Światowy Dzień Mokradeł 2021
W tym roku przypada 50. rocznica Konwencji Ramsar o obszarach podmokłych, która przyjęto 2 lutego 1971 roku w irańskim Ramsar. Każdego roku, 2 lutego, obchodzony jest Światowy Dzień Mokradeł, którego celem jest podniesienie globalnej świadomości na temat istotnej roli mokradeł dla ludzi i naszej planety. Tegoroczny temat skupia się na terenach podmokłych jako źródle słodkiej wody i zachęca do działań mających na celu ich przywrócenie i powstrzymanie ich utraty.
Narastający kryzys wodny, spowodowany działalnością człowieka i zmianami klimatu, zagraża ludziom i przyrodzie – przypomina Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Osuszając mokradła, niszczymy nieodwracalnie zasoby wody, bogaty świat roślin i zwierząt oraz usługi ekosystemowe, które świadczą ekosystemy podmokłe. Mokradła magazynują i oczyszczają wodę, są podstawą globalnej gospodarki, zapewniają nam bezpieczeństwo i dają wyżywienie, a roślinom i zwierzętom oferują miejsce do życia.
Wzrost liczby ludności, urbanizacja i określone wzorce konsumpcji odcisnęły nieodwracalnie piętno na terenach podmokłych.
Możemy mieć wystarczająco dużo wody dla przyrody i dla nas, jeśli:
- przestaniemy niszczyć, a zaczniemy odtwarzać tereny podmokłe,
- nie będziemy przegradzać rzek tamami, ani przekraczać wydobycia z warstw wodonośnych,
- zajmiemy się zanieczyszczeniami, przede wszystkim oczyścimy źródła wody pitnej,
- zwiększymy efektywność wykorzystania wody, będziemy mądrze użytkować tereny podmokłe,
- uznamy temat wody i terenów podmokłych za istotny w planach rozwoju i zarządzania zasobami.
Żyjemy w narastającym kryzysie wodnym, który nam zagraża. Zużywamy więcej wody niż natura jest w stanie jej wytworzyć. Niszczymy ekosystem, od którego zależą życiodajne zasoby wody - mokradła.
Co daja mokradła?
Słodkowodne i słonowodne obszary wodno-błotne podtrzymują życie ludzi i całej przyrody, wspierają nasz rozwój społeczny i gospodarczy poprzez usługi ekosystemowe.
Magazynują i oczyszczają wodę
- Zatrzymują i zapewniają większość wody pitnej na Ziemi
- Naturalnie filtrują wodę, oczyszczając ją i czyniąc bezpieczną do spożycia
Żywią nas
- Akwakultura jest najszybciej rozwijającym się sektorem produkcji żywności, a rybołówstwo śródlądowe w 2018 r. dostarczyło 12 min ton ryb
- Pola ryżowe dają wyżywienie dla 3,5 miliarda ludzi na całej Ziemi
Są podstawą globalnej gospodarki
- Mokradła, jako najcenniejszy ekosystem, zapewniają usługi o wartości 47 bilionów dolarów rocznie
- Dochody ponad miliarda ludzi na świecie zależą od obszarów wodno-błotnych
Stanowią miejsce do życia flory i fauny
- 40% gatunków na świecie żyje i rozmnaża się na mokradłach. Rocznie na mokradłach słodkowodnych odkrywa się około 200 nowych gatunków ryb
- Rafy koralowe są domem dla 25% gatunków zwierząt morskich na Ziemi
Zapewniają nam bezpieczeństwo
- Mokradła zapewniają ochronę przed powodziami i sztormami, z każdym hektarem pochłaniając 14 milionów litrów wody powodziowej
- Mokradła pomagają regulować klimat: torfowiska magazynują dwa razy więcej węgla niż lasy; solniska, namorzyny i łąki podwodne też gromadzą znaczne ilości związków węgla
Mamy ograniczone zasoby wodne, a ich obecne zużycie nie jest zrównoważone
Fakty o wodzie słodkiej
- Tylko 2,5% wody na Ziemi to woda słodka, głównie przechowywana w lodowcach, czapach lodowych/ i podziemnych warstwach wodonośnych
- Mnie] niż 1 % zasobów wody pitnej jest dostępne
- Rzeki i jeziora mieszczą 0,3% wody powierzchniowej
Konsumpcja wody słodkiej
Zużywamy 10 miliardów ton wody każdego dnia:
- 70% wykorzystywane jest do produkcji
- 22% zużywane jest przez przemysł i energię
- Zużycie wody wzrosło sześciokrotnie w ciągu 100 lat i rośnie co roku o 1 %
Kryzys wodny
Wzrost liczby ludności, urbanizacja i określone wzorce konsumpcji odcisnęły nieodwracalnie piętno na terenach podmokłych
- Prawie wszystkie światowe zasoby słodkiej wody są w stanie zagrożenia, a 82% populacji ludzkiej jest narażone na i poziom zanieczyszczeń w dostawach wody
- 2,2 mld ludzi nie ma dostępu do bezpiecznej wody pitnej, co generuje roczny koszt gospodarczy w wysokości 260 mld dolarów
- Objętość wody zużywanej do wytworzenia takiej ilości żywności, jaka jest każdego roku marnowana (1,3 mld ton) odpowiada rocznemu przepływowi Wołgi, najdłuższej rzeki Europy
- Brak bezpieczeństwa wodnego był w 2017 r. głównym czynnikiem konfliktów w co najmniej 45 krajach
- Wzrost liczby ludności do 10 mld ludzi do 2050 r. będzie się wiązać ze wzrostem produkcji żywności o 70%, co spowoduje o 14% większe zużycie wody
Skutki utraty mokradeł
Zużycie wody przez człowieka oznacza mniej wody dla przyrody. W związku z zanikaniem i zanieczyszczaniem mokradeł zaostrzył się kryzys wodny, który zagraża życiu na Ziemi
- Prawie 90% światowych terenów podmokłych zostało utraconych od 1700 roku, pozostałe znikają obecnie trzy razy szybciej niż lasy
- 25% wszystkich gatunków wodno-błotnych i jednemu na trzy gatunki stodkowodne zagraża wyginięcie
- Zmiany klimatyczne ograniczają zasoby wody powierzchniowej i podziemnej w regionach suchych, powodując wzrost konkurencji o wodę
Możemy mieć wystarczająco dużo wody dla przyrody i dla nas, jeśli:
- przestaniemy niszczyć, a zaczniemy odtwarzać tereny podmokle,
- ograniczymy przegradzanie rzek,
- przy wydobyciu wody z warstw wodonośnych będziemy uwzględniać możliwości naturalnego odtwarzania się zasobów wody,
- zajmiemy się zanieczyszczeniami, przede wszystkim oczyścimy źródła wody pitnej,
- zwiększymy efektywność wykorzystania wody, będziemy mądrze użytkować tereny podmokłe,
- uznamy temat wody i terenów podmokłych za istotny w planach rozwoju i zarządzania zasobami.
Źródło:worldwerlandsday.org