Łomżyńskie drogi do Niepodległej – pamięć i tożsamość. Biografie bohaterów.
W pierwszy czwartek listopada rozpoczęto warsztaty interdyscyplinarne dla uczniów siódmych klas szkół podstawowych, klas gimnazjalnych i pierwszych klas szkół średnich z terenu Łomży. Są one realizowane z inicjatywy pani wiceprezydent Łomży dr Agnieszki Barbary Muzyk w ramach ministerialnego programu Niepodległa. W ramach projektu współdziałają ze sobą Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży i Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów. Miejsce realizacji zadania, Domek Pastora gości szesnastoosobowe grupy uczniów, które mają okazję uczestniczyć w zajęciach przybliżających mało znaną historią Łomży, spojoną z dziejami wielu łomżyńskich rodzin.
Celem spotkań jest: zapoznanie łomżyńskiej młodzieży z historią walk o niepodległość Polski w wymiarze lokalnym i regionalnym w kontekście historii Polski; upowszechnienie idei narodowych Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego (popularyzacja ich w kontekście lokalnym znanych postaci historycznych – np. związek Marszałka z pastorem Kacprem Mikulskim; relacje Dmowskiego z rodziną Lutosławskich z Drozdowa); popularyzacja działalności Polskiej Organizacji Wojskowej w regionie łomżyńskim poprzez biografie jej członków; przywołanie postaci łomżyńskich powstańców z roku 1863 oraz absolwentów łomżyńskich szkół jako uczestników działań niepodległościowych; popularyzacja Cudu nad Narwią jako bohaterskiego aktu obrony miasta w roku 1920; motywowanie uczniów do poznawania historii rodzinnej z perspektywy dziejów miasta oraz rozmaitych źródeł, m.in. metryk rodzinnych, dotyczących miejsc i ludzi, społeczności i regionu, w kontekście nazwiska i dziejów własnej rodziny.
Podczas zajęć uczniowie kształcą umiejętności czytania materiałów źródłowych, sporządzając biogramy łomżyńskich bohaterów na podstawie różnych źródeł, które pozyskał Czesław Rybicki, regionalista, przygotowujący monografię poświęconą Polskiej Organizacji Wojskowej i jej członkom z okręgu łomżyńskiego. Przeglądając i selekcjonując materiały do plakatu-kolażu, poznają oni postawy lokalnych bohaterów jako paradygmaty postaw patriotycznych. Mają okazję poznać rolę kobiet w zrywach niepodległościowych (np. poprzez zaangażowanie sióstr Cebertówien czy Leokadii Krubskiej).
Zajęcia służą też pobudzaniu dumy narodowej poprzez rozeznanie w historii lokalnej i przypomnienie wątków z historii narodowej; uświadomienie dziedzictwa własnego regionu jako istotnej części dziedzictwa narodowego i zainteresowanie poszukiwaniem i określaniem własnej tożsamości poprzez przywoływane i odtwarzanie pamięć o bohaterskich uczestnikach działań niepodległościowych, niekiedy także przodkach uczestniczących w warsztatach uczniów.
W czasie warsztatów ich uczestnicy korzystają z własnego drzewa genealogicznego (przynajmniej trzypokoleniowego), które służy odkrywaniu ich łomżyńskich korzeni.
Zaproponowana oferta edukacyjna to przyczynek do kształtowania szacunku dla dziedzictwa kulturowego mieszkańców historycznej ziemi łomżyńskiej, szczególnie Łomży jako znaczącego w regionie ośrodka oświatowego, kuźni patriotów; ich szlacheckiej i mieszczańskiej tradycji oraz umocnienia, zachowania i popularyzacji społecznej świadomości o wartości i bogactwie kształtowanej na przestrzeni wieków tożsamości ludzi i miejsc.
Realizatorami merytorycznymi zadania z ramienia ŁTN im. Wagów w Łomży są dr Małgorzata K. Frąckiewicz, mgr Kamil M. Leszczyński i mgr Czesław Rybicki.