Biuletyn nr 44
Promieniowanie w leczeniu raka
Promieniowanie to specjalny rodzaj energii przenoszony za pośrednictwem fal lub strumieni cząsteczek. Może ono pochodzić ze specjalnych urządzeń, które ją wytwarzają lub z substancji radioaktywnych.
Wiele lat temu lekarze nauczyli się wykorzystywać tę energię, aby otrzymać obraz wnętrza ciała oraz wykrywać chorobę. Przy pomocy specjalnego sprzętu energię tę kieruje się na nowotwory lub obszary ciała dotknięte chorobą. Stosowanie wysokoenergetycznych promieni lub cząsteczek do leczenia choroby zwane jest radioterapią lub ”napromienianiem”.
Wysokie dawki napromieniowania mogą zabijać komórki lub powstrzymywać je od wzrostu i podziału. Radioterapia jest przydatnym narzędziem leczenia nowotworu ponieważ komórki nowotworowe rosną i dzielą się szybciej niż normalne komórki w otaczającej je tkance zdrowej. Ponadto, komórki zdrowe regenerują się po napromienianiu znacznie szybciej niż komórki nowotworowe.
Lekarze ostrożnie dawkują intensywność leczenia oraz ograniczają ilość zdrowej tkanki poddanej napromienianiu, tak aby niszczące działanie promieni dotknęło nowotwór, a nie Ciebie.
Radioterapia jest skuteczną metodą leczenia wielu odmian raka zlokalizowanego w prawie każdym organie ciała. Blisko połowa wszystkich pacjentów z rakiem jest poddawana napromienianiu, a liczba pacjentów wyleczonych tą metodą rośnie z każdym dniem. Dla wielu z nich radioterapia jest jedyną konieczną metodą leczenia. Dla innych łączy się radioterapię z chemioterapią w połączeniu z leczeniem chirurgicznym.
Lekarze mogą zastosować napromienianie przed operacją, aby zmniejszyć objętość guza. Radioterapia pooperacyjna może służyć powstrzymaniu wzrostu wszelkich komórek, które pozostaną po zabiegu. W niektórych przypadkach lekarze stosują promieniowanie jednocześnie z niektórymi lekami przeciwnowotworowymi, aby zniszczyć nowotwór.
Nawet kiedy całkowite wyleczenie nie jest możliwe radioterapia może przynieść ulgę. Wielu pacjentów stwierdza, że dzięki radioterapii poprawiła się ich jakość życia, zredukował ucisk, krwawienie, ból lub inny symptom raka. Leczenie to znane jest jako terapia paliatywna.
Podobnie jak w innych przypadkach leczenia nowotworów i w radioterapii istnieją pewne zagrożenia dla życia pacjenta. Krótkie, wysokie dawki promieniowania, które uszkadzają lub niszczą komórki nowotworowe mogą również zaszkodzić komórkom zdrowym. Kiedy tak się stanie, pacjent doświadczy skutków ubocznych leczenia. Jednak skutki uboczne są zazwyczaj niższe niż korzyści płynące ze zniszczenia komórek rakowych.
Radioterapię można stosować na jeden z dwóch sposobów: zewnętrznie lub wewnętrznie. Niektórzy pacjenci poddani są po kolei obu formom leczenia.. Poszczególne urządzenia stosowane do radioterapii działają w nieco inny sposób i stąd też różne ich zastosowanie. Kiedy stosuje się radioterapię wewnętrzną tzw. brachyterapię, radioaktywna substancja lub źródło promieniowania zostaje szczelnie zamknięte w niewielkich pojemniczkach, takich jak przewody lub cienkie rureczki zwane implantami. Ten implant umieszczany jest bezpośrednio na nowotworze albo w jamie ciała, aby zniszczyć wszelkie komórki nowotworowe.
Innym typem radioterapii wewnętrznej są nie zamknięte źródła radioaktywne. Pacjent przyjmuje je doustnie lub wstrzykuje się je do organizmu. Ten rodzaj radioterapii wymaga kilkudniowego pobytu w szpitalu.
Lekarz, który jest specjalistą w zakresie leczenia promieniowaniem- onkolog radioterapeuta pracuje z zespołem, który planuje zewnętrzne leczenie promieniami. W skład jego zespołu wchodzą następujące osoby;
* fizyk, który gwarantuje, że urządzenia działają prawidłowo i emitują właściwe dawki promieniowania,
* specjalista d/s dozymetrii, który pomaga w realizacji Twojego planu leczenia, obliczając liczbę zabiegów i czas trwania każdego z nich,
* pielęgniarka radioterapeutyczna zapewniająca opiekę pielęgniarską oraz informację na temat leczenia i porady w zakresie zwalczania skutków ubocznych,
* technik radioterapeuta, który układa Cię do każdego zabiegu i obsługuje urządzenia emitujące promieniowanie.
Wybór dawki promieniowania uzależniony jest od rodzaju odmiany nowotworu.
Po badaniu fizykalnym i analizie historii choroby, lekarz radioterapeuta musi wykonać specjalne badania, aby wyznaczyć obszar leczenia. W procesie zwanym ”symulacją”, pacjent leży nieruchomo na stole, podczas gdy technik uruchamia specjalne urządzenie emitujące promieniowanie rentgenowskie, aby określić „punkt centrowania”- czyli dokładny, precyzyjnie określony punkt lub punkty na Twoim ciele, gdzie będzie skierowane napromienianie. Obecnie takie punkty już się tatuuje drobną kropką na ciele, bądź zaznacza trwałym tuszem. Oznaczonych miejsc nie wolno myć, gdy zaczną blednieć natychmiast trzeba oznaczyć je na nowo. Samemu również nie wolno ich poprawiać. Chodzi tutaj o precyzję strzału promieniem w raka.
Wymienione wcześniej osoby, określą wymaganą dla Twego raka dawkę promieni oraz czas i liczbę zabiegów.
Radioterapia jest zazwyczaj podawana pięć razy w tygodniu przez sześć lub siedem tygodni, może trwać krócej. Kiedy napromieniowanie stosuje się w celu paliatywnym/przeciw bólowym/cykl leczenia trwa 2-3 tygodnie. Taki harmonogram pozwala na chronienie zdrowej tkanki poprzez właściwe rozdysponowanie całkowitej dawki promieniowania. Przerwy podczas weekendów pozwalają na regenerację zdrowych komórek i krótki odpoczynek dla organizmu. c.d.n.
Do tematu wrócimy w następnym numerze.
Opracowano na podstawie rozmów z zespołem radioterapeutów z Centrum Onkologii w Warszawie i własnych doświadczeń.
Wysokie dawki napromieniowania mogą zabijać komórki lub powstrzymywać je od wzrostu i podziału. Radioterapia jest przydatnym narzędziem leczenia nowotworu ponieważ komórki nowotworowe rosną i dzielą się szybciej niż normalne komórki w otaczającej je tkance zdrowej. Ponadto, komórki zdrowe regenerują się po napromienianiu znacznie szybciej niż komórki nowotworowe.
Lekarze ostrożnie dawkują intensywność leczenia oraz ograniczają ilość zdrowej tkanki poddanej napromienianiu, tak aby niszczące działanie promieni dotknęło nowotwór, a nie Ciebie.
Radioterapia jest skuteczną metodą leczenia wielu odmian raka zlokalizowanego w prawie każdym organie ciała. Blisko połowa wszystkich pacjentów z rakiem jest poddawana napromienianiu, a liczba pacjentów wyleczonych tą metodą rośnie z każdym dniem. Dla wielu z nich radioterapia jest jedyną konieczną metodą leczenia. Dla innych łączy się radioterapię z chemioterapią w połączeniu z leczeniem chirurgicznym.
Lekarze mogą zastosować napromienianie przed operacją, aby zmniejszyć objętość guza. Radioterapia pooperacyjna może służyć powstrzymaniu wzrostu wszelkich komórek, które pozostaną po zabiegu. W niektórych przypadkach lekarze stosują promieniowanie jednocześnie z niektórymi lekami przeciwnowotworowymi, aby zniszczyć nowotwór.
Nawet kiedy całkowite wyleczenie nie jest możliwe radioterapia może przynieść ulgę. Wielu pacjentów stwierdza, że dzięki radioterapii poprawiła się ich jakość życia, zredukował ucisk, krwawienie, ból lub inny symptom raka. Leczenie to znane jest jako terapia paliatywna.
Podobnie jak w innych przypadkach leczenia nowotworów i w radioterapii istnieją pewne zagrożenia dla życia pacjenta. Krótkie, wysokie dawki promieniowania, które uszkadzają lub niszczą komórki nowotworowe mogą również zaszkodzić komórkom zdrowym. Kiedy tak się stanie, pacjent doświadczy skutków ubocznych leczenia. Jednak skutki uboczne są zazwyczaj niższe niż korzyści płynące ze zniszczenia komórek rakowych.
Radioterapię można stosować na jeden z dwóch sposobów: zewnętrznie lub wewnętrznie. Niektórzy pacjenci poddani są po kolei obu formom leczenia.. Poszczególne urządzenia stosowane do radioterapii działają w nieco inny sposób i stąd też różne ich zastosowanie. Kiedy stosuje się radioterapię wewnętrzną tzw. brachyterapię, radioaktywna substancja lub źródło promieniowania zostaje szczelnie zamknięte w niewielkich pojemniczkach, takich jak przewody lub cienkie rureczki zwane implantami. Ten implant umieszczany jest bezpośrednio na nowotworze albo w jamie ciała, aby zniszczyć wszelkie komórki nowotworowe.
Innym typem radioterapii wewnętrznej są nie zamknięte źródła radioaktywne. Pacjent przyjmuje je doustnie lub wstrzykuje się je do organizmu. Ten rodzaj radioterapii wymaga kilkudniowego pobytu w szpitalu.
Lekarz, który jest specjalistą w zakresie leczenia promieniowaniem- onkolog radioterapeuta pracuje z zespołem, który planuje zewnętrzne leczenie promieniami. W skład jego zespołu wchodzą następujące osoby;
* fizyk, który gwarantuje, że urządzenia działają prawidłowo i emitują właściwe dawki promieniowania,
* specjalista d/s dozymetrii, który pomaga w realizacji Twojego planu leczenia, obliczając liczbę zabiegów i czas trwania każdego z nich,
* pielęgniarka radioterapeutyczna zapewniająca opiekę pielęgniarską oraz informację na temat leczenia i porady w zakresie zwalczania skutków ubocznych,
* technik radioterapeuta, który układa Cię do każdego zabiegu i obsługuje urządzenia emitujące promieniowanie.
Wybór dawki promieniowania uzależniony jest od rodzaju odmiany nowotworu.
Po badaniu fizykalnym i analizie historii choroby, lekarz radioterapeuta musi wykonać specjalne badania, aby wyznaczyć obszar leczenia. W procesie zwanym ”symulacją”, pacjent leży nieruchomo na stole, podczas gdy technik uruchamia specjalne urządzenie emitujące promieniowanie rentgenowskie, aby określić „punkt centrowania”- czyli dokładny, precyzyjnie określony punkt lub punkty na Twoim ciele, gdzie będzie skierowane napromienianie. Obecnie takie punkty już się tatuuje drobną kropką na ciele, bądź zaznacza trwałym tuszem. Oznaczonych miejsc nie wolno myć, gdy zaczną blednieć natychmiast trzeba oznaczyć je na nowo. Samemu również nie wolno ich poprawiać. Chodzi tutaj o precyzję strzału promieniem w raka.
Wymienione wcześniej osoby, określą wymaganą dla Twego raka dawkę promieni oraz czas i liczbę zabiegów.
Radioterapia jest zazwyczaj podawana pięć razy w tygodniu przez sześć lub siedem tygodni, może trwać krócej. Kiedy napromieniowanie stosuje się w celu paliatywnym/przeciw bólowym/cykl leczenia trwa 2-3 tygodnie. Taki harmonogram pozwala na chronienie zdrowej tkanki poprzez właściwe rozdysponowanie całkowitej dawki promieniowania. Przerwy podczas weekendów pozwalają na regenerację zdrowych komórek i krótki odpoczynek dla organizmu. c.d.n.
Do tematu wrócimy w następnym numerze.
Opracowano na podstawie rozmów z zespołem radioterapeutów z Centrum Onkologii w Warszawie i własnych doświadczeń.
