Zjawisko stomatologizacji psychiatrii i psychoterapii
Średni czas oczekiwania na wizytę w publicznej służbie zdrowia, która oferuje dostęp do psychologa, w województwie podlaskim wynosi 42 dni. O dziwo na tle kraju to drugi, po województwie świętokrzyskim, najkrótszy czas.
Z raportu „Ważne słowa na P.” przygotowanego przez SWPS Innowacje i Fundację Pomagam.pl wynika, że 355 460 osób w 2023 roku – zgodnie z danymi Narodowego Funduszu Zdrowia – skorzystało z finansowanej przez NFZ psychoterapii, uczestnicząc w nieco ponad 4 milionach sesji terapeutycznych (średnio około 11 sesji na pacjenta). Liczba sesji zwiększyła się aż o 69% w stosunku do 2013 roku. Analogiczne dane dla konsultacji psychologicznych to 435 600 osób oraz 2,2 miliona spotkań (wzrost aż o 145% w porównaniu z 2013 rokiem). W 2023 roku wsparcie psychiatrów uzyskało 1 259 tysięcy osób uczestniczących w 4,3 milionów wizyt (ich liczba spadła o około 3% w stosunku do 2013 roku).
- O ile w dużych miastach upowszechniło się już korzystanie z usług psychoterapeuty, o tyle w mniejszych miejscowościach nie dość, że dostępność tych usług jest mniejsza, to korzystanie z nich wciąż jest objęte tabu i stygmatyzowane. - komentuje miejscowe różnice w dostępności wizyt dr Joanna Gutral, psycholożka, psychoterapeutka i psychoedukatorka.
W publicznej służbie zdrowia w woj. Podlaskim mamy 36 placówek oferujących dostęp do psychologa - średni czas oczekiwania na wizytę w takiej placówce wynosi 42 dni (styczeń 2025).
- W miejscach, gdzie nie ma szkolących się lekarzy i nadal funkcjonuje system, który nie jest oparty na Centrach Zdrowia Psychicznego, na pierwszorazową wizytę można czekać nawet kilka miesięcy. W dużej miejscowości, tam, gdzie funkcjonują Centra Zdrowia Psychicznego, należy to już – śmiało mogę powiedzieć – do historii: dostępność w punkcie zgłoszeniowo-koordynacyjnym jest właściwie natychmiastowa. Geograficznie bywa zatem różnie. - zauważa prof. Piotr Gałecki, Kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
W tej sytuacji istotne dla Pacjentów, szczególnie z mniejszych miejscowości, jest to, że czas oczekiwania na wizytę w prywatnym gabinecie jest dużo krótszy - liczony jest już w dniach czy tygodniach, ale również te gabinety są przepełnione.
Mamy więc do czynienia ze zjawiskiem stomatologizacji psychiatrii i psychoterapii, w którym stają się one usługą dostępną, ale na warunkach komercyjnych.
Z danych Pomagam.pl wynika, że na przestrzeni lat 2016-2023 udział zbiórek pieniędzy w tym serwisie związanych z hasłami takimi jak: „szpital psychiatryczny”, „psychiatra” czy „leczenie psychiatryczne” wzrósł prawie o 500%. W 2016 roku hasła powiązane z psychiatrią pojawiały się w 1 na 400 zbiórek. W 2023 roku proporcja ta wyniosła już 1:85.
O 250% natomiast wzrósł udział internetowych zbiórek pieniędzy w kategorii psychoterapia, w której prowadzono zbiórki m.in na psychoterapię, wizyty u psychologa, czy udział w terapii grupowej.
Te statystyki są bardzo wyraźnym i niepokojącym sygnałem świadczącym o skali wyzwań, przed którymi stoją zarówno osoby zmagające się z problemami zdrowia psychicznego, jaki i system publicznej opieki zdrowotnej w kraju.
- Zdrowie psychiczne ma każdy i ten temat dotyczy nas wszystkich. Nie można go całkowicie od siebie odsunąć, i powiedzieć: „to nie moja sprawa”. Myślę, że jest to absolutnie nasza sprawa. Jeżeli problemy ze zdrowiem psychicznym nie dotykają nas bezpośrednio, może to być sprawa naszych rodziców albo dzieci, albo naszego partnera, a jak nie – może naszych pracowników. Musimy zacząć szukać lepszych rozwiązań. Dlatego w naszym raporcie są rzetelne dane liczbowe oraz komentarze ekspertów z dziedziny zdrowia psychicznego, które przedstawiamy w kontekście tego, jak jest obecnie z finansowaniem i dostępem do szeroko pojętej pomocy psychologicznej w Polsce oraz jak być powinno i co możemy w tym kierunku zrobić - podkreśla Dobrosława Gogłoza, prezeska Fundacji Pomagam.pl oraz dyrektor zarządzająca serwisu Pomagam.pl.
Raport można pobrać za darmo na stronie: www.pomagam.pl/zdrowie-psychiczne
