Tajemnicze koło sprzed ponad tysiąca lat
- W Truszkach - Zalesiu w gminie Kolno w województwie podlaskim znajduje się zespół stanowisk archeologicznych z X wieku – informuje społeczeństwo dr Miron Bogacki, badacz i autor zdjęć z powietrza, z których powstał model Góry Królowej Bony koło Łomży, jaki opublikowaliśmy przed rokiem w Portalu 4lomza.pl. 46-letni archeolog z Wydziału Archeologii UW ocenia, że grodzisko z dwoma osadami i Górą Wieżową (gdzie ślady osadnictwa są ew. strażnicą) „to wyjątkowe miejsce na pograniczu Mazowsza i dawnych Prus, które do dziś zachwyca krajobrazem i bogatą historią”.
- Badania archeologiczne rozpoczęto w Truszkach - Zalesiu w latach 80-tych XX w. - opowiada dr Miron Bogacki. - Przyniosły one wiele ciekawych odkryć, zaś zrealizowany w 2024 roku projekt badań nieinwazyjnych dostarczył nowych, ważnych informacji. Prace archeologiczne w Truszkach-Zalesiu przeprowadził Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego i „Varia” Fundacja Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Kierownikiem badań była dr Ewa Łukaszewicz. Wiadomo po 30 latach, że grodzisko w okresie wczesnego średniowiecza X / XI w. było jednym z największych i najważniejszych ośrodków polityczno-gospodarczych i handlowych na północnym Mazowszu.
Świadczą o tym odkryte podczas wcześniejszych prac wykopaliskowych pozostałości obiektów mieszkalnych, gospodarczych, rzemieślniczych, kultowych oraz liczne, różne przedmioty użytku codziennego, jak: fragmenty glinianych naczyń, narzędzia, broń, ozdoby z brązu i paciorki z masy szklanej. Na podstawie dendrochronologii (z drewna) ustalono, że gród powstał na początku X w. i przetrwał prawdopodobnie do około połowy XI w. Dwa etapy badań (1984 – 1985 oraz 2001 - 2017) dostarczyły źródeł archeologicznych badaczom: osadnictwa na Wysoczyźnie Kolneńskiej i historii północnego Mazowsza oraz obszaru północno-wschodniej Europy i jego udziału w rozwoju kontaktów handlowych - dowodem są znalezione na grodzisku dirhamy arabskie. Nie wiadomo nic o przynależności etnicznej mieszkańców grodu i jego zaplecza ani nie odkryto miejsca pochówków.
W dalszych poszukiwaniach skorzystano z metod nieinwazyjnej prospekcji terenowej. Określono aktualny zasięg stanowisk archeologicznych zespołu osadniczego. Częściowo odtworzono przebieg kamiennych grobli, które na podmokłym terenie ułatwiały komunikację w obrębie całego założenia osadniczego. Badania prowadzone w środkowej części Góry Wieżowej ujawniły okrągły w planie obiekt o średnicy ok. 50 metrów. Z przyczyn formalnych nie udało się dotąd wyjaśnić jego funkcji. Tajemnicze koło wewnątrz góry zostało zarejestrowane metodą geofizyczną – magnetyczną przez mgr. Wiesława Małkowskiego z Wydziału Archeologii UW. Samo grodzisko mogło być częściowo spalone, co najwyraźniej widać w rejonie przejścia bramnego. Wyniki będą analizowane w 2025 r.
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
https://badanianieinwazyjne.pl/wczesnosredniowieczny-zespol-osadniczy-w-truszkach-zalesiu/
-
Stara Łomża jak Gniezno -
Archeolodzy badają nowo odkryty gród koło Łomży -
Grób świętego Brunona czeka na odkrycie w Starej Łomży -
Zagadki w Dolinie św. Brunona -
Góra Królowej Bony promuje ochronę zabytków -
Festyn historyczny u podnóża „Św. Wawrzyńca” i „Królowej Bony” -
Historyczna niespodzianka pod Łomżą -
Nowe obiekty archeologiczne na Ziemi Łomżyńskiej? -
Archeolodzy wrócili na grodzisko w Starej Łomży -
Zmarli powrócili na Wzgórze świętego Wawrzyńca -
Pilarze na Górze Królowej Bony -
Średniowieczne grodziska są wspólnym skarbem
