Tajemnicze fundamenty domu lub domów przy Starym Rynku
Pracownicy firmy Zieja, prowadzący wykopy podczas remontu fragmentów ulic: Rządowej i Giełczyńskiej w Łomży, odsłonili pół metra pod ziemią tajemnicze fundamenty z kamieni połączonych zaprawą. Znajdują się one pięć metrów od około stuletniej kamienicy na rogu Rządowej z Radziecką, co – zdaniem archeolog Ewy Jurzysta (lat 28) z Podlasko-Mazurskiej Pracowni Archeologicznej w Białymstoku – pozwala przypuszczać, że wygląd – a może i wielkość - Starego Rynku sprzed kilkuset lat były odmienne od nam współczesnego.
- Moja rola polega na tym, aby czuwać nad robotnikami i, jeśli jest prawdopodobieństwo, że w trakcie prac budowlanych wykopali coś zabytkowego, w porę zareagować – wyjaśnia archeolog dokumentalista remontu pierzei wschodniej (po stronie ratusza) i północnej (na przedłużeniu Rządowej). - Byłabym ostrożna w datowaniu odkopanych fundamentów, dopóki nie zaczniemy ratowniczych prac archeologicznych. Do tej pory, niestety, nie znaleźliśmy jeszcze cegieł, części ceramiki ani innych przedmiotów, co pozwoliłoby precyzyjniej umieścić w czasie odkrytą pod ziemią część fundamentu lub fundamentów.
Archeolog Małgorzata Kuklińska z łomżyńskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków ma jednak nadzieję, że tak jak w ubiegłym roku w czasie prac remontowych pierzei południowej (wzdłuż kamieniczek z filarami) rozpoczęte teraz badania na powierzchni około trzy na pięć metrów przyniosą więcej znalezisk, pozwalających poznać szczegóły historii starówki.
Zdaniem archeolog Ewy Jurzysta, odkryta dotąd część fundamentów nie przedstawia większej wartości materialnej – są to głazy narzutowe o średnicy od kilkunastu centymetrów do prawie pół metra – natomiast mogą mieć wartość naukową i historyczną: umożliwią opisanie konstrukcji budynku. Być może, pod kamiennymi fundamentami znajduje się jeszcze piwniczka, której przebadanie pozwoli odsłonić tajemnicę naszych przodków sprzed kilku stuleci...
Dyrektor Arkadiusz Kułaga z Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Łomży, które jest głównym wykonawcą remontu Starego Rynku, zapewnia, że odkrycie w poniedziałek po południu zabytkowych fundamentów nie powstrzymało i nie opóźni prac budowlanych. - Podwykonawcy robót spisują się bardzo dobrze, mimo że deszczowa lub burzowa pogoda płata nam figle – ocenia dyrektor MPGKiM. - Pracownicy MPWiK-u położyli już i sprawdzili szczelność magistrali wodociągowej, natomiast ekipa MPEC-u przekłada magistralę cieplną od komory w szczycie hali targowej w kierunku klasztoru ojców kapucynów. Jednak i to nie utrudni robotnikom z MPGKiM układania krawężników od przyszłego tygodnia. Praktycznie jedyny kłopot jest na razie tylko z dojazdem do placu budowy nowej nawierzchni Starego Rynku z granitowych kostek i płyt.
Mirosław R. Derewońko
