Pamiątki rodziny Kossaków w rejestrze zabytków podlaskiego
Obrazy: „Portret Zofii Kossak Gałczyńskiej” oraz „Majątek Stawiski”, dywan, krzesło, stoliczek wraz z kolekcją 3 sztuk książek zostały wpisane przez konserwatora zabytków do rejestru.
Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Łomży, którego patronem jest Wojciech Horacy Kossak, od lat zbiera i pielęgnuje dorobek artystyczny rodziny Kossaków. Prof. Simona Kossak od wielu lat współpracowała z dyrekcją szkoły, a tuż przed śmiercią przekazała placówce rodzinne pamiątki. Szkoła organizuje konkurs poświęcony Puszczy Białowieskiej i pamięci Simony Kossak, które nosi imię jej dziadka Wojciecha Kossaka.
Przedmiotowe obiekty, poza bezpośrednim związkiem z jedną z najznamienitszych artystycznych polskich rodzin, posiadają również niezaprzeczalne wartości artystyczne. Obrazy są przykładem wysmakowanego kunsztu artystów je tworzących. „Portret Zofii Kossak Gałczyńskiej” jest doskonałym przykładem reprezentującym nurt realizmu w malarstwie polskim 2 poł. XIX w. z nawiązanymi do sztuki romantyzmu.
Pejzaż obrazujący „Majątek Stawiski” autorstwa Juliusza Kossaka, jako przykład sentymentalno-realistycznego wątku związanego z polską wsią, jest wybitnym przykładem malarskiego ukazania rodzimego pejzażu z II poł XIXw. Stolik, krzesło (z początku XIX w.) oraz dywan (z II poł. XIX w.) stanowią bardzo dobre przykłady wytworów rzemiosła artystycznego, reprezentujące zarówno styl emipre, klasycyzm oraz nawiązania do sztuki orientu.
- Z przedmiotowymi obiektami prócz Simony Kossak związane są również inne osoby, które wniosły istotny wkład w rozwój sztuki polskiej XIX w. i stanowiły inspirację dla późniejszych pokoleń malarzy. Są nimi Juliusz Kossak, Wojciech Kossak oraz Leon Kapliński. Zabytki podlegające wpisowi do rejestru zabytków sięgają XIX w. Według przekazu dywan, stoliczek, obraz „Portret Zofii Kossak Gałczyńskiej” oraz obraz „Majątek Stawiski” pierwotnie znajdowały się w domu rodzinnym prof. Simony Kossak w „Kossakówce” w Krakowie. Zabrała je ze sobą do Białowieży podczas przeprowadzki w 1971 r. Fakt, że większość tych obiektów stanowiły wyposażenie „Kossakówki” potwierdzają zachowane archiwalne fotografie, na których widoczne jest np. krzesło stojące w pracowni Wojciecha Kossaka, stoliczek wyposażający wnętrze Kossakówki czy wiszący na ścianie obraz „Portret Zofii Kossak Gałczyńskiej”, malowany przez wybitnego malarza polskiego Leona Kaplińskiego – dodaje w decyzji prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.
Prof. Simona Kossak poświęciła swoje życie działalności naukowej, uzyskując tytuł profesora nauk leśnych. Swój azyl odnalazła na Podlasiu. Przez 35 lat mieszkała w samym środku Puszczy Białowieskiej, w drewnianej leśniczówce, gdzie mogła prowadzić obserwacje zwierząt w ich naturalnym środowisku.
W maju bieżącego roku prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz zadecydowała o wpisie do rejestru zabytków wspomnianej leśniczówki i stodoły ze spichlerzem w Białowieży, gdzie przebywała Simona Kossak, tzw. osady Dziedzinka z 1935 roku.
źródło: Wojewódzki Konserwator Zabytków
