Święto Czynu Chłopskiego - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

pobierz

pobierz

pobierz

pobierz

Uroczystość ta została ustanowiona uchwałą Naczelnego Komitetu Wykonawczego Stronnictwa Ludowego podjętą 27 czerwca 1936 r., miała być organizowana przez ludowców corocznie w dniu 15 sierpnia. Wybór tej daty na dzień patriotycznych chłopskich manifestacji nie był przypadkowy. 15 sierpnia to religijne święto Matki Boskiej Zielnej szczególnie uroczyście obchodzone przez mieszkańców wsi, w latach II Rzeczypospolitej to także Święto Żołnierza, usankcjonowane rozkazem nr 126 z 4 sierpnia 1923 r. ministra spraw wojskowych gen. broni Stanisława Szeptyckiego dla upamiętnienia walk w obronie ojczyzny w rocznicę Bitwy Warszawskiej w 1920 r.

W dniu tym – jak podano w rozkazie – wojsko i społeczeństwo czci chwałę oręża polskiego, której uosobieniem i wyrazem jest żołnierz. W rocznicę wiekopomnego rozgromienia nawały bolszewickiej pod Warszawą święci się pamięć poległych w walkach z wiekowym wrogiem o całość i niepodległość Polski”.

Święcono więc pamięć poległych żołnierzy, ale z upływem lat coraz częściej zapominano, że w dramatycznych dla Polski chwilach w 1920 r. o losach kraju zadecydował głównie chłopski żołnierz. Że w regularnej milionowej, największej wówczas w Europie, armii polskiej około 70% żołnierzy stanowili chłopi, że chłop – Wincenty Witos, premier Rządu Obrony Narodowej poderwał do walki i wysiłku cały naród. Że na jego apel wieś nie pozostała obojętna, choć na nią właśnie spadł główny ciężar prowadzenia wojny. Jak zazwyczaj bywa, sukces ma wielu ojców, natomiast do porażki, do klęski nie przyznaje się nikt. Wiktoria roku 1920 dla jednych była „cudem nad Wisłą”, dla innych geniuszem marszałka Józefa Piłsudskiego i jego towarzyszy broni. Dla chłopów polskich, kierowanych przez polityczny ruch ludowy – była i jest Chłopskim Czynem.



Po śmierci Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 r. obóz sanacyjny sięgał do jego kultu, narzucając społeczeństwu własną interpretację historii. W świadomości historycznej polskiego społeczeństwa ukształtowany został obraz polskiej przeszłości przesadnie eksponujący postać i dokonania Józefa Piłsudskiego, a wręcz dyskredytujący innych polskich mężów stanu – w tym trzykrotnego premiera Wincentego Witosa, a tym samym i ruch polityczny ludowców, którym przewodził. Sanacja ograniczyła zakres praw i wolności obywatelskich. Nie ogłaszając jawnej dyktatury, wprowadzony został autorytarny system rządów i eliminowano wpływy partii demokratycznych na społeczeństwo. Prawo zastąpiła siła oraz sfingowane procesy polityczne. W latach trzydziestych – czasie nasilonych działań antydemokratycznych obozu sanacji i wielkiego kryzysu gospodarczego – pozostające w opozycji Stronnictwo Ludowe – jedyny w tym czasie polityczny reprezentant interesów polskiej wsi, konsekwentnie walczyło o demokratyczny kształt Polski oraz godne w niej miejsce dla chłopów.Główną przesłanką decyzji ówczesnych władz Stronnictwa Ludowego o ustanowieniu w ruchu ludowym nowego święta politycznego – Święta Czynu Chłopskiego – była więc chęć przypomnienia i utrwalenia prawdy o roku 1920, o roli Wincentego Witosa jako premiera Rządu Obrony Narodowej i masowym udziale polskich chłopów w historycznym zwycięstwie, które uratowało odrodzone państwo polskie przed sowieckim zniewoleniem.



W pierwszych obchodach Święta Czynu Chłopskiego 15 sierpnia 1936 r. udział wzięło ponad dwa miliony chłopów polskich. Poprzedziła je 29 czerwca wielka chłopska manifestacja w Nowosielcach, podczas której przyjęto rezolucję, która stała się dokumentem programowym późniejszych chłopskich wystąpień.



W „Zielonym Sztandarze” (nr 41 z 30 sierpnia 1936 r.) pisano: „Po Nowosielcach – 15 sierpnia. Potrójny cel przyświecał tym, którzy rzucili myśl obchodzenia 16. rocznicy Czynu Chłopskiego. Święto miało bowiem oprócz celu patriotycznego i religijnego także mocno wyartykułowany cel klasowy. Masowy udział chłopów w pierwszych obchodach Święta Czynu Chłopskiego przebiegał pod hasłem: »Polska nie może być dłużej folwarkiem sanacyjnej elity. Lud chce być współgospodarzem w państwie i ma prawo nim być«”. Relacje z obchodów zamieszczane w „Zielonym Sztandarze” i „Piaście” nosiły znamienne tytuły: Wspaniały przebieg rocznicy Czynu Chłopskiego, Niezliczone szeregi chłopów pod zielonymi sztandarami.

Ciąg dalszy w Zielonym Sztandarze Nr 33