Most w Bronowie z pompą (i historią) ponownie otwarty
W sobotę w Bronowie oficjalnie oddano do użytku most po remoncie. Przeprawa pozwala rolnikom kilkunastu okolicznych wiosek zwozić siano z łąk w dolinie Narwi. Pierwszym pojazdem, który przejechał po nowej kompozytowej nawierzchni był zetor 5011. Ten sam, który 40 lat temu jako pierwszy przejechał po nowym wówczas moście na Narwi. Nowy i nowoczesny wówczas ciągnik, na tle współczesnych traktorów unaocznia skalę zmian w rolnictwie.
Przeprawa w Bronowie zmienia się jak polskie rolnictwo na tym terenie. Rozległa dolina Narwi od wieków była źródłem siana dla inwentarza gospodarzy z okolicznych wiosek. Początkowo łódkami przeprawiano się na drugi brzeg i tam po wyschnięciu układano siano w stogi. Niezbędną część transportowano łódkami, pozostałą konnymi zaprzęgami po lodzie gdy nadeszła zima i zamarzła rzeka. Pierwszy drewniany prom na Narwi w miejscu mostu powstał w XIX wieku – wspomina Andrzej Olszewski, który opracował historię przepraw w Bronowie i ma duży udział w powstaniu mostu w ogóle. Właścicielami była rodzina Napiórkowskich, którzy mieszkali na tzw. Budziszce, tj. niewielkim wzniesieniu (wtedy znacznie wyższym) za rzeką po lewej stronie obecnego mostu. Po II wojnie światowej pływały tu dwa, a nawet trzy drewniane promy napędzane siłą mięśni. Rolnictwo się mechanizowało, było coraz więcej traktorów, to potrzeby rosły.
- Wiosną 1984 roku zgłosili się do mnie śp. Czesław Gartych prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego z Łomży i Wincenty Gałczyk z Janczewa – wspomina Andrzej Olszewski, ówczesny Prezes OSP w Bronowie z pomysłem. - We wsi Łaś Toczyłowo w gminie Zawady wojsko budowało most i pojawił się pomysł, by taki sam pobudować w Bronowie. Taka okazja nie mogła przejść koło nosa - mówi, więc przygotowania ruszyły z kopyta. Powstał komitet budowy mostu, pozyskano dofinansowanie 25 mln zł z PZU, 5 mln zł z Urzędu Wojewódzkiego w Łomży, a i sami rolnicy opodatkowali się kwotą 5 tys. zł od hektara łąki. Z dzisiejszej perspektywy wszystko powinno pójść z górki, bo pieniądze są. Starsi wiedzą, że kiedyś się nie kupowało a załatwiało materiały budowlane. To załatwianie spoczęło właśnie na barkach Andrzeja Olszewskiego. „Ryby i samogon, i sprawy załatwione” - tłumaczy z uśmiechem zasłużony mieszkaniec Bronowa.
Energia była tak duża, że w załatwieniu drewna do budowy przeprawy pomógł nawet zmarły w 1924 roku poseł z Bronowa - Franciszek Szymański. Na most potrzebowano około 800m3 dobrego drewna. Andrzej Olszewski trafił przed oblicze zastępcy dyrektora Lasów Państwowych w Białymstoku, ale Pan Szawiec stwierdził, że takiej ilości to on nie może mu dać. Tylko minister. Pojechał zatem do ministra rolnictwa, ale główny akurat był nieobecny. Przyjął go wiceminister Zbigniew Nocznicki i wypytuje, co, po co, itd. Jak usłyszał, że chodzi o Bronowo, to przypomniało mu się dzieciństwo i pogrzeb posła, na którym był jego dziadek. Opowiedział Olszewskiemu jego wspomnienia z Bronowa i na koniec stwierdził, że on Bronowiakom drzewa żałować nie będzie i zgodę podpisał. Najlepsze drzewo z puszczy piskiej, ogromne kloce do Bronowa dowozili własnym transportem sami rolnicy.
Projekt pierwszego drewnianego mostu wykonał płk. Stolarz z warszawskiej cytadeli. W lipcu 1985 roku na placu budowy pojawili się żołnierze z jednostki 2189 w Kazuniu, którymi dowodzili major Szewczyk. Bronowiacy zapewnili wojskowym zakwaterowanie, wyżywienie, paliwo oraz częściową odpłatność za wykonaną pracę. Oficjalne otwarcie 10-przęsłowego mostu odbyło się 28 września 1985 roku.
Nowsza historia mostu w Bronowie to kariera filmowa i remonty. Może nie wszyscy wiedzą, ale przeprawa „zagrała”, albo raczej była tłem dla gry aktorów w trzech filmach: „Wołyń”, „Nic na siłę” i „Nasi w mundurach”.
Stan jego był coraz gorszy, więc za czasów wójta Zbigniewa Sokołowskiego pozyskano środki z Zarządu Województwa Podlaskiego i etapami wymieniono konstrukcję nośną z pali drewnianych na metalowe wypełnione żelbetem. Choć spróchniałe deski wymieniano, to połatany podkład i poręcze wyglądały coraz gorzej. 11.06.2023 roku ktoś celowe podpalił most.
Obecna wymiana pokładu mostu na kompozytowy przygotowana została jeszcze za czasów wójta Mariusza Soliwody. Wówczas to pozyskano pieniądze z Polskiego Ładu (program rządów PiS) oraz rozpisano i rozstrzygnięto przetarg. Wygrała go firma Optem z Gdańska. Jak mówił obecny wójt Artur Szulc, obecnej ekipie udało się zwiększyć zakres prac, rozszerzając m.in. nośność z 10 do 15 ton. W sumie modernizacja mostu w Bronowie pochłonęła około 6,2 mln zł. Warto zaznaczyć, że to pierwszy w regionie most wykonany w technologii kompozytowej.
28 września 1985 roku jako pierwszy mostem przejechał Jan Olszewski. „To było cacko, zaledwie dwumiesięczny” – wspomina Andrzej Olszewski, syn, który tym samym zetorem 5011 jako pierwszy jechał podczas otwarcia 22 marca 2025 roku. Sobotnia parada ciągników pokazuje przy okazji skalę zmian łomżyńskiego rolnictwa. To cacko sprzed 40lat dziś, przy traktorach za miliony wygląda jak mała zabawka dla dzieci.
Most w Bronowie jest niezwykły, co w części potwierdza historia jego powstania. Tę niezwykłość potwierdza także ilość znamienitych gości obecnych na otwarciu. Można odnieść wrażenie, że jest on ważniejszy od innego mostu na Narwi, tego w ciągu drogi szybkiego ruchu S61 otwieranego kilka miesięcy temu. Tylu znamienitych gości tam nie było nie było: samorządowcy, dyrektorzy różnych instytucji i mieszkańcy. Nie chcę ich wszystkich wyliczać, bo z pewnością wielu pominę, dlatego wspomnę tylko o tych, którzy zabierali głos, a byli to: wójt gminy Wizna Artur Szulc, wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi, poseł Stefan Krajewski (PSL), członek zarządu województwa podlaskiego Jacek Piorunek, posłanka Alicja Łepkowska-Gołaś (KO), poseł Dariusz Piontkowski (PiS), senator Marek Komorowski (PiS), wicestarosta łomżyńska Anna Gawrych (PiS), zastępca dyrektora podlaskiego oddział ARiMR Zbigniew Sokołowski i były wojewoda Mieczysław Bagiński.
Niedawno most na Narwi w miejscowości Łaś Toczyłowo, historią związany z Bronowem otrzymał imię. Może warto choć w części utrzymać tę tradycję i w dowód wdzięczności za wożony samogon i ryby nazwać go na cześć Andrzeja Olszewskiego?
Zdjęcia historyczne ze zbiorów Andrzeja Olszewskiego
