4lomza.pl/

Salve,

Od dluzszego czau szukam pewnej informacji.
Otoz mam przed oczyma "Czarne lata na lomzynskiej ziemi", Jerzy Smurzynski, wydane przez Warszawa - Lomza 1997., na stronie 50 mamy taki oto przypis:
"13/14 wrzesna 1939
Plac cwiczen 71 Pulku Piechoty w Zambrowie zamienili Niemcy w tymczasowy oboz jeniecki. Zgromadzili tam kilka tysiecy jencow m.in z 33 PP z Lomzy i 3 PAC z Wilna. Wedlug relacji swiadkow, ktorzy przezyli noc z 13/14 wrzesnia 1939 roku, przebieg wypadkow byl nastepujacy:
Jencow zgromadzono na placu koszarowym. Dolaczono do nich rowniez cywilow zlapanych na okolicznych drogach lub w samym Zambrowie. wzdluz jednego boku placu ustawiono samochody ciezarowe, na ktorych zostaly umieszczone karabiny maszynowe. Calego terenu pilnowali uzbrojeni zolnierze Wermachtu. Pod wieczor dozorujacy jencow wartownicy oglosili, ze wszyscy zarowno cywile jak i wojskowi, winni polozyc sie na ziemi i nie podnosic sie do rana. W razie niepodporzadkowania sie temu zarzadzeniu zagrozono otwarciem ognia. Po zmierzchu plac i lezacych na nim ludzi oswietlaly reflektory samochodowe.
W nocy, gdy jency i wiezniowie spali, zolnierze niemieccy wpedzili na plac konie. Ludzie. w obawie przed stratowaniem zrywali sie z ziemi. Wtedy Niemcy otwrzyli ogien z karabinow maszynowych ustawionych na samochodach. Przerazeni ludzie padali z powrotem na ziemie pomiedzy rannych i zabitych. Rannym nie pozwolono udzielic pomocy, a do kazdego, kto usilowal sie podniesc, strzelano. Ranni cierpiac, jeczeli przez cala noc do rana.
Tej nocy zginelo okolo 150-200 osob zarowno jencow wojennych jak i cywilow.
I TU UWAGA: pochowano ich nastepnego dnai w tym samym placu. Tych, ktorzy ocaleli z pogromu, ustawiono dziesiatkami w szeregach i popedzono pieszo do Lomzy, a nastepnie Kolno do Ketrzyna.

Moje pytanie brzmi - jesli polegli zostali tam zakopani - to czy ktos ich kiedykolwiek ekshumowal lub wystawil jakis pomnik?
Pisalem wielokrotnie do Zambrowa - ale tam nikt nic nie wie. Moze wiec, ktorys z P.T. forumowiczow by sie wypowiedzial.

Z szacunkiem i pozdrowieniami

Gandalf de Grey

Proponuje zwrócić się z tym zapytaniem do Instytutu Pamięci Narodowej.

Klaudia

Bardzo ciekawy przypis.Szukalem o tym w internecie ale znalazlem www w j.angielskim.Jesli znasz polskie adresy podobnych stron podaj prosze.Sam jestem ciekaw co sie wtedzy dzialo w naszym regionie.
Pozdrawiam,mam nadzieje ze ktos bedzie w stanie udzielic Ci odpowiedzi na Twoje pytanie.

Lex

Proponuję kontakt z Towarzystwem Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej lub Łomżyńskim Towarzystwem Naukowym, może tam znajdą się jakieś materiały na ten temat, lub podadzą kontakt do ludzi którzy na ten temat mogą coś wiedzieć.

Salve,

Dziekuje za wypowiedzi. Tam mam zamiar z tym isc di IPN - jakkowliek miedzyczasie chce sie popytac wsrod miejscowych.
Co do Towarzystw - to juz dawno ich pytalem. Nic nie wiedza lub maja te same materialy co ja. Np - prosze sie popytac o nie istniejacym juz cmentarzu wojskowym w Lomzy, ktory zostal skasowany a teraz jest tam nowy kosciol z nowa parafia. Nikt nic nie wie. Nawet nikomu niechcialo sie porobic spisow ktov tam lezal pochowany, zdjec nagrobkow zanim zostaly zniszczone etc etc etc.
Ale w ksiazeczce:
"Zabytkowe Cemnatrze woj. Lomzynskie" Warszawa 1991, na stronie 62 przy opisie cmenatarza rzymsko-katolickiego usytuowanego przy ulicy Cmentarnej podana jest enigmatyczna informacja:
... zolnierze polegli w II wojnie swiatowej...
potem na stronie 63 owszem jest cmentarz wojenny przy ulicy Mazowieckiej - ale to zolnierzy Armii Czerwonej poleglych w latach 1941-1942...

Byc moze wywazam juz otwarte drzwii ale do tej pory nigdzie nie znalazlem jednoznacznej informacji -gdzie owych 200 zabitych zolnierzy (i paru cywilow) pochowano.
Jesli na placu koszarowym - to czy jest tam jakis pomnik potwierdzajacy to, jesli ich ekshumowano to gdzie - czyzby na cmentarz przy ul. Cmentarnej czy tez ...leza tam do dzisiaj zapomnani?

Pozdrawiam i czekam na Zambrowiakow aby sie wypowiedzieli.

Gandalf de Grey

Bardzo ciekawy temat.
Kiedyś mieszkałem w Zambrowie i nie słyszałem o tej masakrze, ale kojarzę sobie piękny pomnik na cmentarzu miejskim. To pomnik żołnierzy między innymi 33 PP - poległych we wrześniu 1939 roku. Jako harcerz trzymałem tam kiedyś straż, ale było to już tak dawno, więc szczegółów nie pamiętam. Przypominam sobie tylko, że zawsze było na nim pełno zniczy, a nad grobem była rzeźba orła. Są na nim wypisane nazwiska poległych. Jest ich tam sporo.
Natomiast na ul. Mazowieckiej jest ładnie utrzymany cmentarz żołnierzy Armii Czerwonej poległych w latach 41-43.

Via Baltica najkrótszą trasą - to szansa na rozwój Łomży

Salve,

Dziekuje za kolejna wypowiedz.
No coz nadalo czekam na cos wiecej. Moze ktos ma jakichs starszych krewnych w Zambrowie i moglby sie popytac i ewentualnie cos napisac?

Ostatni tekst o kosie jest dla mnie nie zrozumialy - zwlaszcza jesli poszukuje miejsca pochowania poleglych w masakrze.

Z szacunkiem

Gandalf de Grey

W Tow. Nauk. im. Wagow w Łomzy popros o kontakt do prof. Adama Dobrońskiego, ktory jest historykiem - interesuje go miedzy innymi nasz region. Mozliwe, ze on posiada jakies informacje.

dla zainteresowanych zas: co jakis czas w siedzibie Towarzystwa odbywaja sie odczyty referatow na tematy historyczne (m.in. o naszym regionie)

(Natomiast na ul. Mazowieckiej jest ładnie utrzymany cmentarz żołnierzy Armii Czerwonej poległych w latach 41-43)


Dawno tam nie byłeś młodzież chodzi tam na wagary zrobili z tego miejsca smietnik.

pamiętam jak przez mgłę cmentarz wojskowy, na którego miejscu powstał kościół pw. Miłosierdzia Bożego .... Dokładnie za to pamiętam walające się kości poległych, którymi dzieci bawiły się w tzw "lasku" obok dzisiejszego Lider Price'a. Pamiętam nawet czaszkę, którą mój kolega z klasy wyciągnął spod wykarczowanego korzenia drzewa ....

wilk.wpk.p.lodz.pl/~whatfor/ zbrodnie_wh_ss_kampania_wrz.htm - 22k
wprawdzie nie ma tu za wiele o Zambrowie ale są inne ciekawostki mam nadzieję że znajdziesz coś interesującego

Salve,

Serdecznie dziekuje za wypowiedzi.
Do Vlad - hmm no tak - cmentarz wojskowy byl ale sie zmyl- a z nim jakiekolwiek dane odnosnie pochowanych poleglych zolnierzy - ale to tych z Lomzy. Chociaz podobno byly jakies ekshumacje po II w.s wlasnie na ten wojskowy cmentarz. No coz podobno ne zostala zadna dokumentacja - kto byl pochowany ....
Do K23 - prosze wybaczyc- ale nie moge wejsc na podana strone. Moze chociaz kawalek co mowi o Zmabrowie?
Czy jest moze jakas strona Zambrowian z forum dyskusyjnym - tak jak ta tutaj Lomzyniakow? Moze tam bym sprobowal szczescia?
Oczywiscie - bede szukal wszedzie ale chyba w koncu napisze do IPN-u. Mam jednak nadzieje, ze ktos tutaj mi pomoze.
Z prywatne korespondencji emialowej do tej pory dostalem takie informacje:
... Odnosnie pochowkow. Po pierwsze nie wiem gdzie dokladnie jency byli zgromadzeni. Ale mam dwa przypuszczenia. Pierwsze wiarze sie z tym jak dziadkowie mi opowiadali, ze w czasie budowy jednej z hal Zambrowskich Zakładow Przemyslu Bawelnianego wykopano szczatki dwoch ludzi, jest to obecny teren Zamtexu.
Drugi watek jest taki, ze zostaki pochowani na nieistniejacym juz cmentarzu lub w jego najblizszym sasiedztwie. Cmentarz ten znajdowal sie nieopodal linii kolejowej.
...O eksuhamicji polskich zolnierzy wrzesniowych slyszalem ale pogrzebanych w innej czesci Zambrowa
...Ekshumacja o ktorej wspominalem miala byc juz dawno. Chodzi o miejsce miedzy wsia Nagorki-Pruszki a Poryte Jablon. Jest tam teraz wyrobisko po piachu. Podobno bylo tam pochowanych ok. 60 polskich zolnierzy. Podobno zostali eksuhomowani i leza na cmentarzu w Zambrowie lub Lomzy.
...Cmentarz byl w Zambrowie jeszcze jeden, nie oznaczany teraz na mapach i nie byl to cmentarz zydowski.
...Troche nie tak mowisz, bo tak to wyglada!
Tych 60 chlopa, to bylo pochowanych miedzy tymi dwiema wsiami. Ale po wojnie zostali ekshumowani na ktorys cmentarz w Zambrowie lub Lomzy. To byli najprawdopodobniej zolnierze walczacy o Zambrow 11.09.1939. Mniej wiecej z tamtego kierunku tez byl atak na miasto. Ale juz ich tam nie ma, wedlug miejscowych ludzi. Teraz jest tam wyrobisko po piachu zasypywane smieciami.
Tych dwoch wojakow, wg. moich dziadkow to byli niby partzanci. Nawet nazwisko jednego mi mowili ale nie pamietam. Prawdopodobnie bylo to w trakcie budowy zakladow, wiec pod koniec lat 50-tych. Chyba zostali przeniesieni na cmentarz.
Ta masakra zajmuje sie moj kolega z Zambrowa. Popytam go moze cos wie jeszcze, ale sprawa jest ciezka.
Z drugiej strony, tam co jest zaklad to jest bliskie sasiedztwo koszar.... Nie wiem ale byc moze owczesna wladza cos ukryla, zamaskowala, ze niby partyzanci bo tak wygodniej, wiesz o co chodzi, ale to tylko moje domysly.
...

Jest to prywatna korespondencja - mam nadzieje, ze ten kto przeslal do mnie te dane sie nie obrazi. Ale chodzi mi o naglosnienie sprawy - a w ten sposob wyjasnienie.

Pozdrawiam

Gandalf de Grey

http://64.233.183.104/search?q=cache:1bnpo6o8m_IJ:wilk.wpk.p.lodz.pl/~whatfor/zbrodnie_wh_ss_kampania_wrz.htm+13/14+wrze%C5%9Bnia+1939&hl=pl&start=1

moze teraz sie uda?ja wklejajac ten link otworzylam ta strone

Salve,

Tak wpisalem i znalazelm.
Hmm w sumie ta sama informacja co juz podalem. Ale dziekuje za link - bo ladna strona - polecam dla innych.
Jesli moge po raz kolejny zaapelowac - dla mieszkajacych w okolicy Zambrowa lub posiadjacych tam rodzine. Prosze w dluuugiii weekend popytac ich moze cos wiedza wiecej?
W efekcie koncowym wysle list do IPN - ale moze jest juz dawno ustalone miejsce ich pochowania?

pozdrawiam

Gandalf de Grey

Moze ja zbyt czepliwa jestem, moze nie na temat, ale:
1. Gandalf The Grey byl, o ile pamietam.
2. Scisne linguam latinam? (Bo jak sie zwracasz do wszystkich forumowiczow naraz, to pisz "salvete" (plur.), no, chyba, ze za kazdym razem do jednego tylko, ale ego non puto.
Dobra juz, dobra. Finem iam faciam...
Vale, Gandalf de (The) Grey.

Frotka quasi-poliglotka ;)))))

Well then - Salvete,

Dziekuje za zwrocenie uwagi odnosnie jezyka lacinskiego.
Ale czy ja musze byc angielskim Gandalfem? moze jestem holenderskim i dla tego de and nie the czy von czy cos innego.

pozdrawiam

Gandalf de Grey
PS. A moze jednak ktos sie wypowie na temat miejsca pochowania zabitych zolnierzy?

Jesli chodzi o byly cmentarz garnizonowy, to jakies dane, m.in. zdjecia posiada miejscowy proboszcz z parafii Milosierdzia Bożęgo. Z tego co wiem, zamierza kiedys uporzadkowwac wszystkie dokumenty ktore posiada. Jesli pamietacie, zaraz po wybudowaniu ołtarza papieskiego, wmurowano w niego tablice z nazwiskami żolnierzy z tego cmentarza. Usunieto je pozniej by nie ulegly zniszczeniu.

pozdrawiam

Salve Kolank0

Dziekuje za wiesci. Czy moglbym ewentualnie prosic o namiary na tego proboszza?
Nie jestem mijescowy - wiec bede musial pisac - a nie wiem ile jest tam teraz parafii.

Z szacunkiem

Gandalf de Grey

ks. Jerzy Abramowicz - proboszcz

telefon do parafii: (086) 218 52 09

tyle moge pomoc,

pozdrawiam

Salve Kolank0,

Wielkie dzieki - list do Zambrowa do proboszcza juz napisany.
Wysle go jeszcze jutro - pewnie za tydzien dostanie.

Z pozdrowieniami

Gandalf de Grey

Ja jeszcze chciałbym dopisać, coś o tym, choć nieczytałem postów,ale mam wałśnie przed sobą książkę o Zambrowie:" most do przeszłości" i w niem zawarte są wydarzenia takie jest w 1939 roku 2 Zambrowscy ludzie za 2 litry wódki i kilo kiełbasy zdjeliorła z pomniku na starówce. i wiele innych. jak byście mogli gdzieś ją kupić to byście przeczytali o wszystkim co ważnego się działo w zambrowie. poszukajci9e w księgarniach ,a tak apropo autorzy nazywają się: wojciech rusiecki i janusz kulesza. pozdrawiam

Salve,

Czy mozna by prosic o rok wydania ksiazki i kto ja wydal?

Z szacunkiem

Gandlaf de Grey

mam tylko coś takiego: Miejski Ośrodek Kultury
18-301 Zambrów
ul.Grunwaldzka 1
tel.(086)2712799
email:mokzambrow@interia.pl
Maj 2005

Salve Tyku,

Wielkie dzieki, juz wyslalem emiala - zobaczymy jaki bedzie odzew.

Gandalf de Grey

Salvette,

Niestey nikt z Zambrowa sie nie odezwal.
Moze ktos miedzy czasie ma jakies nowe wiesci?

Z szacunkiem

Gandalf de Grey

Znalazłem tą stronę w internecie, ale pewnie widziałeś już ją wcześniej http://www.lomza.friko.pl/obiekty_1/ostatnie.htm

Salve Andi,


Wielkie dzieki za link. No coz mamy teraz wiecej wiadomosci skad sie tam te cale towarzystwo wzielo na tym placu. Mamy kolejny opis jak to bylo - ale nadal zaden z autorow ni pokusil sie aby dowiedziec sie gdzie tych okolo 200 "chlopa" zostalo pochowanych...
Emiale z Zambrowa micza - pewnie oni sami nie wiedza. Mam nazije, ze ksiadz sie odezwie - ale poczekam moze jeszcze z pare tygodni i wtedy napisze list do IPN. Moze zagadak juz jest dawno rozwiazana a ja bladze po roznych zakamarkach historycznych jak niewidomy.

Pozdrawiam

Gandalf de Grey

witam!

jesli masz na mysli tego ksiedza z Milosierdzia Bozego w Lomzy to watpie aby na temat Zambrowa cos wiedzial. Jesli chodzi o dawny cmentarz wojskowy przy dawnym kosciele garnizonowym w Lomzy to co innego.

wlasnie pomyslalem, ze moze warto by bylo poszukac w archiwum panstwowym np. w Lomzy, ale takie poszukiwanie moga troche kosztowac.
poza tym jesli czytales te relacje to poszukaj autora tego tekstu i z nim pogadaj.

pozdrawiam

Salve Kolank0,

Dzikuje za info - ale w kwesti autora- to owszem nawet znam korespondencyjnie autora - ale... on tez nie wie i stad moje pytanie.
No coz jeszcze troche pozekam i pewnie bede musial napisac do IPN. W archiwum Panstwowym hmmm kiedys tam pisalem i doistalem katalog zabytkowych cmentarzy woj. lomzynskiego. Ale tam tez nic nie ma na temat gdzie ich pochowali....

No coz pozdrawiam

Ale moze odezwie sie jakis Zambrowiak?

Gandalf de Grey

Salve,
Po dlugim czekaniu -odezwal sie IPN.
Okazalo sie, ze owszem a i nawet "...bylo sledztwo w tej sprawie - Ds 85/67 przez byla Okregowa Komisje Badania Zbrodni Hitlerowskich w Bialymstoku. Sledztwo to zostalo zawieszone postanowieniem z dnia 19/02/1974. Ustalono bowiem, ze sprawcy tej zbrodni nie przebywaja na terenie Polski. Materialy z tego sledztwa przekazano wiec do Republiki Federalnej Niemiec.
Uprzejmie sie informuje, ze aktualnie sprawa dotyczaca tej zbrodni zostanie poddana ponownej analizie, w delu podjecia zawieszonego sledztwa...."
No fajnie - cos sie rusza... mam nadzieje. Ale swoja droga decyzja i jej podstawy z 1974 to czysty smiech - czy naprawde ktos myslal, ze chlopaki z Wermachtu mieszkali by w Polsce????
No ale - miejmy, ze jednak cos sie ruszy.

Pozdrawiam,

Gandalf de Grey

:)