STANOWISKO
Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej w sprawie ochrony przyrody i przebiegu trasy Via Baltica
Uznajemy, że Biebrzański Park Narodowy pozostaje podstawowym elementem „Zielonych Płuc Polski”. Światowy Fundusz na Rzecz Przyrody po raz kolejny w ostatnich dniach przypomniał, że na obszarze tym występują rzadkie gatunki zwierząt, które w wielu miejscach Europy już nie istnieją, bo wyginęły na skutek ostrej ingerencji człowieka w naturalne środowisko. Należą do nich m.in. wilk, głuszec, ryś, orlik krzykliwy i inne. To także unikatowe w skali międzynarodowej skupiska ginących roślin.
Deklarujemy swoją gotowość do podejmowania działań, które przeciwstawiać się będą jakiejkolwiek ingerencji w naturalne środowiska Parku. Apelujemy do wszystkich ludzi dobrej woli o wspieranie wszystkich inicjatyw na rzecz ochrony Parku i przyrody Ziemi Łomżyńskiej. Domagamy się od rządu Rzeczpospolitej Polskiej stworzenia pełnych gwarancji bezpieczeństwa dla fauny i flory Biebrzańskiego Parku Narodowego.
Za najpoważniejsze zagrożenie dla jego istnienia uważamy inicjatywę budowy międzynarodowego korytarza transportowego Via Baltica przez te najcenniejsze przyrodniczo obszary woj. podlaskiego, tym bardziej że inwestycji tej – jak dotychczas – nie poprzedziły żadne analizy oddziaływania na środowisko. Pogwałcono postanowienia Dyrektywy 2001/42/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 czerwca 2001 roku w sprawie oceny oddziaływania pewnych planów i programów na środowisko, w myśl których „organ sporządzający plan województwa i prognozę – powinien przeprowadzić pełne postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla planu zagospodarowania przestrzennego, a w prognozie oddziaływania na środowisko powinna być przeprowadzona analiza wielowariantowa, dająca podstawy do rzetelnego wyboru odpowiedniego wariantu planowanej trasy.” Zignorowane zostały także przepisy polskiego i unijnego prawa ochrony środowiska. Oprócz zagrożenia dla bagnisk biebrzańskich stworzono również zagrożenia dla Puszczy Knyszyńskiej i Augustowskiej.
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej stanowczo protestuje przeciwko takim działaniom. Uważamy, że tak ważną strategicznie inwestycję powinny poprzedzić szczegółowe analizy (przeprowadzone przez niezależnych ekspertów), a dotyczące oddziaływania na środowisko w obu wariantach (Łomża, Białystok), porównania kosztów, a także innych względów ekonomicznych, racjonalności, potrzeb gospodarczych, względów bezpieczeństwa komunikacyjnego. Parlamenty państw bałtyckich, które zajmowały się dotychczas przebiegiem trasy Via Baltica, opowiadały się jednogłośnie za jej „łomżyńskim” przebiegiem, jako krótszym od „białostockiego” o prawie 42 km. Potwierdza to także opinie wielu, że poprowadzenie trasy Via Baltica przez Białystok nie spowoduje odciążenia drogi nr 61, a prasowe oświadczenia dyrektora białostockiego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad o tym, że ciężki ruch tranzytowy został już wyprowadzony z tej drogi, uznać należy jako kłamliwe lub niekompetentne. Ten ruch pozostanie i z pewnością będzie się nasilał, niezależnie od przebiegu nowego, ale dłuższego międzynarodowego korytarza transportowego, a tym bardziej – niezależnie od woli białostockiej dyrekcji. Dodatkowym argumentem, przemawiającym za nadaniem drodze nr 61 strategicznej rangi jest jej obecne niedostosowanie do wymogów bezpieczeństwa ruchu drogowego. Świadczy o tym liczba wypadków. Ponad 60-kilometrowy odcinek z Łomży do Grajewa znaczony jest ponad 60 krzyżami w miejscach tragicznych zdarzeń. Modernizacja i przebudowa tej trasy powinna zdjąć z niej odium „drogi śmierci”.
Dlatego zwracamy się do Rządu Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozważenie rozwiązań alternatywnych dla trasy Via Baltica. Zgodnie z wymogami norm międzynarodowych, zgodnie z potrzebami społecznymi, zgodnie ze zdrowym rozsądkiem.
Liczymy na wsparcie rządów i środowisk polonijnych krajów nadbałtyckich a także przewoźników, którzy dokonają ostatecznego wyboru trasy.
Osowiec-Twierdza, 10 maja 2003 r.
Otrzymują:
1. Marszałek Sejmu RP Marek Borowski
2. Marszałek Senatu RP Longin Pastusiak
3. Premier Rządu RP Leszek Miller
4. Posłowie i Senatorowie RP
5. Rządy i Parlamenty państw nadbałtyckich
6. WWF – Światowy Fundusz na Rzecz Przyrody
7. Prasa, Radio, Telewizja
8. Dyrekcja Generalna Dróg i Autostrad