Konrad Krzyżak z obłędnym nazwiskiem
Na rogu Alei Legionów i ulicy Generała Władysława Sikorskiego znajduje się supermarket, a tuż za nim są 2 uliczki, łączące się z ulicą Adama Mickiewicza, którą dzieci chodzą do „Siódemki”. Jedna z uliczek ma za patrona Pana Tadeusza, zapewne dziedzica Soplicowa w epopei z 1834 r. Patronem drugiej jest Konrad, na którego literackie nazwisko na W zwrócił uwagę Czytelnik 4lomza.pl, kiedy zobaczył tablicę z nazwą ulicy. Czytelnikowi nie podobała się pisownia nazwiska wielkiego mistrza Krzyżaków, pod którego podszył się zdradziecko Litwin, poganin, patriota z „powieści poetyckiej”.
Minęły prawie dwa stulecia od wydania w 1828 r. „Konrada”. Dzisiaj tylko młodzież ze szkół średnich, studenci polonistyki i nauczyciele zajmują się perturbacjami losu i dylematami Waltera / Konrada, o którym od XIV w. nikt by nie pamiętał, gdyby nie decyzja Wieszcza o obsadzie głównego bohatera w powieści wierszem. Pierwowzór wielkiego mistrza nie był zdrajcą, tylko zaprzysięgłym łupieżcą i ludobójcą, organizującym napaści na Litwę w imię Boże. Ponieważ wiele z napadów się nie udało, to mogło Mickiewiczowi nasunąć myśl, że wielki mistrz był... spiskującym Litwinem w przebraniu.
Lis w skórze lwa
Postać Prusaka - Litwina z kart literatury trafiła w czerwcu 2006 r. na kartę uchwały Rady Miejskiej Łomży. Ówczesny przewodniczący Rady Maciej Głaz obwieścił, że nadaje się ulicy, oznaczonej na załączniku graficznym numerem 1, nazwę Pana Tadeusza, zaś ulicy, oznaczonej numerem 2, nazwę Konrada Wallenroda przez 2 el. Uchwałę do wykonania otrzymał Prezydent Miasta Łomża, którym wówczas był Jerzy Brzeziński – dzisiaj już nie wiadomo, po ponad 17 latach, jakie tabliczki i z jaką pisownią powstały i jakie zawisły w przestrzeni. Uchwała Rady Miejskiej z marca 2007 r. zmieniła podział miasta i wprowadziła nowe granice osiedli, co poświadczył Wiesław Grzymała. Pojawił się zapis: 7) w nr XI osiedla wyrazy: „Dworcowa, Pana Tadeusza, Konrada Walenroda” - pisanego z jednym el – bo radni 17 lat temu dodawali nowo powstałe ulice. Czy wtedy, czy później z tablicy na ulicy w Łomży z nazwiska wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego zniknęło l? Powody są nieznane, czemu nazwisko zdrajcy w tekście drukowanym w Petersburgu w 1828 r. ma dwa el, a Czytelnik w 2023 r. ujrzał malowane jedno. Może to sprawił duch Waltera, przebiegłego lisa, przebranego przez Mickiewicza dla niepoznaki w płaszcz krzyżacki, odważnego jak lew w walce z cenzurą w Rosji...?
Na wniosek mieszkańców lub z „urzędu”
Czytelnikowi można gratulować spostrzegawczości i sprawczości w przestrzeni publicznej Łomży. O sprawie błędnej pisowni nazwiska Krzyżaka / Litwina na tablicy z nazwą ulicy wie inż. Krzysztof Siedlecki, kierownik Zakładu Dróg i Zieleni MPGKiM. Pracownicy ZDiZ zdjęli obydwie tablice – były odwrócone do siebie plecami – i zamocowali nowe, z poprawnym Wallenrodem przez dwa el. W 2023 r. i 2024 r. nie zgłaszano błędów w nazwach ulic i placów, lecz czasami nieczytelne tablice ZDiZ wymieniał, gdyż były uszkodzone podczas wypadków i wyblakłe z powodu słońca i upałów.
O przybliżenie procedury nadawania nazw ulicom i okoliczności malowania tablic poprosiliśmy Łukasza Czecha, głównego specjalistę w Urzędzie Miejskim. Nadanie nazwy ulicy odbywa się na wniosek mieszkańców lub z „urzędu” w przypadku konieczności nadania numerów porządkowych na danym terenie. Jeżeli propozycja dotyczy osoby do upamiętnienia, wówczas wysyłane jest zapytanie o opinię do Instytutu Pamięci Narodowej. Prośba o opinię wysyłana jest każdorazowo także do Rady Osiedla, na której terenie znajduje się dana droga. Proponowane nazwy poddawane są też pod głosowanie mieszkańców w ramach ankiety na stronie internetowej Urzędu Miejskiego. Powyższe działania realizuje Wydział Gospodarowania Nieruchomościami Urzędu Miejskiego, który następnie przygotowuje wniosek i projekt uchwały, przedkładany Radzie Miejskiej przez Prezydenta Miasta. Po podjęciu uchwały informacja o nazwie nowej ulicy przekazywana jest, m.in., do Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego, Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej oraz Komendy Miejskiej Policji w Łomży. Natomiast Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego zleca Miejskiemu Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej wykonanie i ustawienie tablic z nazwą drogi. Kwestię nazewnictwa ulic reguluje ustawa z 17. maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne i Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z 21. lipca 2021 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów.
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
