Góra Królowej Bony promuje ochronę zabytków
Grodzisko sprzed tysiąca lat, nazwane Górą Królowej Bony (choć nie wiadomo, z jakiego powodu), znalazło się na głównej stronie naboru programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Średniowieczne wały ziemne w Starej Łomży nad Narwią widać dobrze z lotu ptaka. Nie zasłaniają ich drzewa, krzaki ani zabudowania, więc zachęcają do „Ochrony zabytków archeologicznych”, na co na rok 2024 można uzyskać od 30 tysięcy zł do nawet 200 tys. zł. Zanim upłynie termin zgłoszeń wniosków do 30. listopada, poznajemy dzieje zdjęcia grodziska z X w. i autora Mirona Bogackiego.
Zrobione nad Narwią zdjęcie grodziska pochodzi z kwietnia 2010 roku. Wykonane zostało z balonu na hel, który wzniósł się na wysokość 100 metrów - na zlecenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie. NID to instytucja ekspercka, podległa ministrowi kultury. Zrobiono wówczas około 300 zdjęć, dzięki czemu stworzono numeryczny model pokrycia terenu – żeby powstała możliwość ujrzenia modelu budowli w postaci 3-wymiarowej. Archeologom chodziło o to, by udokumentować stan zachowania grodziska w Starej Łomży w tamtym momencie, ponieważ panowała bezwietrzna pogoda. Dwie osoby utrzymywały na linkach duży balon helowy o średnicy ponad 2 metrów. Miron Bogacki z ziemi wykonywał zdjęcia zdalnie sterowanym drogą radiową aparatem canon 5d 35 mm. Zasięgiem obiektywu objął teren o promieniu kilometra od Wzgórza Królowej Bony (1494-1557).
Skarb Państwa jest udziałowcem wspólnoty, do której tereny na zabytkowym grodzisku – Wzgórzu Królowej Bony należą. Niestety, w tejże wspólnocie gruntowej nie ma udziałów Gmina Łomża, dla której byłaby to znakomita okazja do ubiegania się się o środki finansowe na realizację projektu o charakterze naukowym, historycznym, edukacyjnym. Natomiast w bezpośrednim sąsiedztwie Góry znajduje się Wzgórze św. Wawrzyńca, związane z początkiem chrześcijaństwa w Łomży i na Ziemi Łomżyńskiej i św. Brunonem. Od 2000 r. z wykopaliskami wraca tam archeolog Antoni Smoliński.
Kim jest badacz i autor zdjęć z powietrza, z których powstał model Góry Królowej Bony...? Doktor Miron Bogacki to warszawiak, archeolog, 45-letni pracownik Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego i absolwent macierzystego wydziału UW w 2002 r. Przygotowuje się do podjęcia badań w Dolinie Biebrzy, na rozległych terenach Biebrzańskiego Parku Narodowego, poszukując śladów działalności człowieka z okresu neolitu około 4-5 tysięcy lat temu.
Na liście zadań będzie wkrótce przebadanie obszarów Narwiańskiego Parku Narodowego. Dr hab. Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie, mówiła w filmie podsumowując projekt AZP+: „Projektujemy narzędzia, które mają być nowoczesne, cyfrowe, oparte o nowe technologie, aby jeszcze lepiej chronić dziedzictwo archeologiczne”. Oznacza to „rozpoznawanie dziedzictwa archeologicznego metodami nieinwazyjnymi, przy wykorzystaniu nowoczesnej technologii”. AZP+ ma zapewniać zabytkom archeologicznym trwanie w stanie nienaruszonym w miejscu odnalezienia. Skrót AZP to archeologiczne zdjęcie Polski, wykonywane w celach naukowych i konserwatorskich.
https://nid.pl/2023/10/25/nabor-do-programu-rzadowego-ochrona-zabytkow-archeologicznych-na-rok-2024/
Podmiotami uprawnionymi do składania wniosków są: samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, organizacje pozarządowe, publiczne uczelnie akademickie, niepubliczne uczelnie akademickie i podmioty prowadzące działalność gospodarczą.
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
