To jelonek, koziołek czy sarenka? - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Wojciech Winko w Punkcie Informacji Turystycznej opowiada o szczegółach przedsięwzięcia, które wywołało wśród osób mieszkających w Łomży rozmaite opinie: od zachwytów po negację. Pomysł z wykonaniem figury jelenia w Łomży nie jest nowy, lecz ponad 13 lat temu były inne okoliczności. Ówczesny prezes LOT Jerzy Lipiński zaproponował pomnik ok. 4-metrowego jelenia postawić na bulwarze, który niebawem miał zostać ukończony. Jednak nie zdążono z zebraniem funduszy i mało kto dziś zauważa, żeby na bulwarze brakło dorodnego byka. Autorem projektu sprzed 13 lat i teraz (bo są zupełnie odmienne) jest Michał Selerowski, ceniony i doświadczony rzeźbiarz z Zambrowa, absolwent Liceum Plastycznego w Łomży i ASP w Warszawie. Łomża zawdzięcza Panu Michałowi zaprojektowanie pomnika ławeczki Hanki Bielickiej, Międzyzdroje - Gustawa Holoubka, Będzin – króla Kazimierza Wielkiego, Maciejowice – Tadeusza Kościuszki. O szczegółach inicjatywy sprzed 13 lat pisaliśmy w portalu 4lomza.pl i pod tym tekstem widać linki do niezrealizowanego pomysłu.

Pięć rekomendacji do działania w 2024 r.
Przypomnijmy, że Łomżyńską Społeczną Radę ds. Turystyki powołał w styczniu 2024 r. prezydent Mariusz Chrzanowski. W lutym na spotkaniu w ratuszu uzgodniono do realizacji rekomendowane przez Radę działania: spot promujący walory Łomży i jego kampania reklamowa w social mediach; podświetlany napis PORT ŁOMŻA na terenie mariny; wprowadzenie symboliki herbu na znakach drogowych z nazwami ulic w obrębie starówki; uzbrojenie terenu w obrębie nadrzecznego bulwaru pod potrzeby budowy punktu widokowego z zapleczem małej gastronomii; realizacja artystycznego obiektu małej architektury z wykorzystaniem motywu mini fontanny u zbiegu ulicy Długiej z Farną.

Zmiana herbu Łomży niezamierzona
W budżecie Miasta Łomża na 2024 r. jest przeznaczona kwota 100 tysięcy zł na działania z zakresu tych 5 rekomendacji. „Artystycznym obiektem małej architektury” okazał się właśnie zwierzaczek z jasnego brązu. Wrocław ma krasnoludki na ulicach, Białystok – misie, Łomża będzie mieć jelonka. - Hanka Bielicka wpisała się w koloryt miasta, dlatego mamy wielkie zaufanie do wizji artystycznej Pana Michała Selerowskiego – mówi Pan Wojciech. Figura może mieć wysokość w grzbiecie około metra, a szyja z głową może mierzyć ok. 35 – 45 cm. Kontrowersje wzbudziło to, co znajduje się na głowie, czy raczej: na rysunkach i modelu głowy z rzeźby. Ludzie, znający się na budowie zwierząt, twierdzą, że to nie jest poroże młodego jelenia, a parostki samca sarny rogacza. Dla idei projektu to bolesny cios, bo zambrowski rzeźbiarz zaplanował, że na Długiej z wodopoju korzysta młody 2- /3-letni jelonek. Spoglądając w stronę ratusza na Starym Rynku, zauważył dorosłego jelenia na herbie. Jelonek ma aspiracje i marzenia wyrosnąć na mądrego, dojrzałego jelenia, a nie na sarnę czy kozła, rogacza, jak zwie się samca sarny. Artysta zambrowianian zapewnił nas, że nie zamierzał zamieniać zwierzęcia w herbie Łomży. Aby uchronić Miasto Łomża przed zmianą ponad 606-letniej miejskiej historii z jelonkiem w tle, zaproponowaliśmy rzeźbiarzowi konsultacje z przyrodnikiem o porożach.

Nasz jelonek szlachetny ma być miły dla oka
Oczywiście, najprościej byłoby projektować dorodnego jelenia jak 13 lat temu i tak jak wygląda na herbie: z rozłożystym porożem. Tamten model jednak miał stanąć na postumencie i nie planowano dla niego ruchliwego skrzyżowania ulic z pieszymi, rowerzystami, rolkarzami i samochodziarzami. W pomyśle zminiaturyzowanym na Długiej wykluczono postument i rozłożyste poroże, ze względu na bezpieczeństwo, żeby nikt o nie nie zaczepił ani nie zahaczył ubiorem, ciałem, pojazdem. Koszty rzeźby zależą od wielkości rzeźby i rodzaju posadowienia – w tym wypadku stojący u źródła młody przybysz z Puszczy Kurpiowskiej może kosztować około 50 tysięcy złotych. Promocja turystyczna Łomży na tym skorzysta, w wyobrażeniach pomysłodawców - tym bardziej, że otwarcie obwodnicy w poniedziałek zmniejszy ruch przelotowy przez miasto.

- Nasz jelonek ma być miły dla oka, ładny, zgrabny i powabny, żeby mieszkańcy Łomży, odwiedzające ich rodziny i turyści chcieli mieć z nim zdjęcie lub selfie – rozsnuwa plany Pan Wojtek o karierze artystycznego obiektu małej architektury.

Można lekko przeprojektować poroże?
Przyrodnik Mariusz Sachmaciński z Łomżyńskiego Parku Doliny Narwi ocenia, że forma, gabaryty i proporcje projektowanej przez Artystę figury są akceptowalne, adekwatne do wyglądu z natury 2- lub 3-letniego jelenia. Zastrzeżenia budzi jednak to, co znajduje się na głowie zwierzęcia, ponieważ wyglądem przypomina tzw. parostki samca sarny rogacza. Przeciętny, szary widz niekoniecznie tak wyrzeźbione zwieńczenie głowy skojarzy z jeleniem, bo może pomylić z kozłem, rogaczem. Jednak można (o czym rozmawiał z Artystą, ciekawym opinii Przyrodnika), lekko przeprojektować poroże: rozsunąć, rozchylić tyki (wyrastają na głowie) oraz trochę wydłużyć odnogi (wyrastają z tyk), przez co jelonek będzie nadal młody, w okresie pomiędzy 2. a 3. rokiem życia, z przejściową fazą wzrostu poroża, w tzw. scypule, zanim wyrosną znane każdemu „rogi” (bo to określenie z krów i baranów). Roczny jelonek w ogóle nie ma poroża; 2-letni – tylko szpicaki (pojedyncze, które zrzuca), 3-letni – szóstaki (zwykle na każdej z 2 tyk po 3 odnogi, choć jest wiele wariantów, np. po 4 i 4, 4 i 3 etc.). Z kolei głowa sarny: kozy i kozła jest dużo mniejsza, parostki bliżej osadzone, a skierowane pionowo. Podsumowując: nasz jelonek – jeszcze bezimienny - przy wodopoju ma ok. 2 i pół roku i niedawno zgubił szpicaki, a jego nowe, wyraźniej rozłożyste poroże nie wykształciło się..., aby nie zaczepiać. Z rozmowy ze specjalistą zadowolony był także Artysta, który zechce przywrócić jelonkowi poroże.

Nieruchomy jelonek w ruchliwym miejscu 
Osiołek w Toruniu także jest bliższy bohaterom i wyobrażeniom z dziecięcego świata, baśniowego. Zdaniem Pana Winko, Hanka Bielicka na ławeczce i muralu na ścianie domu przy Rządowej 12, to atrakcja dla seniorów i dla osób, które wiedzą, kim jest Dama w Kapeluszu. Natomiast zmarła przed 18-laty Aktorka nie jest atrakcją dla młodego pokolenia, a tym bardziej – dzieci. Jelonek ma szansę ożywić i uatrakcyjnić tę część starówki. To ruchliwe miejsce, gdzie łączą się ulice: Farna z Długą i pierzeje Starego Rynku: południowa, zachodnia i osiowa - od strony fontanny. Drogowskaz, parklet przy barze gastronomii, podłużny wodotrysk z kulami na planie podłużnej podkowy i gazony drzew mogą w sumie utrudnić poruszanie się przechodniom i samochodom. W ocenie kierownika Zakładu Dróg i Zieleni Krzysztofa Siedleckiego, jelonek na przedłużeniu prawego ramienia „podkowy” i kul nie spowoduje utrudnień w komunikacji, a ruch przechodniów i pojazdów będzie swobodny. Część krytyków lokalizacji jelonka ostrzega przed zanieczyszczeniem odchodami gołębi, ale nawet święte głowy z pomników, jak Chrystus, Jan Paweł II i Kardynał Wyszyński, są bezbronne wobec Natury.

Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146