Pamięci 50 łomżyńskich gimnazjalistów zamordowanych przez Moskali - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

„21 lipca 1863 roku, 50 młodych ludzi z Łomży, przeważnie uczniów gimnazjum pragnących wstąpić do partii, w lasach niedaleko wsi Wygoda zostało okrążonych przez Moskali pod dowództwem Zawistowskiego. Pomimo, że byli nieuzbrojeni, Moskale wymordowali wszystkich w najokrutniejszy sposób. Obnażonych i  przywiązanych do drzewa zabijano powolnymi razami, innym wyłupiano przed śmiercią oczy, drugim łamano kości, innym wreszcie wydzierano wnętrzności” - odczytał prezes TPZŁ Józef Babiel opis zbrodni, który znalazł się w monografii I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Łomży, a pochodzi z monografii Łomży autorstwa prezydenta Władysława Sikorskiego. 

W obecności wielu osobistości lokalnego życia publicznego z prezydentem Mariuszem Chrzanowskim i starostą Lechem Markiem Szabłowskim oraz samorządowcami na czele, z Senatora Marka Komorowskiego, Prezesa PARP-u Dariusza Budrowskiego, Prezesa białostockiego oddziału IPN-u Marka Jedynaka, dyrektor OKE Agnieszki Muzyk, pocztów sztandarowych: Miasta Łomży, Powiatu Łomżyńskiego, Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej, I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki i II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Konopnickiej i młodzieży tych szkół przed II LO odsłonięto obelisk upamiętniający okrutną zbrodnię na młodych ludziach, którzy chcieli bronić ojczyzny. Asystę wojskową wystawił 18.ŁPL im. Generała Mariana Raganowicza. 

Orędownikiem i inicjatorem tego upamiętnienia był historyk i działacz niepodległościowy Jerzy Wnorowski. Projektantką tablicy umieszczonej na granitowym głazie jest łomżyńska artystka Urszula Sępkowska. Postać młodego mężczyzny osuwającego się z nóg, skrępowane sznurem opadające bezładnie ręce i zdarte ubrania oraz bolesny grymas twarzy świadczą o męczeństwie młodego człowieka – opisywał dzieło Józef Babiel. W dolnym rogu znak Powstania Styczniowego.

Projekt i model sfinansował IPN, a odlewy wykonała firma Stefana Wiśniewskiego z Wólki Kossowskiej. Elementy kamienne wykonał Zakład Kamieniarski Jerzego Lewandowskiego z Łomży. Wykonanie obelisku sfinansowane przez: Miasto Łomża, Powiat Łomżyński oraz Miasta i Gminy powiatu łomżyńskiego oraz TPZŁ.

- Wśród nas nie ma nawet 50 młodych ludzi, uczniów, a taka liczba zginęła z rąk żołnierzy imperium rosyjskiego, które przez ponad 100 lat władało częścią naszego kraju – mówił dyrektor białostockiego oddziału IPN Marek Jedynak. Przypomniał, że młodzi ludzie, którzy podczas II wojny światowej walczyli dorastali właśnie w legendzie ostatnich jeszcze wówczas żyjących powstańców styczniowych. Zaprosił na uroczystości rocznicowe do Wygody, gdzie w niedzielę o 8:30 obchodzona będzie 79. rocznica walk w Lasach Czerwonego Boru z czasu II wojny światowej.

- Proponuję, by skorzystać z tych uroczystości, by skorzystać z każdej chwili by poznać ostatnich uczestników II wojny światowej, by jako żywy łańcuch pokoleń przekazać tę historię – mówił.

50-ciu łomżyńskich gimnazjalistów w 1863 roku z murów szkoły, w której mieści się obecnie II LO wyruszało by dołączyć do powstańczych oddziałów. Dlatego pomnik, który odsłaniali: Aleksandra Sikorska i Sebastian Kozikowski z kl. Ie I LO, Monika Gnatowska i Michał Wiśniewski z kl. Ib z II LO i inicjator Jerzy Wnorowski stanął w tym miejscu.

„Niech ich ofiara będzie im nagrodą nieba, a dla nas wzorem wiernej służby Bogu i ojczyźnie” mówił słowa modlitwy ks. Marian Mieczkowski, który wspólnie z o. Andrzejem Makowskim i o. Janem Bońkowskim poświęcili obelisk.

- Pamięć tego wydarzenia przetrwała w nielicznych dokumentach pisanych, natomiast przetrwała w pamięci ludzkiej . Stała się symbolem walki Polaków o niepodległość i pokazywała bestialstwo zaborcy, który tłumił wszelkie ruchy niepodległościowe – mówił dr hab. prof. AŁ Krzysztof Sychowicz.

Przybyłe delegacje złożyły kwiaty, a kompania honorowa 18. ŁPL oddała salwę honorową.