Przejdź do treści Przejdź do menu
czwartek, 28 marca 2024 napisz DONOS@

100 lat temu rozpoczęła się bohaterska obrona Łomży

Główne zdjęcie
Inscenizacja obrony Łomży 1920 (26 lipca 2009 r.)

„Po trupie Polski wiedzie droga do ogólnego wszechświatowego pożaru” - wzywał do boju czerwonoarmistów w lipcu 1920 roku generał Michaił Tuchaczewski, Dowódca Frontu Zachodniego armii bolszewickiej nacierającej na Polskę. 28 lipca batalion zapasowy 33 pułku piechoty w sile 700 ludzi, pod dowództwem kapitana Stanisława Mariana Raganowicza, zajął forty w Piątnicy i rozpoczął trwającą 5 dni obronę Łomży.

27 lipca na linię rzeki Narew wyszły czołowe oddziały IV Armii Czerwonej, które wcześniej zajęły Stawiski i Jedwabne przygotowując się do natarcia na Łomżę. Łomżyńskie urzędy i instytucje państwowe w wielkim pośpiechu opuściły miasto. Stacjonujący w Łomży 33 pułk piechoty, w tym okresie znajdował się na froncie, a w mieście pozostał jedynie batalion zapasowy, którym dowodził kapitan Stanisław Marian Raganowicz. To on samodzielnie postanowił zorganizować obronę przejść przez rzekę Narew w rejonie Łomży. 28 lipca batalion w sile 700 ludzi zajął forty w Piątnicy znajdujące się na północnym brzegu rzeki Narew. Tego dnia wieczorem zaatakował podjazd bolszewicki o sile jednego szwadronu, a przed północą atak od strony Kisilenicy rozpoczęła przednia straż bolszewicka.

W następnych trzech dniach obrońcy Łomży otrzymali wsparcie od wycofujących się z frontu oddziałów: 101 Ochotniczego Pułku Piechoty, dwóch baterii artylerii polowej, plutonu czołgów, 23 Lidzkiego Pułku Strzelców (ok. 900 żołnierzy) oraz batalionu 157 Rezerwowego Pułku Piechoty. Załoga Twierdzy Łomżyńskiej osiągnęła stan ok. 3 500 żołnierzy, 8 dział, 5 lekkich czołgów. W miarę napływu pododdziałów dowództwo od kpt. Raganowicza kolejno przejmowali: ppłk Andrzej Kopa, płk Władysław Obuch-Woszczatyński i gen. Bolesław Roja.


Atakujące wojska sowieckie były zwielokrotnione w stosunku do broniącej się załogi: w sile 2 Brygady, 12 Dywizji Strzelców i 3 Korpusu Kawalerii. Walki o Łomżę trwały 5 dni. Obrona miasta była możliwa dzięki męstwu walczących żołnierzy oraz bohaterskiej postawie, samozaparciu, niezwykłej ofiarności obywatelskiej, poświęceniu i współdziałaniu mieszkańców miasta z walczącymi oddziałami wojska.
Mieszkańcy Łomży opiekowali się rannymi i przygotowywali gorące posiłki. Młodzież angażowała się w roznoszenie rozkazów i meldunków. Rolnicy z okolicy przywozili do miasta żywność dla wojska. Inicjatorem i organizatorem tej działalności, organizowania straży bezpieczeństwa, pomocy sanitarnej i aprowizacyjnej był Prezydent Łomży Władysław Świderski, który mimo rozkazu ewakuacji, miasta nie opuścił. Dla utrzymania porządku w mieście utworzono Milicję Miejską, zorganizowano też pomoc sanitarną.
Opisując po kilku latach bitwę o Łomżę ppłk Stanisław Marian Raganowicz stwierdził: „Nieomal na każdym kroku, walczący żołnierz na fortach, odczuwał nie tylko troskliwą opiekę, ale widząc obok siebie napływających coraz liczniej ochotników z miasta i okolicy, nie rzadko starców i dzieci, którzy trzęsącymi się z niemocy rękami chwytali za karabin, by - wspólnie z żołnierzem bronić ojczystej ziemi przed wrogim najazdem, widząc, jak nieraz do pierwszej linii walczących docierały niewiasty, nie bacząc na grożące niebezpieczeństwo, roznosiły posiłek i wynosiły rannych, żołnierz czuł, że nie jest odosobniony, że walczy z nim wspólnie cały Naród i że w walce tej musi ostatecznie zwyciężyć.(...) - A jak wpłynęła obrona Łomży na ogólną obronę Warszawy, to osądzi kiedyś historia – dodawał.

Wojska sowieckie zostały rozbite dwa tygodnie później w Bitwie Warszawskiej. Po 15 sierpnia 1920 roku zaczęły chaotyczny odwrót. Generał Lucjan Żeligowski, świadek walk pod Łomżą, w 1930 roku potwierdzał: „...ze źródeł naszych przeciwników dowiedzieliśmy się, że nad Narwie nie tylko zyskaliśmy na czasie ale tu dokonała się w ugrupowaniu wojsk rosyjskich zmiana tak doniosła, iż uczestnicy tej bitwy słusznie mogą być dumni, że brali w niej udział.”

Łomża w walce przed stu laty nie została zdobyta. Obrońcy zagrożeni okrążeniem z północy i południa 2 sierpnia 1920 roku wycofali się z fortów. W pięciodniowych walkach straty obrońców wyniosły: 35 poległych i około 300 rannych, razem z mieszkańcami miasta.

Po rozbiciu wojsk bolszewickich na przedpolach Warszawy Łomża została wyzwolona 22 sierpnia 1920 r. 

240206081801.gif

 
 

W celu świadczenia przez nas usług oraz ulepszania i analizy ich, posiłkujemy się usługami i narzędziami innych podmiotów. Realizują one określone przez nas cele, przy czym, w pewnych przypadkach, mogą także przy pomocy danych uzyskanych w naszych Serwisach realizować swoje własne cele i cele ich podmiotów współpracujących.

W szczególności współpracujemy z partnerami w zakresie:
  1. Analityki ruchu na naszych serwisach
  2. Analityki w celach reklamowych i dopasowania treści
  3. Personalizowania reklam
  4. Korzystania z wtyczek społecznościowych

Zgoda oznacza, że n/w podmioty mogą używać Twoich danych osobowych, w postaci udostępnionej przez Ciebie historii przeglądania stron i aplikacji internetowych w celach marketingowych dla dostosowania reklam oraz umieszczenia znaczników internetowych (cookies).

W ustawieniach swojej przeglądarki możesz ograniczyć lub wyłączyć obsługę plików Cookies.

Lista Zaufanych Partnerów

Wyrażam zgodę