Przyrodnicy nie budzą nietoperzy ze snu
Nietoperz, jaki jest, nie każdy widzi, bo niektórzy nie widzieli go nigdy w życiu na własne oczy. Ten zwinnie latający ssak na skrzydłach błoniastych z futerkiem na grzbiecie i brzuszku od 1986 r. jest obiektem zainteresowania badawczego i naukowego przyrodników. - Rozpoczęliśmy w piątek i sobotę monitoring nietoperzy, żyjących w stanie hibernacji np. w forcie i piwniczkach przy domach we wsiach nad Narwią - opowiada Anna Jadczak, główny specjalista do spraw ochrony przyrody w Łomżyńskim Parku Krajobrazowym Doliny Narwi. Pracownicy Parku z hiropterologami naliczyli setki nocków i gacków, ale mieli szczęście zobaczyć gatunki rzadko występujące w Dolinie Narwi.
- Monitoring naszych nietoperzy prowadzimy we współpracy z zaprzyjaźnionymi hiropterologami z Towarzystwa Przyrodniczego Bocian w Warszawie - mówi Anna Jadczak z ŁPKDN. Monitoring polega na odwiedzaniu miejscowości i badaniu wnętrz piwniczek na posesjach, w których mogą się znajdować w zimie nietoperze. Miejsca te zostały wytypowane na podstawie badań z poprzednich lat. - Są to głównie piwniczki przydomowe, wolno stojące ziemianki, czasem przypominają kopce ziemne z drzwiami u szczytu - opisuje przyrodnik. Niestety, piwniczki ziemne z nadnarwiańskiego krajobrazu znikają, ponieważ zastąpiły je chłodnie domowe i lodówki. Na szczęście, właściciele są wrażliwi na potrzeby mieszkalne nietoperzy i nie rozbierają piwniczek, dających schronienie przed deszczem i śniegiem, zimnem i mrozem.
- Cieszymy się, ponieważ na pierwszym etapie liczenia w tym roku latających ssaków padły aż dwa rekordy - uśmiecha się Anna Jadczak, pomysłodawczyni książeczek o życiu i zwyczajach zwierząt. - Do tej pory w forcie nad Narwią w Piątnicy znajdowano kilka, kilkanaście osobników, natomiast na początku lutego 2021 doliczono się niebagatelnej liczby aż 49 stworzonek. W znakomitej większości spały sobie nocki natterera, jednakże zagościł z nimi bardzo rzadki mroczek późny w liczbie sztuk 1. Jeszcze większa radość z penetracji piwnic starego, nieistniejącego browaru w Drozdowie, gdzie corocznie znajdowano po 100 kilkadziesiąt sztuk, gdy teraz odkryto aż 277 osobników. Nietoperze wiszą sobie pojedynczo lub grupami pod sklepieniem, inne są powciskane jakim cudem w szpary, szczeliny, załamania muru. W przeważającej większości zimują tam sobie nocki natterera i nocki rude, lecz natrafiono też i na 2 nocki łydkowłose i jednego nocka Brandta, wąsatka, który zwykle wybiera raczej jaskinie.
Przyrodnicy odnotowali lekki spadek liczby nietoperzy w 86 skontrolowanych piwniczkach, gdzie odnaleźli 436 ssaków, pożytecznych z perspektywy człowieka, bo uganiających się od wiosny do jesieni za dokuczliwymi dla zwierząt i ludzi owadziskami. W opisanej grupie 436 najwięcej było nocków natterera - 170, nocków rudych - 164, gacków brunatnych - 94, dwa nocki łydkowłose i osobniki nieoznaczone, żeby ich nie obudzić w środku zimy. - Nietoperze wybierały masywne budowle o grubych murach, jakby przewidziały ostre mrozy z połowy stycznia - komentuje fenomen z życia latającej społeczności Anna Jadczak. - W czasie hibernacji przemieszczają się, o czym mówili nam właściciele piwniczek, obserwujący swoich lokatorów. Obdarowaliśmy mieszkańców książeczkami na temat zwyczajów nietoperzy oraz zaprosiliśmy dzieci i młodzież na 2-dniowe warsztaty, jakie planujemy przeprowadzić latem 2021 r. Wiosną nasze nietoperze przeniosą się na strychy domów, w spękania kory drzew i do dziupli, i do budek, jakie dla nich zainstalowaliśmy w różnych miejscach Parku Doliny Narwi. Podczas monitoringu odwiedziliśmy, m.in., Bronowo, Kosaki, Koty, Kalinowo, Pniewo, Podgórze i Siemień.
Mirosław R. Derewońko
Fot: Anna Jadczak/ŁPKDN
