Maria Moczydłowska pierwsza posłanka Ziemi Łomżyńskiej
W związku ze stuleciem niepodległości Polski chcieliśmy pokazać osobę, która miała duży udział w tworzeniu tego nowego państwa – mówi Roman Szmyt z Fundacji Pro Edu. W ramach Programu „Niepodległa” z środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przypominają Marię z Grzymkowskich. Urodziła się 4 października 1886 r. w Łomży, a w 1919 roku została wybrana posłem na Sejm odrodzonej Polski. Była jedną z ośmiu kobiet w Sejmie i „pierwszą posłanką Ziemi Łomżyńskiej”, choć wybrana z Częstochowy. - Ona nie zginęła, ona pracowała bardzo ciężko i długo, także po II wojnie światowej. Jest przykładem pozytywnego działania i to chcemy pokazać – mówi Szmyt.
W czwartek postać pierwszej posłanki Ziemi Łomżyńskiej uczniom Zespołu Szkół Stowarzyszenia Wspierania Edukacji i Rynku Pracy im. Stanisława Staszica w Łomży przybliżał Jarosław Jaskólski z Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Maria z Grzymkowskich Moczydłowska w domu rodzinnym w Łomży spędziła pierwsze lata swojego życia, ale edukację rozpoczęła w Warszawie, gdzie ukończyła siedmioklasową pensję. Jako młoda dziewczyna przejawiała zainteresowanie polityką, a w 1905 r. uczestniczyła w rewolucji i strajku szkolnym, ale do carskiego więzienia w Cytadeli Warszawskiej, gdzie więziono także około 2 tysięcy kobiet, nie trafiła. Maria została nauczycielką i w tym zawodzie pracowała przez całe życie. Zaczynała w polskich szkołach prywatnych w Kaliszu, Łomży i Warszawie, następnie w Liskowie, a pod koniec życia w Sopocie. Jej aktywność polityczna wiąże się z Liskowem, gdzie jej mąż Mieczysław Moczydłowski był dyrektorem szkoły. Tu też rozpoczęła szeroko zakrojoną działalność społeczną nawiązują współpracę z ks. Wacławem Blizińskim, proboszczem parafii, z którego inicjatywy powołano spółdzielnię, stworzono ochronkę dla dzieci oraz przytułek dla starców i wybudowano Dom Ludowy, gdzie znajdowała się biblioteka i czytelnia. Dzięki współpracy z ks. Blizińskim, który był współtwórcą Narodowego Zjednoczenia Ludowego, Maria Moczydłowska podjęła decyzję o kandydowaniu w 1919 roku do Sejmu Ustawodawczego w niepodległej Polsce. Mandat otrzymała z okręgu wyborczego w Częstochowie i Radomsku. Była jedną z ośmiu polskich kobiet w Sejmie i . pierwszą „posełką”, która zabrała głos. W trakcie przemówienia sejmowego w maju 1919 roku zadeklarowała ponadpartyjną współpracę posłanek na rzecz niesienia pomocy ubogim osobom i zaniedbanym dzieciom, podniesienia poziomu moralnego w społeczeństwie i likwidacji prostytucji, a także równouprawnienia kobiet. Zasłynęła angażując się w prace nad ustawą o ograniczeniu produkcji i spożycia alkoholu. W grudniu 1919 r. referowała ustawę, mówiąc o alkoholu jako o „okropnej pladze ludzkości” czy „truciźnie społeczeństwa”. Domagała się wprowadzenia kar dla osób nielegalnie produkujących alkohol. Ustawa nazwana „lex Moczydłowska” została uchwalona 23 kwietnia 1920 r. i jak przekazują historycy znacznie wpłynęła na obniżenie spożycie alkoholu. Maria Moczydłowska w walce z alkoholem szła dalej. W Komisji Zdrowia Publicznego opracowała projekt ustawy o całkowitym zakazie spożywania alkoholu na terenie II RP. Wywołał on wiele kontrowersji, a do jego uchwalenia zabrakło jedynie jednego głosu.
Kariera polityczna pierwszej posłanki Ziemi Łomżyńskiej zakończyła się szybko. W następnych wyborach do Sejmu w listopadzie 1922 r. wystartowała z listy Polskiego Centrum, stworzonego przez premiera Leopolda Skulskiego, ale wybory przegrała, co zakończyło jej działalność polityczną.
Maria Moczydłowska wróciła do działalności społecznej – pomocowej i trzeźwościowej oraz oświatowej we Francji, Częstochowie i Warszawie. Podczas II wojny światowej brała udział w tajnym nauczaniu, a po zakończeniu wojny przeniosła się na stałe do Sopotu, pracowała jako wizytatorka przedszkoli. Należała do Związku Nauczycielstwa Polskiego, była również członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zmarła 26 kwietnia 1969 r. Na tablicy nagrobnej pod nazwiskiem napisano „nauczycielka”.
- Wydaje mi się, że warto mieszkańcom Łomży, mieszkańcom regionu przypominać ludzi, którzy stąd się wywodzą i którzy byli promotorami tej wolnej Polski po zaborach – mówi Roman Szmyt podkreślając, że Maria Moczydłowska jest przykładem pozytywnego działania. - Chcemy zaproponować nowym władzom Łomży, żeby znaleźć w mieście ulicę i nazwać jej imieniem. To będzie pokazanie jak wspaniali ludzie się tutaj rodzili.
Poza wykładem o życiu pierwszej posłanki Ziemi Łomżyńskiej Fundacja Pro Edu przygotowała wystawę o Marii Moczydłowskiej, która prezentowana jest na ul. Długiej w pobliżu Starego Rynku. Jej oficjalnego otwarcia dokonał poseł Lech Kołakowski wyrażając ubolewanie, że działalnośc parlamentarna tak aktywnej i zaangażowanej kobiety pochodzącej z Łomży zakończyła się po pierwszej kadencji. Otwarcie wystawy uświetnił koncert w wykonaniu dzieci i młodzieży z Zespołu Pieśni i Tańca „Łomża”, oraz studia wokalnego ROK. Młodzi tańczyli np. poloneza i śpiewali pieśni patriotyczne przede wszystkim z okresów Polski rozdartej przez zaborców. Występ na bruku sprawił, że wokół zebrało się kilkadziesiąt osób z zaciekawieniem przyglądających i przysłuchujących się oraz żywo oklaskujących młodych artystów.
- To jest właściwe uczenie patriotyzmu – mówił Jarosław Cholewicki, dyrektor Regionalnego Ośrodka Kultury w Łomży. - To część repertuaru, który przygotowujemy na koncert z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, który zaprezentujemy 9. listopada z sali Katolickiego Centrum Kultury przy ul. Sadowej.
