postępowanie organów represji ze zwłokami pomordowanych. Każdy etap represji jest dodatkowo zobrazowany wykazami osób represjonujących oraz fotografiami niektórych z nich.
Jednym z najbardziej wstrząsających eksponatów wystawy jest lista osób, na których wykonano wyroki śmierci. Ponad dwumetrowe plansze, białe tło i setki nazwisk w większości młodych mężczyzn...
Na następnych panelach przedstawione są kolejne portrety, ale tym razem osób, które wydawały wyroki śmierci albo się do ich wydania przyczyniły - szefowie sądów okręgowych i naczelnicy UBP.
Jak mówił Piotr Łapiński z OBEP IPN w Białymstoku sędziowie i prokuratorzy także należeli i byli elementem aparatu terroru wykorzystywanego przez tworzące się komunistyczne władze Rzeczypospolitej...
