Jaka jest nasza „Pamięć o Niepodległej”?
- Przez 200 lat w tym miejscu żyła rodzina Lutosławskich. Pięć pokoleń Lutosławskich dbało o to, aby w czasie zaborów mówiło się po polsku, żyło się dla Polski – mówiła Anna Archacka, dyrektor Muzeum Przyrody w Drozdowie. W dawnym dworze rodziny Lutosławskich naukowcy rozmawiają o tym jaka jest „Pamięć o Niepodległej na pograniczu mazowiecko-podlaskim”. - Historia jest jedna, a pamięci o niej jest wiele - mówił prof. Maciej Karczewski z Ośrodka Badań Europy Środkowo-Wschodniej i Uniwersytetu w Białymstoku podkreślając, że „nie ma lepszego miejsca na taką konferencję niż Drozdowo”.
Muzeum Przyrody w Drozdowie pomimo nazwy to placówka, która nie tylko mieści się w historycznym dworze rodziny Lutosławskich, ale także jednym z jej statutowych zadań jest badanie przeszłości tych terenów. Na dwudniową konferencję przyjechało tu kilkunastu naukowców, nie tylko historyków, z profesor Haliną Parafianowicz na czele. – W tak symbolicznym i ważnym miejscu możemy oddawać się obradom nad tematyką tak szalenie ważną, potrzebną i bliską środowisku lokalnemu – mówiła profesor.
Przedmiotem obrad naukowców jest „i pamięć i historia”. Prof. Maciej Karczewski uściślał, że uczestnicy konferencji zajmują się tum jak została zachowana lub jest przywracana pamięci o odzyskaniu przez Polskę niepodległości i kształtowaniu granic odrodzonej Rzeczypospolitej na obszarze powiatów łomżyńskiego, kolneńskiego i wysokomazowieckiego i zambrowskiego.
W ubiegłym roku w całym kraju odbywały się wydarzenia związane z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości. Ich kulminacja przypadła na 11 listopada, symboliczną datę odrodzenia Państwa Polskiego. Także historycy i badacze kultury polskiej wnieśli ogromny wkład w obchody rocznicowe, m.in. publikując liczne prace poświęcone historii i interpretacji wydarzeń sprzed stu lat. W regionie Polski północno-wschodniej skupiały się one wokół: czynu legionowego, Polskiej Organizacji Wojskowej, wojny polsko-bolszewickiej oraz wokół aspektów politycznych, społecznych i gospodarczych. Na marginesie oficjalnych uroczystości, wystaw, konferencji pozostała pamięć o odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Tymczasem jak wskazuje Prof. Maciej Karczewski pamięć i historia to dwa rożne pojęcia, często odmienne, niekiedy skrajnie.
- Historia jest jedna, ale pamięci jest wile – mówił wskazując, że każdy z uczestników wydarzenia mógł jej inaczej odbierać. Podkreślał też, że pamięć jest ciągle dopasowywana do naszej tożsamości. - Co jest zapamiętywane? Jak jest zapamiętywane? Pamięć, to pewien wybór, który zmienia się czasie – dodawał wskazując, że np. władze także mają swoje cele, w kształtowaniu świadomości, do której wykorzystana jest pamięć historyczna. Natomiast brak spójności pomiędzy pamięcią i historią, tą prezentowaną oficjalnie przez władze, może prowadzić do konfliktów jak np. w okresie PRL-u, gdy nie mówiło się np. o 17. września, Katyniu, powojennej partyzantce, czy wojnie polsko-bolszewickiej z 1920 roku.
O tym jak zachowane jest w pamięć lokalnego społeczeństwa to ostatnie wydarzenie było jednym z najważniejszych zadań jakie postawili sobie naukowcy. Chcą, aby po drozdowskieje konferencji powstała monografia, a efekty ich naukowej pracy mają być upowszechnione, choćby z myślą o przypadającej w przyszłym roku okrągłej setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej, zwanej Cudem nad Wisłą. To ona miała kluczowe znaczenie dla obrony odzyskanej niespełna dwa lata wcześniej niepodległości przez Polskę.
W piątkę naukowcy rozmawiają o pamięci, o tym jak w niej zapisane są historyczne wydarzenia i o materialnych nośnikach tej pamięci, które są w regionie. Jutro mają ruszyć w teren szlakiem miejsc pamięci o Niepodległej na pograniczu mazowiecko-podlaskim.
Konferencja jest częścią projektu badawczego pt. Pamięć o Niepodległej. Badania nad dziedzictwem kulturowym i upamiętnianiem odzyskania przez Polskę niepodległości na obszarze północno-wschodniego Mazowsza oraz ich wykorzystanie dla nauki, kultury, edukacji, gospodarki i społeczeństwa, finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu DIALOG.
