Nagroda i Medal Glogera dla naukowców z Polski i Londynu
- Jeśli jest genius loci, czyli duch miejsca, to na tej sali jest z nami Staś Zagórski, który bardzo dużo zrobił dla Stopki w Łomży, aby wspięła się na szczyty powodzenie – dziękowała za główną nagrodę komplementem prezes Zofia Kaczor – Jędrzycka z Fundacji Polskich Uniwersytetów Ludowych w Warszawie., którą kapituła Społecznego Stowarzyszenia Prasoznawczego Stopka imienia Redaktora Stanisława Zagórskiego (1933 – 2015). Obecny prezes Stopki prof. Ludwik Malinowski w Centrum Kultury przy ulicy Sadowej wręczał nagrody w 29. edycji ogólnopolskiego konkursu regionalistów.
„Centrum nie musi być w stolicy, w Warszawie. Centrum jest tam, gdzie je sobie stworzysz” - takie przekonania Stanisława Zagórskiego powracały w rozmowach w foyer, gdzie Dorota Brzostowska ze Stopki hojnie obdarowywała ponad 100 gości wydawnictwami, plonem przebogatej aktywności barwnego i nietuzinkowego reaktora naczelnego tygodnika „Kontakty” (1980 – 1990), założyciela i prezesa Społecznego Stowarzyszenia Prasoznawczego „Stopka” (1981) i pomysłodawcy Konkursu o Nagrodę i Medal Zygmunta Glogera (1983). Pamiętniki z konkursów rywalizowały o miejsce w pękatych torbach od Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego, a publicystyczne prace zbiorowe z dysertacjami naukowymi, przyśpiewkami ludowymi, powieściami dla młodzieży i bajeczkami dla dzieci oraz poradnikami o życiu udanym i namiętnym głównie dla dorosłych. Ten królewski prezent to niespodzianka od Stopki, świętującej 600-lecie praw miejskich Łomży i 100 lat Niepodległości. Z kolei na scenie prezenty muzyczne dawali artyści, m.in., znakomity gitarzysta Dariusz Boguski.
Pierwszą nagrodę kapituła przyznała Fundacji Polskich Uniwersytetów Ludowych z Warszawy, w imieniu której dyplom, różę i 15 tys. zł odebrała prezes Zofia Kaczor – Jędrzycka. Laur Fundacja PUL otrzymała za propagowanie i realizowanie nowoczesnej edukacji, upowszechniającej kulturę we wszystkich regionach Polski. W jej podziękowaniu pojawiły się wspomnienia z Uniwersytetów Ludowych, nawiązujące do działaczy XX-lecia: ks. Anotniego Ludwiczaka i Ignacego Solarza, w początku lat 20. zakładających instytucje, mające kształcić młodzież ze wsi dla Polski Niepodległej.
Drugą nagrodę i 12 tys. zł dostał prof. Zdzisław Jerzy Adamczyk, naukowiec z Kielc, który zbadał archiwa w stolicach od Wilna po Paryż w poszukiwaniu spuścizny twórczej, listownej i literackiej autora powieści „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego. Na razie wydał 32 tomy z dorobku twórcy, który postrzegał autora „Encyklopedii Staropolskiej” Zygmunta Glogera jako najwybitniejszego w dokumentowaniu i udostępnianiu kultury i języka ludu polskiego, obok Brucknera i Karłowicza.
Profesor Hanna Markiewicz z Warszawy zdobyła trzecią nagrodą i 8 tys. zł za badania nad dziejami Polskiej Macierzy Szkolnej na Kresach Wschodnich, na Wołyniu i Polesiu. Działające prężnie od 1905 do 1939 r. stowarzyszenie chrześcijańskie, utrzymujące się z datków i dotacji, miało za cel likwidację analfabetyzmu, prowadząc nauczanie domowe i w ponad 200 szkołach powszechnych i zawodowych. Nie ograniczało dostępu do wiedzy i burs dzieciom innych narodowości i wyznań.
Trzy wyróżnienia po 5 tysięcy zł otrzymali działacze i regionaliści znani lepiej w regionach: doktor Małgorzata Frąckiewicz, językoznawca z Łomży i UwB, autorka „Słownika nazwisk łomżyńskich” od XV do XIX w. za działalność badawczo-organizacyjną w zakresie języka regionu łomżyńskiego, natomiast Bożena i Wojciech Prus – Wiśniowscy z Góry Kalwarii za założenie 30 lat temu Muzeum Regionalnego z mini skansenem, gromadzącym pamiątki kultury materialnej Mazowsza i Czerska. Jest wśród wyróżnionych Glogerami instytucja naukowo-dydaktyczna o pół wieku starsza – Polish University Abroad in London – Polski Uniwersytet na Obczyźnie, dla którego zaszczyty od Stopki przyjęła Ewa Lewandowska – Tarasiuk. Z PUA współpracuje od 79 lat wielu naukowców z Polski. - Tam kształtuje się nowe oblicze polskości młodych ludzi, których rodziny żyją w Anglii z dziada pradziada – powiedziała przedstawicielka PUA, przypominając o roli języka i kodów kulturowych.
Przyznano też dwa wyróżnienia honorowe: dla Muzeum Niepodległości w Warszawie za wystawy i wydawnictwa oraz dla dr. hab. Lecha Giemza z KUL za inicjatywę i koordynację ogólnopolskiego projektu „Książka z plecaka”. W dobie obrazków i komputerów stara się o czytelnictwo młodych...
Kapituła 29. edycji Konkursu o Nagrodę i Medal Zygmunta Glogera obradowała w Warszawie na początku września pod przewodnictwem prof. Andrzeja Friszke z udziałem profesorów: Dariusza Rotta, Adama Dobrońskiego, Ludwika Malinowskiego i dr. Włodzimierza K. Pessela, Katarzyny Kłoczko – Arent z Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku oraz red. Jerzego Domańskiego. Tak wysokie nagrody dla naukowców i regionalistów możliwe były dzięki dotacji Ministerstwu Kultury.
Mirosław R. Derewońko
