Ostrożnie i z rozsądkiem - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Uczestnicy prewencyjnej zabawy literackiej mogli wybrać własną formę wypowiedzi, np. napisać krótki wiersz, rymowankę lub list do koleżanki, w celu ostrzeżenia przed oszustami. - Ja metodą na wnuczka ani na wnuczkę nigdy nie zostałam oszukana, lecz kilka lat temu w mojej rodzinie ciocia została oszukana metodą „na ciocię” - opowiada nauczycielka Grażyna Kulesza – Szypulska, która uczyła języka polskiego w SP nr 5 w Łomży, PG nr 2 w Łomży i Gimnazjum w Jedwabnem. Osoba dzwoniąca do kuzynki chciała rozmawiać z babcią, jednak ciocia powiedziała, że nie ma wnuków. Za jakiś czas telefon zadzwonił powtórnie. - To ty, Daria? - spytała odruchowo staruszka, dając tym samym oszustce pełne pole do popisu. Zmyślona historyjka była typowa, że Daria miała wypadek samochodowy i potrzebuje natychmiast pomocy, a po pieniądze zgłosi się koleżanka. Powodowana dobrym sercem ciocia dała oszustce (wspólniczce?) 20 tysięcy złotych. Po kilku dniach prawdziwa Daria odwiedziła ciocię i w rozmowie szybko okazało się, że nie miała wypadku, a ciocię nabrano.

Podstępnie

Przestępstwa przybierają coraz to bardziej wymyślne formy narracyjne: jak metoda „na wnuczka” opiera się na chęci udzielenia pomocy krewnemu, tak metoda „na policjanta” lub „na prokuratora” polega na udziale w akcji wytropienia szajki złodziei, a to wymaga od seniora wypłaty pieniędzy i wpłacenia na wskazane konto albo przekazania torby z gotówką. Zmyślona bajeczka, czego nie jest świadomy senior, ma służyć złowieniu na haczyk przestępców, chociaż w finale to starszy człowiek okazuje się naiwną, złotą rybką na haczyku podstępnych złoczyńców. - Przydarzyło mi się kliknąć nieuważnie w link w komputerze, z informacją, że wygrałam nagrodę w konkursie, ale natychmiast włączyła mi się w głowie czerwona lampka, że oszuści chcą ode mnie wyciągnąć dane, np. takie jak numer konta i PESEL – wspomina Pani Grażyna, która natychmiast wylogowała się z komputera. - Miałam również telefony z niby „banku”, że muszę zmienić hasło do mojego konta, ponieważ moje oszczędności są zagrożone. Na szczęście, odpowiedziałam, że pójdę do banku i sama to sprawdzę.

Treściwie

- Oszuści w wyciąganiu pieniędzy od seniorów wykorzystują kilka różnych elementów – analizuje mechanizm przestępczego procederu, stosowanego także w Podlaskiem i w całej Polsce,  Autorka zwycięskiej pracy. Przede wszystkim, grają na zaskoczenie niesamowitymi rewelacjami w trakcie rozmowy telefonicznej z seniorem, który jest skoncentrowany na przerażającym wydarzeniu, więc traci zdrowy rozsądek, krytycyzm i jasność myślenia. W rozmowie z oszustami pojawia się presja czasu, konieczności szybkiego podjęcia decyzji i działań, co ogranicza refleksję o zweryfikowaniu podstawowych faktów, np. przez oddzwonienie do rzekomo poszkodowanej wnuczki bądź wnuka. Granie na silnych, nagłych emocjach, miłości i solidarności w rodzinie oraz chęci niesienia pomocy - oto jest patent na wyłudzenie pieniędzy, będących czasem oszczędnościami, gromadzonymi przez całe życie... Pani Grażyna radzi rówieśniczkom i rówieśnikom, żeby nigdy nie łączyli się z telefonu komórkowego z kontem w banku, gdyż podczas logowania łatwo o pomyłkę. Przestępcy rozsyłają smsowo niby przydatne, a faktycznie groźne linki, w wyniku czego klient banku jest przekierowany na bliźniaczo podobną do bankowej stronę, gdzie loguje się, a w rzeczywistości – przekazuje hasło. A koleżanka Pani Grażyny miała pękaty portfel pełen kart bankomatowych i kartkę z listą... pinów.

Laureatka konkursu chciała tak sformułować porady dla seniorów, żeby brzmiały krótko, treściwie, ciekawie, mądrze. W pisaniu wierszy i prozy ma doświadczenie, skoro co roku uczestniczy w około 20 konkursach literackich. W 2024 r. otrzymała 10 nagród i wyróżnień, lecz poradnik 10-punktowy jak Dekalog pisało się trudniej, aby unikać negatywnych zakazów, a nakazać ostrożność i rozsądek.   

„Dziesięć nakazów dla seniorów”

1.  W kontaktach z nieznajomymi zachowaj zasadę ograniczonego zaufania. (Rozmawiaj o pogodzie, chorobach, lekarzach. Unikaj opowiadania o rodzinie, dzieciach, gdzie i z kim mieszkasz. Na to przyjdzie czas, gdy nabierzesz do rozmówcy zaufania).

2.  Wizjer (zwany judaszem) i łańcuch w drzwiach wejściowych do Twego mieszkania to Twoi najwierniejsi przyjaciele. (Sprawdzaj zawsze, kto stoi u drzwi; pytaj, w jakiej sprawie; proś o wylegitymowanie się, jeśli osoby powołują się na określone instytucje; policjantów też sprawdzaj, zwłaszcza jeśli są po cywilu).

3.  Zachowaj w tajemnicy wysokość swojej emerytury i oszczędności. (Jeśli masz mało, to nie ma się czym chwalić; jeśli dużo, to możesz zachęcić potencjalnego oszusta lub złodzieja do zorganizowania akcji przestępczej na Twój majątek).

4.  Sprawy związane z kontem załatwiaj osobiście lub samemu dzwoniąc do banku. (Wielu oszustów podszywa się pod pracowników banku, chcąc wyłudzić Twoje dane osobowe, które mogą posłużyć im do dokonywania przekrętów na Twój rachunek, nie tylko bankowy).

5.  Dbaj o wzrok i słuch. (Jeśli nosisz okulary lub aparat słuchowy, troszcz się o ich stan techniczny; musisz dobrze słyszeć i dobrze widzieć to, co dzieje się wokół Ciebie).

6.  Żyj w zgodzie z sąsiadami. (To sąsiad jest pierwszą osobą, która może ci najszybciej pomóc w sytuacji krytycznej; pamiętaj – sąsiad w kamienicy bliższy niż brat w Ameryce).

7.  Korzystaj z jednej karty bankomatowej, na którą obowiązuje PIN (Twoja pamięć jest już zawodna, kilka PIN-ów to może być dla niej za dużo, a zapisywanie ich może doprowadzić do ujawnienia; złodziej tylko czeka, byś zgubił kartę wraz z zapisanymi danymi).

8.  Strzeż swego dowodu osobistego. (Jest łakomym kąskiem dla oszustów, zaciągających kredyty na Twoje konto).

9.  Uważnie korzystaj z internetu. (Najatrakcyjniejsze oferty na najpiękniejszych stronach internetowych zwykle są pułapką do wyciągnięcia Twoich danych).

10.  Zapasowe klucze do mieszkania przekaż najbardziej zaufanej osobie; informację – komu przekaż sąsiadowi lub administracji osiedla wraz z numerem telefonu, kto posiada klucze. (W przypadku podejrzenia, iż coś Ci się stało, bo nie otwierasz drzwi, nie trzeba będzie ich wyważać, by Ciebie ratować).

Mirosław R. Derewońko

tel. red.  696 145 146