Pamiętnik wieku zmian Jerzego W. Jabłońskiego
Przełom XIX i XX w. za czasów carskich, obie wojny światowe, dwudziestolecie międzywojenne i mroczne czasy PRL lat 1945-1970. O tym wszystkim można przeczytać w wydanych właśnie pamiętnikach Jerzego W. Jabłońskiego, do II wojny światowej właściciela majątku ziemskiego w Pniewie koło Łomży. Promocja książki „Wpisany w wiek zmian pamiętnik samorządowca” odbyła się w drozdowskim Muzeum Przyrody. – Jerzy Włodzimierz Jabłoński był człowiekiem, o którym trzeba mówić i go wspominać – podkreśla Anna Archacka, dyrektor Muzeum Przyrody w Drozdowie. – Był bowiem zasłużonym dla Ziemi Łomżyńskiej działaczem i społecznikiem, przedwojennym posłem na Sejm, przez całe życie kierującym się aktualnymi do dziś wartościami!
Jerzemu Włodzimierzowi Jabłońskiemu (1895 – 1986) przyszło żyć w przełomowych dla Polski czasach. Jako bardzo młody człowiek był świadkiem wielu dziejowych na skalę Europy zmian, jak upadek carskiej Rosji i powstanie niepodległej Polski, do czego też sam się przyczynił, biorąc udział w rozbrajaniu Niemców w Łomży w 1918 r. Wtedy też objął rodzinne dobra w Pniewie i zarządzał nimi aż do wybuchu wojny w 1939 r. W okresie międzywojennym dał się poznać jako doskonały działacz społeczny i poseł na Sejm.
II wojna światowa zniszczyła dosłownie i w przenośni życie rodziny Jabłońskich. Pniewo zostało zrujnowane w czasie działań wojennych, a reforma rolna dopełniła dzieła. Po zakończeniu wojny Jabłoński z racji swego pochodzenia miał liczne problemy, w tym ze znalezieniem stałej pracy, dopiero w 1958 r. trafił do Centralnej Biblioteki Rolniczej, gdzie pracował aż do emerytury. Wtedy to został namówiony do spisania pamiętników.
– Ten pamiętnik został napisany przez ojca pod naciskiem mojej siostry Ewy Jabłońskiej- Deptuły i moim, bo ojciec nie miał zapału do opowiadania o swoim życiu – mówi Janusz Jabłoński, syn Jerzego Włodzimierza . – Pamiętnik składa się z dwóch części: obszernej do wojny włącznie i drugiej, która jest powojenna i jest traktowana w wielkim skrócie. Stało się tak, bo pamiętnik był pisany w 1978 r., jeszcze w okresie pełnego komunizmu, stąd trudności w ujawnianiu wszystkich swoich myśli czy uwag. Na przykład ojciec nic nie pisze o konspiracji, w której brał udział, nie wspomina też prawie nic o rodzinie.
Dlatego o merytoryczno-historyczne dopełnienie pamiętników J.W. Jabłońskiego zadbał dr Łukasz Lubicz-Łapiński z Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku. Jerzy Włodzimierz Jabłoński był bowiem żołnierzem AK, podobnie jak jego zmarła w 1943 r. żona Maria, za pomoc Żydom uhonorowana tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
– Skupiłem się na opracowaniu rysu historycznego i skąd wywodzi się rodzina Jabłońskich – mówi Łukasz Lubicz-Łapiński, redaktor naukowy pamiętników i autor wstępu. – Bo jest ona zakorzeniona w naszym regionie już od średniowiecza, kiedy to Jabłońscy herbu Jasieńczyk otrzymali dość duże nadania w okolicach Jabłonki. Kolejne pokolenia już w XIX w. związały się bardziej z Ziemią Łomżyńską, poprzez ożenki z rodziną Budziszewskich, do której należał duży majątek ziemski Pniewo.
Spotkanie z lokalną historią w Drozdowie uświetnił recital wybitnego pianisty Karola Radziwonowicza.
Wojciech Chamryk
Zdjęcia: Elżbieta Piasecka-Chamryk
