4lomza.pl/

jeden przechodzi i nic mu nie będzie... drugi się nie spodoba i dostanie w łeb :P

zresztą w Łomży nie ma takiego hardkoru, bo jakby co to wiadomo kogo i gdzie szukać...

Przedstawię dzisiaj jedną z najstarszych ulic Łomży. Będzie to część ulicy Dwornej od ulicy Sikorskiego do ulicy Farnej. Opisana jest tu krótka historia ulicy z jej zabytkowymi budynkami, od jej powstania do dnia dzisiejszego.

Dworna (Dworska) prowadziła w XVI wieku do zamku, dworu książąt mazowieckich, poźniej zamku królewskiego, stąd zapewne nazwa ulicy. Znajdował się on na skarpie (dzisiejsze LO III) i ciągnął się aż do miejsca w którym dzisiaj znajduje się zakon Benedyktynek. Na planie ulicy Dwornej która prowadziła do zamku, Senatorskiej, Wodnej (Woziwodzkiej), Psiej (brak) od zamku do rynku, Długiej, Jatkowej i Koziej (Rządowa) do rynku, postępowała zabudowa najstarszej Łomży. Ulica Dworna została uregulowana w latach dwudziestych XIX wieku. Ze względu na przeznaczenie stawianych tam budynków można było ją określać jako ulicę „ finansowo-bankową”.
Dzisiejsza Dworna (od 1934 roku Generała Bronisława Pierackiego, od 1 lutego 1940 roku Sowiecka, od 21 grudnia 1949 roku Józefa Stalina, od 20 grudnia 1956 roku 22 lipca i od 27 czerwca 1989 roku ponownie Dworna) ulica ta łączy ulicę Generała Władysława Sikorskiego (Szosa Obwodowa) z Al. Legionów (dawna Świerczewskiego). Do lat 60 – tych połączona była z ulicą Wojska Polskiego, dalej z Nowogrodzką, ale po połączeniu ówczesnej ulicy Świerczewskiego z Placem Kościuszki została skrócona. W części od ulicy Sikorskiego do skrzyżowania z ulicą Jana z Kolna (Projektna) pozostało tylko kilka kamieniec których, stan pozostawia wiele do życzenia. Kilka zaś jak pamiętam od ulicy Zielonej do klasztoru benedyktynek, mimo, że były po wojnie zamieszkałe zostały rozebrane i na ich miejsce wybudowano pudełka. W miejscu zwanym Stokową Górą mamy zespół klasztorny Panien Benedyktynek z II połowy XVIII wieku.
Siostry Benedyktynki przybyły do Łomży w 1628 roku z Torunia. Początkowo osiedliły się w drewnianym klasztorze na Popowej Górze przy kościele Rozesłania Apostołów. W 1763 roku odsprzedały swój klasztor Ojcom Kapucynom, a same przeniosły się na obecne miejsce. W miejscu tym zakonnice wzniosły drewniany klasztor i kościół, a w połowie XIX wieku wybudowali murowany kościół i zachodnie skrzydło klasztoru, bo na więcej nie starczyło funduszy. Kościół poważnie zniszczony w czasie działań pierwszej wojny światowej, w czasie drugiej wojny światowej całkowicie zrujnowany razem z klasztorem. Odbudowa zespołu klasztornego trwała do 1955 roku. Kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej jest w stylu klasycystycznym, na planie prostokąta, trójnawowy, z cegły, tynkowany, o wymiarach: dł. 25 m, szerokość 12 m, wysokość do sklepienia 10 m. Od południowe strony kościoła mamy klasztor murowany, dwukondygnacyjny, posiada trzy skrzydła, które zamykają prostokątny wirydarz dostępny tylko dla zakonnic. W 1931 roku w pobliżu kościoła zbudowano grotę z kamienia i umieszczono tam figurkę Matki Boskiej z Lourdes.
Na ulicy Dwornej 22 przy skrzyżowaniu z ulicą Giełczyńską mamy dom klasycystyczny z lat 80-tych XIX wieku, własność lekarza Markiewicza. W latach 1919-1925 było w tym domu seminarium duchowne. W 1925 roku utworzono w tym domu Szkołę Powszechną i nadano jej nr 1. Po wybudowaniu w 1926 roku szkoły na Rybakach i po zmianie numeracji zmieniono na nr 6. Szkoła im. Królowej Jadwigi był w tym budynku do czasu reformy oświaty w 1998. W roku utworzono PG 4 i było do czasu jego likwidacji w 2005 roku. Na przełomie roku 2003-2006 przeniesiono do tego budynku Muzeum Północno-Mazowieckie z Domu Pastora na Krzywym Kole. W tej chwili trwa tam remont
Tuż za skrzyżowaniem Dwornej z Giełczyńską mamy najstarszy zabytek, nie tylko w Łomży, ale i na całym północno wschodnim terenie Polski. Jest nim kościół p/w św. Michała Archanioła i Jana Chrzciciela zwany farnym zbudowany w latach 1524-1525, od 1925 roku po utworzeniu diecezji łomżyńskiej katedra. Początkowo kościół budowany był jako bazylikowy, w latach 1519-1526 już jako . Kościół jest orientowany, późnogotycki z cegły w układzie polskim i wendyjskim, o obniżonych nawach bocznych w stosunku do środkowej. Długość kościoła53 m, szerokość 23 m, wysokość najwyższej części sklepienia 19 m. W latach 1691-1692 przebudowano kościół pod kierunkiem Józefa Szymona Bellotiego. Na czym polegała przebudowa? Zmianie uległa fasada kościoła na styl barokowy, podwyższono ściany prezbiterium, obniżono dachy, wybudowano sygnaturkę. W latach 1752-1753 kościół wzbogacił się o murowany chór muzyczny. W 1933 katedra otrzymała 41 głosowe organy. W 1944 roku groziło katedrze zburzenie przez Niemców, ale dzięki perswazji Biskupa Kostki Łukomskiego i dzięki temu, że oficerowie niemieccy byli katolikami udało się biskupowi przekonać ich i odstąpili od wysadzenia katedry w powietrze. W 1957 roku rozmontowano ołtarz główny wczesnobarokowy z manierystyczną ornamentyką z 1620-27 i zastąpiono go ołtarzem marmurowym. Podczas prac remontowych, które odbyły się w prezbiterium katedry w II poł. 2005 roku natrafiono pod posadzką na kryptę. Po rozpoczęciu prac wykopaliskowych prowadzonych przez profesora Macieja Czarneckiego odnaleziono w sumie dziesięć krypt, z co najmniej dwoma pochówkami duchownych (w tym budowniczego katedry z XV w.). Było także wiele innych pochówków – także poza kryptami (przysypane tylko ziemią). Do połowy grudnia 2005 r. odkopana ok. 70 pochowanych pod prezbiterium ciał.. W tej chwili trwa przebudowa podziemia prezbiterium.
Wieczorem 4 sierpnia 2001roku kard. Józef Glemp poświęcił przed łomżyńską katedrą pomnik Prymasa Tysiąclecia, ufundowany w setną rocznicę urodzin prymasa tysiąclecia. Monument przedstawia kard. Wyszyńskiego, trzymającego w rękach kartki ze swoich zapisków: Autorem monumentu jest prof. Czesław Dźwigaj z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Pomnik waży 700 kg i ma 2,85 m wysokości. Jest konstrukcją żelbetonową, obłożoną granitowym kamieniem. "Synowi tej ziemi - Prymasowi Tysiąclecia - diecezja łomżyńska" - głosi dedykacja na pomniku.


Dworna od ulicy Sikorskiego.


Dom na początku ulicy Dwornej.


Widok na ulicę Dworną od ulicy Jana z Kolna w stronę ulicy Sikorskiego.


Słup ogłoszeniowy róg Dwornej i Jana z Kolna.


Zespół klasztorny Panien Benedyktynek.


Grota kamienna z figurą Matki Boskiej z Lourdes.


Kamienica przy skrzyżowaniu Dwornej z Jana z Kolna, naprzeciwko klasztoru.


Budynek w którym mieści się firma dzięki której mamy chyba najpopularniejszy portal w naszym regionie 4lomza i dzięki któremu mamy otwarte okno na cały świat.


Budynek zabytkowy z początku XX wieku, Dworna 26, naprzeciwko siedziby w/w firmy.


Kamienica lekarza Markiewicza, który stwierdził zgon Leona Kaliwody. Historia tego budynku powyżej.


Widok na ulicę Dworną od ulicy Giełczyńskiej w stronę ulicy Sikorskiego.



Widok na ulicę Dworną w stronę Al. Legionów.


Najstarszy zabytek nie tylko Łomży ale całego regionu północno –wschodniego.


Groby odkryte pod posadzką prezbiterium.


Pomnik Prymasa Tysiąclecia ufundowany w setną rocznicę urodzin.

Żródło:

1.Witold Jemielity
Dzieje Łomży Tysiącletnie.

2.mgr Jolanta Deptuła (rozdz. XI, XII)
mgr Donata Godlewska (rozdz.II, III IV V VI)
mgr Czesław Nicewicz (rozdz. I, IX, X)
mgr Zdzisław Sędziak (rozdz. VII, VIII)
Łomża i województwo. Krajobraz i architektura

3.Czesław Nicewicz
Województwo Łomżyńskie. Przewodnik

4.Maria Kałamajska - Saed
Katalog Zabytków Sztuki
Województwo Łomżyńskie

5.Witold Jemielity
Łomża w okresie międzyn wojennym.

6.Adam Dobroński
Łomża w latach 1866 - 1918

7.Donata Godlewska
Dzieje Łomży od czasów najdawniejszych
do rozbiorów Rzeczypospolitej XI wiek - 1793

8.Witold Jemielity
Łomża w okresie międzywojennym

9.Czesław Brodzicki, Donata Godlewska
Łomża w latach 1794-1866

Zdjęcia autora tematu.
Reszta ulicy będzie opisana w następnym odcinku.

Pozdrowienia

no i co z tego, że nic nie zrobił. a co mnie to obchodzi jako zwykłego mieszkańca.