ŚWIĘCI NA 16 LISTOPADA: - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

======

Święta Gertruda Wielka z Helfty (+1302)

                             Urodziła się 6 stycznia 1256 r. w nie znanej bliżej miejscowości w Turyngii. W piątym roku życia powierzono ją benedyktynkom w Helfcie (niedaleko Eisleben, w Saksonii). Wychowały ją bardzo starannie. Zdobyła więc wysokie wykształcenie humanistyczne i teologiczne. W r. 1281 udarowana została pierwszą, rzec można – wstępną wizją, po której nastąpił długi łańcuch łask mistycznych. Gertruda, zatrudniona w skryptorium, a dla słabego zdrowia niejednokrotnie zwalniana z chóru, cieszyła się teraz nieustannymi nawiedzeniami łaski, które uczyniły z niej jedną z największych mistyczek chrześcijańskich. Nawiedzenia te, dyktowane lub powierzane innym i przez nich redagowane po łacinie, przekazane zostały potomności w kilku księgach: Objawienia, czyli poseł boskiej łaskawości (Revelationes seu Legatus Divinae pietatis), Ćwiczenia duchowne (Exercitia spiritualia) iModlitwy (Preces Gertrudianae). Gertruda napisała ponadto kilka traktacików w języku niemieckim, a wedle wszelkiego prawdopodobieństwa zredagowała także Księgę szczególnej łaski (Liber specialis gratiae), czyli Objawienia swej towarzyszki i powiernicy, św. Mechtyldy. We wszystkich tych pismach odnajdujemy pobożność oraz mistykę na wskroś chrystocentryczną, o szczególnej wymowie afektywnej i szerokiej perspektywie. Są one wyraźnie związane z liturgią. Nie brak tam także pięknych kart poświęconych czci Matki Najświętszej. Przejście zaś od kultu męki Pańskiej do nabożeństwa do Najśw. Serca Jezusowego jest uderzające. Wszystkie wezwania litanii do Najśw. Serca Jezusa w jej formie obecnej znaleźć można już u Gertrudy. Okazała się wręcz prekursorką wielkiego rozwoju pobożności chrześcijańskiej. Ale też jej znaczenie zdaje się przypadać raczej na czasy późniejsze, poczynając od r. 1536, w którym kartuzi z Kolonii po raz pierwszy wydrukowali jej pisma. Posypało się potem wiele edycji i tłumaczeń, także stosunkowo wczesne przekłady polskie. Można powiedzieć, iż równolegle do tego rozszerzania się pism świętej rozwijała się także jej cześć. Gertruda umarła 13 lub 17 listopada 1302 (1301) r., w wieku czterdziestu pięciu lat, ale pierwsze zatwierdzenie jej święta datuje się dopiero od r. 1606. Następują potem dalsze zezwolenia na oddawanie jej czci liturgicznej, dawane różnym zgromadzeniom i krajom. Dodajmy tu jako swego rodzaju ciekawostkę, iż w r. 1606 pozwolenie takie udzielone zostało klasztorom Meksyku, Gertruda zaś równocześnie ogłoszona została patronką Indii Zachodnich (Ameryki). Na cały Kościół święto rozciągnięte zostało w r. 1739, i to na prośbę Augusta II, króla Polski i elektora saskiego. Obchodzono je zrazu 16 listopada, potem 15. tego miesiąca. W r. 1932 przywrócono termin pierwszy, który zachowano także przy reformie kalendarza liturgicznego w r. 1969. Zakończmy ten szkic ostrzeżeniem przed błędami spotykanymi w literaturze naukowej (również u Estreichera): za czasów Gertrudy klasztor w Helfcie był niezależnym ośrodkiem benedyktyńskim, który niewątpliwie ulegał wpływom odnowy cysterskiej, ale cysterskiej jurysdykcji nie podlegał; rządziła nim długo (1251-1292) Gertruda von Hackeborn, siostra św. Mechtyldy. Z nią to właśnie często mylono naszą świętą, nazywając ją błędnie ksienią i cysterką.

======

Święty Alfryk z Canterbury (+1105)

                           Początkowo był mnichem w opactwie benedyktyńskim w Abington. Potem został opatem w St. Alban. W 990 roku powołano go na stolicę biskupią w Wilton. Współpracował wówczas ściśle ze św. Dunstanem.
Był znany ze swojej dobroczynności. W r. 995 został jego następcą na stolicy metropolitalnej w Canterbury. Widział wtedy inwazję Norwegów na Anglię i doświadczył jej skutków.  Dla wiedzy, jaką posiadał, mylono go nieraz z pisarzem teologicznym i hagiografem Alfrykiem Gramatykiem (- 1020), ale i on był autorem Canones Aelfrici ad Wulsinum episcopum.

======

Święty Edmund z Abingdon (nad Tamizą) (+1240)

                         Urodził się około r. 1180. Studiował w Oksfordzie i Paryżu. Sam następnie wykładał w Oksfordzie, komentując tam - jako pierwszy - Arystotelesa. Zdaje się, że raz jeszcze przebywał w Paryżu, oddając się z kolei studium teologii, którą także wykładał następnie w Oksfordzie. W r. 1222 objął stanowisko podskarbiego biskupa Salisbury. W dwa lata później wybrano go na wakujące od dłuższego czasu arcybiskupstwo Canterbury. Rządy upływały mu pośród nieustannych sporów z mnichami - członkami kapituły, którzy przypisywali sobie rozmaite uprawnienia i cieszyli się poparciem bądź to króla, bądź pospólstwa. Spraw tych nie zdołał załatwić ani sam Edmund w czasie swojego pobytu w Rzymie (1237), ani legat papieski, kardynał Otto. W jesieni 1240 r. arcybiskup raz jeszcze wyruszył na kontynent, zapewne z zamiarem odbycia wizyty ad limina.W drodze zachorował. Znalazł wówczas gościnę u augustianów w Soisy-en-Brie. Tam zmarł 16 listopada tegoż roku. Okoliczny lud od razu otoczył jego pamięć czcią. Rychło wpisali go też do swych martyrologiów cystersi, z którymi utrzymywał ongiś zażyłe stosunki. Wreszcie Innocenty IV, przybywszy do Lyonu na sobór (1246), kanonizował go. Edmund pozostawił po sobie dwa pisma: Moralitates in Psalmos oraz słynny traktat ascetyczny Speculum Ecclesiae.
W historiografii określany jest często (mylnie) jako Edmund Rich.

======

Święty Otmar z Sankt Gallen (ok. 689 –759)

                        Urodził się około r. 689, wedle Walafryda Strabona w Thurgowii. Wychowywał się na dworze księcia Wiktora w Chur. Wyświęcony na kapłana, został proboszczem przy kościele Św. Floryna. W r. 719 Waltram z Arbon wymógł na nim objęcie zwierzchnictwa nad mnichami osiadłymi u grobu św. Gawła. Miał wówczas wybudować klasztor. Potem wniósł skargę do Pepina na Waryna i Ruodharda, którzy przywłaszczyli sobie dobra klasztorne. Obrażeni hrabiowie uwięzili go, potem zaś zesłali na wysepkę na Renie w pobliżu Stein. Tam zmarł  18 listopada 759 r. W dziesięć lat później szczątki przeniesiono do Sankt Gallen. W r. 864 dokonano ich elewacji i wkrótce potem złożono w kościele nazwanym jego imieniem. Wspomnienie obchodzi się 16 listopada.