Dzień Wyzwolenia...
Zapewne niewiele osób wie, że kilka dni temu miasto obchodziło jedną z ważniejszych rocznic w swojej historii. 22 sierpnia to dla Łomży... w wojnie z bolszewikami 1920r. Uroczystości związane z “cudem nad Wisłą” były obchodzone w całym kraju. Również Łomża ma swój udział w zwycięstwie. Kilkusetosobowy oddział pod dowództwem kpt. Raganowicza na kilka dni zatrzymał bolszewików, co m.in. umożliwiło przegrupowanie wojsk polskich pod Warszawą. Po klęsce sowietów uderzyło kontrnatarcie. W drugiej połowie sierpnia Polacy byli znów na linii Narwi – mówi Henryk Wiśniewski prezes zarządu Związku Żołnierzy AK w Łomży.
To co działo się wcześniej na ziemi łomżyńskiej w bardzo sprawny sposób relacjonuje Krzysztof Janikula: Wzdłuż granicy niemieckiej w Prusach ciągną główne siły Tuchaczewskiego i 29 lipca [relacje mówią również o 28 lipca – przyp.red.] podchodzą pod Łomżę, dzielnie bronionej przez mieszkańców dowodzonych przez kapitana Mariana Raganowicza (w 1940 roku zamordowany w Charkowie). Na odsiecz miastu przychodzi generał Żeligowski z wojskami spod Łap. Początkowo odrzuca bolszewików spod miasta, potem sam zostaje okrążony. Powoli zaczyna napływać pomoc i uzupełnienie z innych rejonów kraju, są to jednostki nie zawsze w pełni sprawne i wyszkolone.(...) Do Ostrołęki przybywa następny batalion marynarzy z Pucka, również do tego miasta przybywa 205 pułk ochotniczy. Traci po pierwszym dniu walk 300 poległych. Ale ofiara ta nie była daremna, udało się utrzymać miasto, kawaleria Gaj-Chana musiała odstąpić i obejść miasto. Pierwszy ze wspomnianych batalionów marynarzy 5 sierpnia już tylko w sile słabej kompanii dotarł wraz z wojskami generała Żeligowskiego w widłach Bugo-Narwi. Tutaj przy wsparciu 5 czołgów i 2 pociągów pancernych do 10 sierpnia atakuje Rosjan w puszczy Białej. Bolszewicy podchodzą pod Warszawę, następuje niespotykana dotąd mobilizacja całego kraju, do wojska wstępuje 77 000 ochotników, co razem z poborem daje ponad 200 000 nowych żołnierzy -czytamy na portalu www.rzeczna2004.republika.pl – portalu o dziwo poświęconym rzecznej marynarce wojennej w Polsce. Do określenia wspomnianej już przez Janikulę kawalerii Gaj-chana, Henryk Wiśniewski używa przymiotnika “krwiożercza”. Korpus “wsławił” się wcześniej w zdobyciu Nowogrodu. Miejscowości bronił batalion piechoty, składający się głównie ze studentów uczelni warszawskich, którzy na ochotnika dołączyli do formacji. Kiedy po krwawych, ale nieustępliwych walkach z regularną armią bolszewicką do akcji wkroczył oddział kawalerii, musieli skapitulować. Po bitwie Kozacy (to oni tworzyli trzon oddziału) dobili wszystkich rannych. Jeńców zagnano do przygotowanego w centrum Nowogrodu ogrodzonego placu i wymordowano. Wszystkim ucięto głowy! Ten właśnie oddział jako pierwszy atakował piątnickie forty gdzie bronił się Raganowicz.
Późniejsze losy wojny są znane. Rozkaz odwrotu Polaków i zwycięstwo pod Warszawą. Sytuacja się odwróciła. Polska grupa uderzeniowa dotarła na łomżyńskie przedpola 22 sierpnia. Decydującą rolę w całodniowej, krwawej bitwie odegrała 4 Armia, w skład której wchodziły elitarne dywizje poznańskie. Wojska zorganizowane i szkolone jeszcze na wzór niemiecki. Bohaterską walkę stoczył 59 pułk piechoty. To on wyzwalał Łomżę. Pomocy w walkach udzielali również mieszkańcy Łomży. Po bitwie poznański oddział wziął ok. 2 tys. jeńców i dużo pozostawionego przez bolszewików sprzętu. Sowieci wycofywali się w rozsypce. Pułk ten z uwagi na to, że wynik bitwy o miasto, był jednym z jego największych jego sukcesów przyjął nazwę “łomżyński”. Dowódcy oddziału zostali na miejskim rynku odznaczeni krzyżami Virtutti Militari. Później w koszarach tego pułku wisiał specjalnie na tę okoliczność namalowany obraz pod tytułem “Bitwa pod Łomżą”.
Uderzenie, które kierowano znad Wieprza odcinało odwrót sowietom walczącym pod Warszawą.
W tym roku mija 85. rocznica wojny bolszewickiej oraz bohaterskiej obrony i wyzwolenia miasta.
Późniejsze losy wojny są znane. Rozkaz odwrotu Polaków i zwycięstwo pod Warszawą. Sytuacja się odwróciła. Polska grupa uderzeniowa dotarła na łomżyńskie przedpola 22 sierpnia. Decydującą rolę w całodniowej, krwawej bitwie odegrała 4 Armia, w skład której wchodziły elitarne dywizje poznańskie. Wojska zorganizowane i szkolone jeszcze na wzór niemiecki. Bohaterską walkę stoczył 59 pułk piechoty. To on wyzwalał Łomżę. Pomocy w walkach udzielali również mieszkańcy Łomży. Po bitwie poznański oddział wziął ok. 2 tys. jeńców i dużo pozostawionego przez bolszewików sprzętu. Sowieci wycofywali się w rozsypce. Pułk ten z uwagi na to, że wynik bitwy o miasto, był jednym z jego największych jego sukcesów przyjął nazwę “łomżyński”. Dowódcy oddziału zostali na miejskim rynku odznaczeni krzyżami Virtutti Militari. Później w koszarach tego pułku wisiał specjalnie na tę okoliczność namalowany obraz pod tytułem “Bitwa pod Łomżą”.
Uderzenie, które kierowano znad Wieprza odcinało odwrót sowietom walczącym pod Warszawą.
W tym roku mija 85. rocznica wojny bolszewickiej oraz bohaterskiej obrony i wyzwolenia miasta.
