Łomżanie – plemię wymierające
Łomża do 2040 roku straci prawie jedno pokolenie obecnych mieszkańców. To mniej więcej tak, jakby dziś z miasta nagle wyjechała młodzież poniżej 17 roku życia. W kolejnych latach ten proces przyspieszy i w 2060 roku Łomża może liczyć zaledwie 36,6 tys. mieszkańców.
Główny Urząd Statystyczny przygotował prognozę ludności dla powiatów i całej Polski na lata 2023–2060. W trzech wariantach: optymistycznym, średnim (głównym) i pesymistycznym projektuje liczbę mieszkańców w poszczególnych latach do 2060 roku. Czeka nas wyludnianie, ale to nic nowego. Proces zaczął się już jakiś czas temu i dotyczy wielu obszarów ziemi. Obszar Europy Środkowej i Wschodniej na tle innych wyludnia się szybciej i jak wynika z prognozy opublikowanej w czasopiśmie naukowym „The Lancet” w 2100 liczba ludności tego terenu skurczy się o połowę. Wg. prognozy ONZ w tym roku liczba mieszkańców globu osiągnie swoje maksimum – 11,2 mld, po czym nastąpi stabilizacja, a później spadek.
Ludność Polski
Wyniki „Prognozy ludności na lata 2023–2060” wskazują na wyraźny ubytek ludności do 2060 r. W scenariuszu głównym przewiduje się spadek do 30,4 mln osób (natomiast w scenariuszach alternatywnych odpowiednio do 26,7 mln w niskim - pesymistycznym oraz do 34,8 mln w wysokim - optymistycznym). Zdaniem badaczy postępował będzie proces starzenia się ludności Polski, co oznacza wzrost odsetka osób w wieku 65 lat i więcej oraz duży spadek liczby dzieci i młodzieży (0–17 lat). Jedynie w scenariuszu optymistycznym przewiduje się utrzymanie liczby osób poniżej 18 lat na poziomie zbliżonym do 2022 r.
Kurczyć będą się zasoby ludności w wieku produkcyjnym. Według wyników prognozy spadek ten do 2060 r. wyniesie od 25% w scenariuszu niskim do 40% w scenariuszu wysokim. Doprowadzi to do zwiększenia współczynnika obciążenia demograficznego ludnością w wieku nieprodukcyjnym. W 2022 r. na 100 osób w wieku produkcyjnym (kobiety 18–59, mężczyźni 18-64) przypadało 70 osób w wieku nieprodukcyjnym (0–17, 60+/65+). W 2060 r. będzie to już 105 osób (według scenariusza głównego).
Z wyjątkiem niskiego scenariusza, przewiduje się znaczny wzrost imigracji. W scenariuszach średnim i wysokim Polska będzie krajem imigracyjnym i saldo migracji będzie dodatnie. Spodziewany jest spadek liczby urodzeń, co związane będzie przede wszystkim ze spadkiem liczby kobiet w wieku prokreacyjnym. Wyniki prognozy wskazują na zmniejszenie liczby ludności we wszystkich województwach, choć najmniejszy spodziewany jest w mazowieckim i pomorskim. Przewiduje się dalszy znaczny napływ ludności na obszary podmiejskie położone wokół głównych ośrodków miejskich (postęp suburbanizacji).
Zmiany demograficzne
Obserwowane jest przesuwanie się wieku urodzenia pierwszego dziecka. Kobiety w wieku 35–39 lat rodzą najczęściej drugie dziecko, podczas gdy w latach 60. i 70. rodziły już piąte z kolei. Żaden z wariantów nie przewiduje w perspektywie do 2060 r. powrotu do poziomu zapewniającego prostą zastępowalność pokoleń tj. 2,1. Współczynnik dzietności w latach 2019–2022 wyniósł zaledwie 1,26. Autorzy przewidują duży wzrost liczebności osób w wieku 85 lat i więcej, a spadek w wieku produkcyjnym.
W 2022 r. imigracja na pobyt stały do Polski wyniosła około 15,5 tys. i była o blisko 2 tys. wyższa od emigracji. Od kilku lat odnotowywany jest również wyraźny wzrost liczby imigrantów głównie z krajów położonych na wschód od Polski (np. Rosja, Białoruś, Ukraina, Armenia, Kazachstan, Indie), a nie wzrostem liczby migracji powrotnych z krajów zachodniej Europy.
Zmiany demograficzne wynikają z trzech komponentów: dzietności, umieralności oraz migracji i w tych sferach konieczna jest refleksja władz lokalnych i ogólnokrajowych.
Ile mieszkańców będzie miała Łomża
Na koniec grudnia 2022 roku wg danych GUS-u Łomża liczyła 60 128 mieszkańców, gdzie czynnych zawodowo było 34 761. To ostatni rok 60-tysięcznego miasta, ponieważ każdy następny jest już poniżej tej liczby. W wariancie średnim, który GUS uważa za najbardziej prawdopodobny, do 2030 roku ludność Łomży skurczy się niewiele, bo o ponad 5% do 56 968. Tu warianty optymistyczny (57765) i pesymistyczny (56103) niewiele odbiegają od średniego. Do 17 roku życia włącznie będzie 9082, co do 2023 roku oznacza spadek o 1640 osób. Z kolei o 1838 do 14 226 wzrośnie liczba mieszkańców powyżej 65 roku życia. Czynnych zawodowo ma być 31 838 (wariant średni)
2040
Przyśpieszenie widać w 2040 roku, gdzie Łomża wg. wariantu średniego może liczyć 51 990 mieszkańców. W optymistycznym miasto liczyłoby 54 112, a pesymistycznym 49 820. Z tej symulacji wynika także, że do 17 roku życia mieszkałoby 7 300 mieszkańców (-3422 od 2023r.) i 14 246 po 65 roku życia. (+1858). Czynnych zawodowo w wariancie realnym ma być 28 337.
2050
Wg publikacji GUS-u w 2050 roku nasze miasto liczyć będzie 46 786. W stosunku do bazowego grudnia 2022 roku spadek wyniesie prawie 13,3 tys. W wariancie optymistycznym miasto może liczyć na 50 411 mieszkańców, a w pesymistycznym 43 114. Do 17 roku życia włącznie byłoby 7024 (-3698) osób, a powyżej 65 roku życia 15 190 (+2802). W wariancie niskim młodzież liczyłaby 5538 a seniorów 14182. Z kolei w wariancie wysokim byłoby odpowiednio 8622 i 16267. Osób czynnych zawodowo pozostawałoby 22 598 (wariant średni).
2060
W ostatnim roku prognozy GUS-u Łomża powinna liczyć 41 864 mieszkańców. Do obecnego stanu oznacza to spadek o 30%. W wariancie niskim liczba ludności może spaść nawet do 36 605 osób (-39%), a w wysokim do 47 035 (-22%). Młodych do 17 roku życia włącznie będzie 6467 w wariancie średnim (4712 – minimalnym; 8309 – maksymalnym).
Seniorów 65+ w wariancie najbardziej realnym będzie 14 676 (13 195 – minimalnym; 16 204 – maksymalnym). Osób aktywnych zawodowo pozostanie 19 503 (17 547 – minimalnym; 21 257 – maksymalnym).
W stosunku do innych miast z województwa, Łomża straci najwięcej. Białystok i Suwałki do 2060 roku skurczą się o około 17% ludności.
Zmiany dotkną każdej sfery życia, od edukacji i ochrony zdrowia, przez rynek pracy, usługi, czy nieruchomości po politykę senioralną. Wiąże się to także z rozsądą polityką migracyjną.
