"Frauenheilkunde" z podpisami Żyda dr. Józefa Hepnera
W Łomży jest zdjęcie personelu Szpitala Żydowskiego przy Senatorskiej z dr. Józefem Hepnerem, który wolał własną śmierć w 1942 r., niż pomagać Niemcom likwidować getto. W Skarszewach był niemiecki podręcznik "Frauenheilkunde" - "Ginekologia" z podpisami dr. Hepnera jako właściciela książki für Ärzte und Studierende - dla lekarzy i studentów. Historia zatoczyło koło, bo po 80 latach Handbuch z podpisem Żyda z Łomży do nas wrócił, dzięki historykowi Adamowi Sokołowskiemu.
Doktor Józef Hepner pracował jako lekarz ginekolog w Szpitalu Żydowskim (aktualnie III LO) w Łomży. Podczas okupacji niemieckiej był w latach 1941-1942 naczelnym lekarzem w getcie i jako członek Judenratu dostał od Niemców rozkaz przygotowania getta do likwidacji. Nie zastosował się do żądania ludobójców i w listopadzie 1942 r. zażył truciznę, pozostawiając 3 listy. W publikacji o samobójstwie cenionego w okresie międzywojennym medyka Pan Sokołowski podał: "Jak zapisał w Pinkasie jeden z ocalałych: „Doktor zażył truciznę i pozostawił trzy listy, jeden do gestapo, żeby nikogo nie podejrzewało o przyczynę jego śmierci, że on Niemców zna i wie, co go czeka, i chce umrzeć bez zbytecznych cierpień, drugi do kolegi lekarza dra Knota z prośbą o roztoczenie opieki nad chorymi pozostawionymi w szpitalu i trzeci do matki, w którym informuje ją, że pisze do niej już z lepszego świata, że jest mu tam dobrze i prosi o przebaczenie, że ją opuścił i pozostawił samotną”. Każdy robi z życiem to, co sumienie, rozum, serce nakazują. Nie każdy jest Korczakiem.
Historyk przypomina, że oddział położniczy Szpitala Żydowskiego założył w 1929 r. dr Hepner. W placówce leczyła pacjentów "wysoko wykwalifikowana i niezwykle zaangażowana kadra, a oddział położniczy należał do najlepiej i najnowocześniej wyposażonych. Z usług szpitala korzystała również chrześcijańska część mieszkańców. W latach 1941-1942 znajdował się na terenie getta".
Na stronach handbucha są adnotacje ołówkiem
Być może, Czytelnicy wiedzą, że Skarszewy to około 7-tysięczne miasto na Pomorzu Gdańskim. Do Skarszew pojechali łomżanie: Adam Sokołowski, adiunkt Muzeum Północno-Mazowieckiego, i Józef Babiel, prezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej i pracownik wydziału kultury Urzędu Miejskiego w Łomży. W magistracie spotkali się z burmistrzem Skarszew Jackiem Pauli i miłośnikiem lokalnej historii Maciejem Mostowym, który z Edwardem Zimmermann na strychu w skarszewskiej kamienicy odnaleźli niemiecki „Podręcznik ginekologii dla lekarzy i studentów" z 1927 roku. Na stronach wydanego w Monachium handbucha są adnotacje ołówkiem, że podręcznik należał do dr. Hepnera z Łomży. Burmistrz Jacek Pauli i Maciej Mostowy przekazali oficjalnie ten dokument z życia Żyda zasłużonego dla mieszkańców Łomży do zbiorów łomżyńskiego Muzeum.
Ciekawą i otwartą pozostaje kwestia, czy podpisy na stronach podręcznika złożył na znak własności osobiście sam doktor Józef Hepner (zmarły samobójczo w 1942 r.). Może są to adnotacje kogoś, kto od niego otrzymał? po nim dostał? stał się inną drogą posiadaczem książki?, dla uwiecznienia faktu istnienia Doktora i przekazania na przekór Holocaustowi - Zagładzie, do kogo należała i skąd był lekarz. Adam Sokołowski uważa za prawdopodobne, że to jednak podpisy oryginalne ręką Doktora.
Mirosław R. Derewońko
tel. red. 696 145 146
Fot. Gmina Skarszewy
Adam Sokołowski: Józef Hepner – lekarz, który wybrał śmierć
Spacer śladami łomżyńskich Żydów
Abraham Josef Cynowicz – Rabin w Łomży – ofiara zagłady w 79. rocznicę likwidacji getta
