T. Zaremba: Czy gospodarka odpadami musi drożej kosztować Łomżyniaków?
Jak bumerang wraca widmo znacznego wzrostu opłat „śmieciowych”. Od miesięcy trwa dziwna dyskusja o wzroście kosztów i koniecznym jego zbilansowaniu poprzez poważnie zwiększone opłaty Łomżyniaków. Zwykła (lub raczej powierzchowna) analiza finansowa gospodarki odpadami rzeczywiście nie stwarza pola manewru; koszty i dochody powinny się równoważyć. Do takiego wniosku nie potrzeba samorządu – wystarczy początkujący księgowy. Taka optyka prowadzi jednak do nieuchronnej galopady opłat, którymi próbuje się obciążać mieszkańców. Czy Radni miejscy mają się ograniczyć do funkcji księgowego - przy całym szacunku dla tej profesji? Ustawodawca widzi to zdecydowanie szerzej. Zdrowy rozsadek także nakazuje, by skupić się nie tylko na skutkach, ale zwłaszcza na przyczynach skutkujących większymi opłatami. I tu zaczynają się schody.
Moim zdaniem, analizie warto poddać nie tylko źródła kosztów, ale także możliwe źródła przychodów w gospodarce odpadami. Powszechnie wiadomo, że gospodarcze wykorzystanie odpadów niektórych prowadzi do fortuny. Czy w Łomży jedynym narzędziem zarządzania tą sferą musi być galopada cen? Dlaczego inne miasta w regionie lepiej sobie radzą i nie muszą tak bardzo obciążać mieszkańców? Co powoduje, że mieszkańcy innych miast są w stanie skuteczniej selekcjonować odpady? Czy regulacja dochodów z opłat ma polegać na antagonizowaniu mieszkańców blokowisk i osiedli jednorodzinnych? Na ile możliwe jest zwiększenie dochodów z recyklingu? Czy wszystkie możliwości racjonalizacji kosztów oraz zwiększenia dochodów z recyklingu są wykorzystane?
Odpowiedź na i inne pytania z obszaru świadomego zarządzania leży w gestii Rady Miejskiej Łomży. Nie zamierzając nikogo wyręczać, więc odniosę się tylko (we własnym i moich rozmówców imieniu) do niektórych aspektów obu stron bilansu gospodarki odpadami:
1. Uważam, że wpływy z najbardziej opłacalnej sprzedaży tektury (z opakowań) mogłyby być znacznie wyższe, gdyby Miasto podjęło się zagospodarowania tego surowca wtórnego. Ogromne ilości wartościowej makulatury powstają w handlu i przetwórstwie. Obowiązująca w Łomży uchwała RM wyłącza ten sektor z „oficjalnej” gospodarki i oddaje go w ręce legalnej i szarej inicjatywy prywatnej. Może warto znacznie lepiej wykorzystać to źródło przychodów?
2. O plastikach „PET” nie muszę mówić. Wystarczy wprowadzić kaucję przy zakupie o czym dyskutuje się na wyższych szczeblach stanowiących prawo.
3. Odnoszę wrażenie graniczące z pewnością, że obecny, dość niski, stopień selekcji odpadów w blokowiskach jest rezultatem złej organizacji „śmietników” osiedlowych oraz małej czytelności zasad selekcji dla mieszkańców. Zamieszanie pogłębia ustawodawca, który nakazuje przygotować różne odrębne pojemniki, ale przeciętny „Nowak” irytuje się sposobem wspólnego odbierania zgromadzonych, posegregowanych odpadów. Może warto zacząć promować bardziej „technologiczny” podział: na odpady biodegradowalne, niebezpieczne bakteriologicznie (pampersy i itp.) tekturę odzyskiwaną oraz pozostałe odpady – do wtórnej selekcji na taśmie w RIPOK?
Nie przypuszczam, by ktokolwiek świadomie ignorował konieczność selekcji. Zachęcam do pogłębionej dyskusji w tej sprawie.
Pomijam najbardziej i najczęściej eksploatowany wątek zasadności wydatków, w tym osobowych, w podmiotach zajmujących się gospodarka odpadami. Bez wątpienia, styl zarządzania i polityki zatrudnienia rzutuje na koszty, ale powstrzymam się od roztrząsania publicznie znanych szczegółów.
Nieśmiało zachęcam do refleksji nad zasadnością poruszonych przeze mnie wątków. Może jest w nich odrobina racji, prowadzącej do lepszych rozwiązań?
Na zakończenie, przekazuję wszystkim Czytelnikom i Samorządowcom szczere życzenia Wielkanocnego optymizmu. Niech świąteczny nastrój złagodzi nadmierne emocje i niweluje sztuczne antagonizmy, które znacznie komplikują nam normalne funkcjonowanie.
Z poważaniem, Tadeusz Zaremba
