Informacja upubliczniana jest, ale zainteresowania nią nie ma - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Celem kontroli była ocena realizacji ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, zwłaszcza w zakresie zapewnienia rzeczywistego i równego dostępu do aktualnych i rzetelnych informacji publicznych, dotyczących m.in. działalności władz publicznych, stanu środowiska, finansów publicznych oraz przepisów prawa, w tym lokalnego, a ponadto w zakresie wdrożenia i funkcjonowania Biuletynu Informacji Publicznej (teleinformatycznego publikatora urzędowego) oraz przygotowania organizacyjnego i finansowego jednostek do udostępniania informacji publicznych.

Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia działania administracji samorządowej i rządowej województwa podlaskiego związane z wdrożeniem ustawy o dostępie do informacji publicznej, mimo stwierdzonych nieprawidłowości. Wdrożenie tej ustawy, w tym uruchomienie Biuletynu Informacji Publicznej (BIP), a w województwie podlaskim - także portalu internetowego WROTA PODLASIA (staraniem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego) ułatwiło dostęp do informacji publicznej, zwłaszcza dotyczącej przedmiotu działania, zasad funkcjonowania, struktury i organizacji oraz obsady personalnej organów administracji publicznej. W mniejszym stopniu polepszył się dostęp do informacji publicznej na obszarach wiejskich ze względu na mały stopień ich informatyzacji i fakt, że ludność wiejska w niewielkim stopniu korzysta z internetu. Zarazem kontrola wykazała, że zainteresowanie ludności uprawnieniami wynikającymi z ustawy o dostępie do informacji publicznej jest niewielkie, a na terenach wiejskich wręcz znikome.

W kontrolowanej działalności wystąpiły istotne uchybienia i nieprawidłowości związane z:
- zaniechaniem upublicznienia oświadczeń majątkowych i o działalności gospodarczej radnych oraz członków kierownictwa urzędów gmin, wymaganych przepisami art. 24i i 24j ustawy o samorządzie gminnym,
- opieszałym lub fragmentarycznym ogłaszaniu w BIP części informacji wymaganych przez art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 4 ustawy o dostępie do informacji publicznej,
- zaniechaniu publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym danych budżetowych, wymaganych art. 61 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym,
- opieszałej i nierzetelnej publikacji przez Podlaski Urząd Wojewódzki uchwał i sprawozdań budżetowych gmin w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz na oznaczaniu jego numerów datami wcześniejszymi niż data skierowania do druku, wbrew postanowieniom art. 20 ust. 2 i 3 ustawy o publikowaniu aktów normatywnych i innych aktów prawnych,
- zaniechaniu udostępniania Monitora Polskiego B, mimo obowiązku określonego w art. 26 powołanej ustawy.

Skontrolowane jednostki w zróżnicowany sposób wywiązywały się z obowiązku ogłaszania informacji na stronach BIP. W największym stopniu obowiązku tego dopełnił Podlaski Urząd Wojewódzki, a w nieco mniejszym Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego. Urzędy gmin i urzędy miejskie zamieszczały znacznie mniej informacji i to przekraczając ustawowy termin ich publikacji (1 lipca 2003 roku i 1 stycznia 2004 roku). Zazwyczaj ograniczano się do zamieszczenia regulaminu i statutu oraz podstawowych informacji o strukturze i organizacji oraz obsadzie personalnej urzędu. Dopiero w 2004 r. (podczas kontroli) uzupełniano BIP, głównie przez zamieszczenie w nim danych budżetowych, uchwał rad gmin oraz oświadczeń majątkowych i o działalności gospodarczej radnych i członków kierownictwa urzędu.

Na stronach BIP brakowało zwłaszcza danych o majątku jednostek, ich budżecie, prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach (podlegających ogłoszeniu od 1 lipca 2003 r.) oraz o zamierzeniach i programach działania, stanie przyjmowanych spraw, stanie samorządu i efektach kontroli (od 1 stycznia 2004 r.). Jedna jednostka poprzestała na zamieszczeniu w BIP jedynie regulaminu organizacyjnego.

Z 15 skontrolowanych jednostek samorządowych, zobowiązanych do publikacji oświadczeń majątkowych i o działalności gospodarczej radnych i kierownictwa urzędu, jedynie 2 podały do publicznej wiadomości wszystkie wymagane oświadczenia, a 3 w ogóle nie ujawniły oświadczeń. Pozostałe jednostki ograniczyły się głównie do publikacji oświadczeń majątkowych radnych lub kierownictwa urzędu (wójta, skarbnika, sekretarza).

Publikacja uchwał i sprawozdań budżetowych w Dzienniku Urzędowym nie zapewniała pełnego upublicznienia danych budżetowych. Dzienniki z uchwałami i sprawozdaniami ukazywały się często po kilku miesiącach od ich przyjęcia, a nawet już po zakończeniu roku budżetowego, którego dotyczyły publikowane uchwały. Również nakład dziennika urzędowego był niewielki (125-180 egz.), a zamawiały go głównie gminy i powiaty oraz niektóre instytucje publiczne. W tej sytuacji walor informacyjny dziennika urzędowego jest znikomy. Ponadto wojewodowie nie dysponują środkami umożliwiającymi wyegzekwowanie od gmin obowiązku publikacji materiałów budżetowych. Niewielka była dostępność danych o finansach publicznych, gdyż urzędy ograniczały się do przedstawiania danych budżetowych na sesjach rad i do przesyłania ich radnym, a czasem także sołtysom.

Aż ponad połowa gmin województwa podlaskiego zaniechała publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym zmian w budżecie, a 1/3 gmin - sprawozdań z wykonania budżetu. Z 12 zobowiązanych urzędów gmin (wiejskich) 4 urzędy nie publikowały danych budżetowych nawet w BIP lub podjęły ich publikację dopiero w I kw. 2004 r. Głównymi przyczynami tego stanu rzeczy była niska świadomość lub zlekceważenie obowiązku publikacji danych budżetowych oraz trudności techniczne związane z publikacją.

Niemal zupełnie zlekceważono obowiązek bezpłatnego udostępniania ludności Monitora Polskiego B zawierającego sprawozdania finansowe wybranych przedsiębiorców. Udostępniały go jedynie 4 z 16 skontrolowanych, gdyż zainteresowanie tym wydawnictwem było minimalne.