Wilki gustują w dziczyźnie - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

„Babciu, a po co masz takie ostre zęby? - pyta Czerwony Kapturek. Żebym Cię mogła zjeść! - odpowiada wilk w stroju babci” Ten cytat, a właściwie scenę znamy wszyscy, ponieważ już od przedszkola wiemy jakim zwierzęciem jest wilk. Bracia Grimm w postać wilka zaszyli niebezpieczeństwa, jakie towarzyszą nie tylko małym dziewczynkom, w otaczającym je świecie. Po przedszkolu zostaje nam często dosłowny obraz wilka, który chce nas zjeść. 

Stowarzyszenie dla Natury „Wilk”, we władzach którego zasiadają profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego, w serwisie: polskiwilk.org.pl wyjaśniają czego prawdziwy wilk szuka „wśród ludzi” czyli na otwartych terenach. „Oczywiście jedzenia! Ale wbrew częstym sugestiom pseudoekspertów nie chodzi im o ludzi – piszą naukowcy. - Ich celem są sarny, dziki i jelenie. Wszystkie te dzikie zwierzęta kopytne żerują, a nawet żyją w dużych zagęszczeniach na polach, szczególnie, gdy są to rozległe uprawy kukurydzy i rzepaku”. Zatem wilki podążają za zwierzyną, a ta czy to ze względu na rolnicze uprawy, czy strach przed wilkami, przybliża się do skupisk ludzkich. „Wiele badań wskazuje na to – czytamy na polskiwilk.org.pl - że na terenach rolnych jest znacznie więcej dzikich roślinożerców, niż w sąsiadujących z nimi lasach”. Dlatego wilki polują także na otwartej przestrzeni. 

„Zachowują się tak zarówno wilki osiadłe, których terytoria obejmują mozaikę terenów leśnych i rolniczych, jak i wilki podczas dyspersji, czyli młode, które opuszczają grupy rodzinne. Wilki podczas dyspersji często unikają lasów, ponieważ nie chcą się narażać na ataki ze strony osiadłych wilczych grup rodzinnych, broniących swoich zasobów przed intruzami”.  

W 2001 roku populację wilka w Polsce szacowano na 463-564 osobników. W sezonie 2022/2023, czyli po ponad 20 latach szacunek wyniósł  2 866–4 270 osobników.  RDOŚ w Białymstoku ocenia, że w 2023 roku w województwie podlaskim żyło około 280 wilków. Jak widać populacja tego drapieżnika wzrasta, nie dziwią zatem coraz częstsze sygnały o spotkaniach.

Z każdej strony Łomży żyją wilki. Począwszy od Bagna Wizna II, przez Olszynę Grądowską, Olszynkę Pniewską (Wielki Dział), Bożejewo – Kramkowo, kompleks leśny Czerwony Bór i dalej w kierunku Nowogrodu i Zbójnej na stałe spotyka się wilcze rodziny. Michał Figura w serwisie polskiwilk.org.pl pisze, że wilka możemy zobaczyć podczas polowania, kiedy się zapomni oraz w czasie dyspersji, tzn. kiedy młody wilk, pojedyncza sztuka, opuszcza grupę rodzinną w poszukiwaniu partnera i terenu do osiedlenia się. „Wilki są zazwyczaj bardzo ostrożne i płochliwe, ale także bardzo ciekawskie, szczególnie młode osobniki. To właśnie one są widywane za dnia, gdy zaskoczone i przestraszone przebiegają przez drogi i miejscowości, próbując wydostać się z niespodziewanej pułapki”. Jego zdaniem przypadkowe spotkania z dzikimi wilkami nie stanowią żadnego zagrożenia dla człowieka. „Zwierzęta zorientowawszy się, że w pobliżu są ludzie, same odchodzą”. By ewentualnie skłonić zwierzę do ucieczki proponuje unieść ręce i machać nimi szeroko w powietrzu. To sprawi, że twoja sylwetka będzie lepiej widoczna, a twój zapach szeroko się rozprzestrzeni. Można też klaskać w dłonie czy ostrym tonem głośno pokrzykiwać. „To pozwoli wilkom się zorientować, że mają do czynienia z człowiekiem, który jest dla nich zagrożeniem”. Przy ociągających się, szczególnie młodych osobnikach, radzi rzucać w ich kierunku dostępnymi pod ręką przedmiotami (szyszki, patyki, grudy ziemi). W ich towarzystwie nie puszczać luzem psa, bo to on może być obiektem zainteresowania. Pies dla wilków jest drapieżnikiem, który może konkurować o jedzenie, a więc do zabicia. 

Zdarzają się jednak przypadki, że zwierzęta hodowlane padają ofiara wilków. W ocenie naukowców dzieje się tak w sytuacjach pozostawienia np. bydła na całą noc bez właściwej ochrony. W ciągu ostatnich 5 lat Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstoku dla zachodniej części województwa podlaskiego, zarejestrowała 39 szkód wyrządzonych przez wilki i wypłaciła prawie 84 tys. zł odszkodowań. Największa suma odszkodowań miała miejsce w 2022 roku – 26.159,56 zł. Wtedy też zarejestrowano najwięcej wniosków – 13.

W 2019 nie zarejestrowano żadnych zdarzeń. W 2020 roku RDOŚ mówi o 4 przypadkach, a wypłacona suma odszkodowań wyniosła 9.180 zł. W 2021 roku odnotowano tyle samo zdarzeń, a suma odszkodowań wyniosła 10.820,59 zł. W 2023 roku zrealizowano 8 wniosków na łączna kwotę 14.557 zł, a w 2024 wypłacono odszkodowanie za 10 wniosków na łączną kwotę 23.099,60 zł.

Najczęściej szkodę zgłaszano w powiecie grajewskim – 19 przypadków. Na drugim miejscu jest powiat łomżyński z 8 przypadkami w ciągu ostatnich 5 lat. W powiecie kolneńskim było 7 przypadków, w zambrowskim i wysoko-mazowieckim po 2 i 1 w zachodniej części powiatu monieckiego.

W powiecie łomżyńskim odszkodowania wypłacano za zdarzenia:

Rok 2020: 2 psy w Krzewie w gminie Piątnica.

Rok 2021: 1 byk i 1 jałówka w Jurkach w gminie Zbójna

Rok 2022: jałówka (Gawrychy), cielę (Wyk) i jałówka (Siwiki). Wszystkie przypadki w gminie Zbójna.  

Rok 2023: nie zarejestrowano zdarzeń

Rok 2024: 4 owce, miejscowość Tabory - Rzym w gminie Zbójna. 

Ataki wilków na zwierzęta gospodarskie stanowią zaledwie 0,08% wszystkich upadków bydła w polskich gospodarstwach, około 0,12% padnięć cieląt oraz kilka procent śmiertelności owiec. Za resztę przypadków śmierci inwentarza odpowiadają choroby, komplikacje przy porodach, brak opieki weterynaryjnej i zaniedbania hodowców – podsumowują naukowcy.