Naciągane zakupy aparatury i sprzętu medycznego
Zakłady opieki zdrowotnej w województwie podlaskim nagminnie podawały nieprawdziwe dane we wnioskach, aby zwiększyć szanse na dofinansowanie zakupów aparatury medycznej ze środków unijnych – podała Najwyższa Izba Kontroli, która sprawdziła zakupy sprzętu i aparatury medycznej przez siedem publicznych zakładów opieki zdrowotnej i jedną gminę. NIK ustaliła, że placówki zawyżały spodziewane efekty swoich działań, obiecując np. nierealny wzrost liczby świadczeń medycznych lub ich dostępności. W rezultacie nie były w stanie osiągnąć zakładanych celów, a tym samym wywiązać się z umowy. NIK wykryła, że na 10 zbadanych wniosków o dofinansowanie aż trzy nie powinny go otrzymać.
NIK kontrolą objęła 10 projektów, które w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego uzyskały łącznie ponad 15 milionów złotych dofinansowania. Izba pozytywnie oceniła realizację tylko jednego projektu. Dwa uzyskały ocenę negatywną, natomiast w pozostałych siedmiu stwierdziła poważne nieprawidłowości.
Izba podaje, że prawie wszyscy beneficjenci (oprócz jednego) przedłożyli Marszałkowi Województwa (jako Instytucji Zarządzającej) nierzetelne wnioski o dofinansowanie projektów. Najczęściej zbyt optymistycznie przedstawiali rezultaty swoich działań po ewentualnym zrealizowaniu projektu. Np: zawyżali zakładany wzrost liczby udzielanych świadczeń i osób korzystających z zoz, na wyrost obiecywali wprowadzenie nowych usług czy skrócenie czasu oczekiwania na świadczenie medyczne. Szpital w Bielsku Podlaskim do wniosku o dofinansowanie bloku operacyjnego załączył dokument potwierdzający ważność pozwolenia na budowę, które faktycznie już wygasło. NIK po zweryfikowaniu dokumentów stwierdziła, że projekt ten nie powinien uzyskać dofinansowania, podobnie jak dwa inne projekty SP ZOZ w Hajnówce oraz SP ZOZ w Łapach.
Żaden ze skontrolowanych beneficjentów nie osiągnął tych rezultatów, które optymistycznie deklarował we wnioskach o dofinansowanie. NIK ocenia, że były one od początku nierealne, stworzone na podstawie niewłaściwych mierników lub metod liczenia. Nie uwzględniały też istotnych ograniczeń wynikających z zasad finansowania świadczeń przez NFZ. Z dużym prawdopodobieństwem można przypuszczać, że stworzone zostały w dużej mierze na użytek komisji oceniającej wnioski. NIK zwraca jednak uwagę, że niewypełnienie zobowiązań jest istotnym naruszeniem umów o dofinansowanie projektów.
W wyniku realizacji umów nieco poprawiła się jakość i dostępność do świadczeń zdrowotnych (chociaż w stopniu niższym od zakładanego). Sześć projektów pozwoliło na wprowadzenie nowych procedur medycznych, w przypadku czterech efektem było skrócenie czasu oczekiwania na niektóre usługi. Nie udało się jednak zwiększyć oczekiwanej dostępności do świadczeń specjalistycznych.
Skontrolowane jednostki przestrzegały na ogół obowiązków ustalonych w umowach o dofinansowanie projektów i terminowo zakończyły ich realizację. Nabywały aparaturę i sprzęt medyczny przewidziany we wnioskach. Zakupione urządzenia zostały oddane do użytku niezwłocznie po odebraniu.
Zasady przyznawania dofinansowania ze środków unijnych wymagają, aby Instytucja Zarządzająca analizowała nieprawidłowości oraz zgłaszała je do Komisji Europejskiej. Stąd też NIK powiadomiła o wynikach kontroli Marszałka Województwa Podlaskiego.
Wśród skontrolowanych przez NIK placówek były m.in szpitale w Kolnie i Wysokiem Mazowieckiem. W obu kontrole zakończyły się ocenami pozytywnymi mimo stwierdzonych nieprawidłowości.
W Kolnie stwierdzone przez Izbę nieprawidłowości polegały na: nierzetelnym sporządzeniu studium wykonalności oraz wniosku o dofinansowanie Projektu Bloku Operacyjnego, niewprowadzeniu zaplanowanego świadczenia medycznego, a tym samym nieosiągnięcie jednego z siedmiu celów bezpośrednich projektu, zawyżeniu w studium wykonalności Projektu Kardiologicznego i sporządzonym na jego podstawie wniosku o dofinansowanie wartości docelowej trzech z pięciu wskaźników rezultatu, co doprowadziło do nieosiągnięcia założonych wartości docelowych, a w konsekwencji do niezrealizowania dwóch z pięciu celów bezpośrednich Projektu, oraz m.in. wykazaniu w przekazanej Instytucji Zarządzającej ankiecie zabezpieczenia trwałości Projektu za 2011 r. zawyżonych danych o osiągniętej wartości jednego z dwóch wskaźników rezultatu.
