„Wyraźny konflikt interesów”
Wręcz gigantyczną skalę nieprawidłowości ujawnił miejski audyt z przekazywania i wykorzystania dotacji przez kluby sportowe. Przez kilka miesięcy ubiegłego roku Biuro Audytu i Kontroli Urzędu Miejskiego sprawdzało dotacje udzielone czterem klubom sportowym w 2015 r. i pierwszej połowie 2016 r. W tym czasie dostały one z kasy miasta niemal pół miliona złotych. Sprawozdanie z audytu do prezydenta Łomży trafiło na początku grudnia. Jak wynika z lektury dokumentu, opatrzonego zastrzeżeniem „do użytku służbowego”, najwięcej uwag dotyczy dotacji udzielanych ŁKS 1926 Łomża. Wśród nich jest wskazany „wyraźny konflikt interesów”.
Kontrolowane dotacje dla klubów sportowych pochodził z trzech źródeł: na realizację zadań publicznych w sferze wspierania i upowszechniania kultury fizycznej i sportu, na przeciwdziałanie alkoholizmowi i patologiom społecznym oraz na promocję Łomży. Wskazane przez Biuro Audytu i Kontroli nieprawidłowości dotyczą właściwie każdego etapu dotowania – od przyjmowania w konkursach ofert, które nie spełniały wymogów formalnych aż do braku należytego rozliczania klubów z miejskich środków. Cały raport ma blisko 200 stron, a samo sprawozdanie kilkanaście. Na sześciu stronach tego sprawozdania ciurkiem wskazywane są stwierdzone nieprawidłowości. Właściwie dotyczą one dotacji dla wszystkich czterech objętych kontrolą klubów, przy czym najwięcej, i jak się wydaje najpoważniejszych jest związanych z przekazywanymi środków dla ŁKS 1926 Łomża. Na konto tego klubu w kontrolowanym okresie trafiło z kasy miasta 286 tysięcy 700 złotych, a jak wnioskują audytorzy, dalsze pół miliona za pośrednictwem MOSiR.
ŁKS otrzymywał m.in. środki miejskie na upowszechnianie kultury fizycznej i sportu. Formalnie to wyodrębnione w budżecie miasta pieniądze, na których rozdysponowanie ratusz ogłasza oficjalny konkurs, kluby sportowe składają oferty, po czym ze zwycięzcami podpisywane są umowy. I choć teoretycznie wszystko odbywa się jawnie, kontrola umów zawieranych między Miastem Łomża, a Łomżyńskim Klubem Sportowym 1926 wykazała szereg nieprawidłowość. Niektóre dotyczą składanych ofert, a część z nich powinna być uznana za błąd formalny dyskwalifikujący ofertę. Tak się jednak nie stało - oferta była przyjmowana, a klub otrzymywał pieniądze, a teraz miejscy audytorzy zgłaszają zastrzeżenia także do ich rozliczenia. Jak czytamy w sprawozdaniu w regulaminie konkursu na 2015 r. wśród kosztów, które mogą być w szczególności finansowane z dotacji nie wymieniono kosztów administracyjnych, a zarówno w ofercie jak i zaktualizowanym kosztorysie stanowią one ponad 20% wnioskowanej dotacji. Zgodnie z prawem koszty te mogą być dotowane, jednak ich skala powinna być adekwatna do całego zadania. W regulaminie konkursu na 2016 r. zapisano, że dotacja może być w 15% przeznaczona na finansowanie w/w kosztów. Tymczasem w ofercie ŁKS 1926 dotacja w 19% miała być przeznaczona na finansowanie kosztów obsługi, a w zaktualizowanym kosztorysie w 22%.
Znacznie poważniejsze zarzuty dotyczą przekazywania środków miejskich dla klubu przez Wydział Komunikacji Medialnej i Promocji (WKP). Już na wstępie audytorzy zastrzegają, że „nie były i nie są tworzone teczki spraw”, a „w takiej sytuacji kontrola jest niezwykle utrudniona”. Niemniej prześledzili oni przydział środków dla ŁKS 1926 i ich wnioski są wręcz zadziwiające.
W WKP sprawami przydziału środków dla ŁKS 1926 w ramach promocji zajmuje się osoba będąca sekretarzem ŁKS 1926, jest to wyraźny konflikt interesów. Zgodnie z Art. 30 ustawy o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2016 r. póz. 902 tekst jednolity) pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym nie może wykonywać zajęć pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonuje w ramach obowiązków służbowych, wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność. (...)
W 2015 r. klub otrzymał 26.700 zł na promowanie Łomży, a w 2016 r. 150.000 zł na ten sam cel. Klub najczęściej zakupuje stroje sportowe z logo Miasta, umieszcza logo na plakatach, biletach lub w reklamach. Wnioski o przydział środków są nieprawidłowo podpisane (dyrektor biura lub prezes). Zgodnie z KRS do reprezentowania stowarzyszenia na zewnątrz oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych wymagane jest współdziałanie trzech członków zarządu, w tym każdorazowo prezesa lub wiceprezesa zarządu.
Brak jest uzasadnienia merytorycznego przez wydział o celowości przekazania środków (wówczas jeszcze Wydział Kultury, Promocji i Sportu). Na piśmie dekretacja prezydenta „zgoda 20.000”. Podobnie przedstawia się przydział środków w kwocie 7.000 zł na zakup dresów oraz kurtek. Na wniosku dekretacja prezydenta „zgoda do 7.000 zł”. Miasto zakupiło sprzęt u dostawcy wskazanego przez klub i protokołem przekazało ŁKS 1926. Ze strony klubu protokół nieprawidłowo podpisany. Czy zawarto także porozumienie na sfinansowanie sprzętu, trudno odpowiedzieć ponieważ brak dokumentów.
W czerwcu 2016 r. prezes ŁKS 1926 wystąpił „z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia decyzji o pilnej pomocy finansowej dla naszego klubu”, w dalszej części pisma prezes pisze: „brak dodatkowego wsparcia ze strony Miasta spowoduje utratę płynności finansowej klubu, realne zagrożenie wycofaniem z rozgrywek i w konsekwencji likwidację klubu”, „obecny stan środków finansowych na zabezpieczenie podstawowych kosztów funkcjonowania Klubu nie pozwala nam na udział w rozgrywkach nowej III ligi”.
Jak piszą audytorzy w piśmie nie występuje propozycja promowania Łomży, a jedynie prośby o wsparcie w trudnej sytuacji finansowej. Sprawa była wówczas szeroko dyskutowana także podczas sesji Rady Miejskiej, bo przekazanie tych środków klubowi wymagało zwiększenia w budżecie Łomży puli na promocję miasta. Radni zgodzili się jednomyślnie na przekazanie wsparcia.
Audytorzy opisuja, że prezydent zadekretował wniosek w następujący sposób „Zgoda 150 000 zł Skarbnik CWS”, ale pomimo takiej dekretacji sprawę prowadził pracownik WKP, który jest sekretarzem ŁKS-u. 28 czerwca 2016 r. zawarto umowę na „promowanie Miasta Łomży poprzez wykorzystanie wizerunku i marki piłkarskiego klubu sportowego podczas meczów w letnich i jesiennych rozgrywkach, które odbędą się w województwie podlaskim, warmińsko-mazurskim, łódzkim i mazowieckim”. Zgodnie z § 8, do umowy powinien być załączony kosztorys składników wchodzących w skład realizacji zadania.
Jako rozliczenie pierwszej transzy przedstawiono fakturę wystawioną 8 lipca 2016 r. przez ŁKS 1926 za usługi reklamowe oraz zestawienie faktur na kwotę 75.207,05 zł. Na zestawieniu brak jest daty złożenia sprawozdania, ale z dat faktur można wnioskować, że było to w końcu września. Faktury związane są z bieżącym funkcjonowaniem klubu.
Przy zakupie usług reklamowych, zgodnie z interpretacją NIK należy stosować ustawę prawo zamówień publicznych. W tym przypadku Urząd powinien zastosować wewnętrzne przepisy tzn. Zarządzenie nr 91/15 z 27.03.2015 r..
Przekazanie środków w 2015 r. w kwocie 20.000 zł nastąpiło na podstawie noty obciążeniowej wystawionej przez ŁKS 1926. Brak jest rozliczenia tych środków. Na podstawie Porozumienia nr 19 220/2015 z dn. 29 czerwca 2015 r., ŁKS 1926 zobowiązał się do złożenia rozliczenia do 20.12.2015 r. w Urzędzie nikt nie potrafi odpowiedzieć, czy rozliczenie zostało faktycznie złożone.
Wsparcie z MOSiR
W trakcie audytu zwrócono uwagę na nadzór jaki powinien być sprawowany nad MOSiR. ŁKS 1926 składa do prezydenta wnioski o obniżenie opłat za korzystanie z obiektów Stadionu Miejskiego, prezydent wyraża zgodę i kieruje pismo bezpośrednio do dyrektora MOSiR. Wniosek z 27.01.2016 r. o obniżenie do 98% opłat w 2016 r. oraz wniosek z 3.11.2016 r. o utrzymanie bezpłatnego korzystania z obiektów w 2017 r. podpisał tylko sekretarz klubu co jest niezgodne z KRS i powoduje konflikt interesów (o czym pisano powyżej).
Audytorzy wskazują, że brak jest analizy wniosków przez Urząd z tytułu nadzoru oraz brak jest uzasadnienia prawidłowości decyzji wynikającego z prawa miejscowego. Podkreślają, że obowiązuje zarządzenie prezydenta w sprawie ustalenia cen za usługi komunalne związane z korzystaniem ze Stadionu Miejskiego, w którego § 2 zapisano: „Wprowadza się następujące rabaty do wysokości 30% od cen ustalonych w załączniku do niniejszego zarządzenia”. Cennik zawiera ceny podstawowe i ceny preferencyjne dla stowarzyszeń sportowych. Nie określono do których cen można stosować ulgę. Przyjmując powyższe ustalenia opłata ulgowa np. za trening na płycie głównej powinna wynosić netto 35 zł (preferencyjna cena netto 50 zł). Tymczasem ŁKS 1926 płaci l zł. Pomniejszone dochody MOSiR z tego tyt. wynoszą ok. 500 000 zł. Można stwierdzić, że jest to forma dotowania klubu – wnioskują autorzy audytu zaznaczając, że jeśli kontrola zarządcza w Łomży funkcjonowałaby prawidłowo, to wniosek ŁKS 1926 powinien być przeanalizowany, przez wydział nadzorujący stowarzyszenia i kluby sportowe, pod kątem skutków finansowych takiej decyzji.
W przekazanym prezydentowi sprawozdaniu z audytu czytamy, że „kontrola wewnętrzna, prowadzona przez wydziały merytoryczne w zakresie prawidłowości wydatkowania środków jest nieadekwatna do potrzeb, a w WKP w ogóle nie występuje”. Audytorzy wskazują, że „brak jest procedur określających sposób postępowania przy przyznawaniu dotacji, szczególnie dotyczy to środków z promocji Miasta.”
