Historia - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Koniec wojny. W świeżo wyremontowanym budynku po dawnej szkole żydowskiej, w listopadzie rozpoczął się rok szkolny 1945/1946. Do półrocza troje nauczycieli [Marczuk Aleksander, Marczuk Anna i Reputakowska Helena] uczyło 245 uczniów. Od półrocza przybyły 4 nauczycielki, które odbyły 6 miesięczny kurs. Były to: Bukowska Maria, Flera Józefa, Lendo Zofia i Worobiowa Irena.      

  Wiosną 1946 roku dobudowano salę rekreacyjną wyposażoną w scenę. W budynku szkolnym znajdowały się 4 sale wykładowe i mała kancelaria.

Kierownikiem szkoły był Marczuk Aleksander. Do grona pedagogicznego należeli:  Bukowska Maria, Flera Józefa, Lendo Zofia, Marczuk Ana, Reputakowska Helena, Worobiowa Irena i ks. Pruszyńaki Stanisław. Było 260 uczniów. Najstarszą klasą była klasa siódma. Absolwenci szkoły dostali się do Liceum Pedagogicznego i Liceum Handlowego.

 1947/1948

   Grono pedagogiczne pozostało takie same jak w poprzednim roku. Do szkoły uczęszczało 265 uczniów. Uczniowie klasy siódmej ze względu na swój wiek przeszli do szkoły wieczorowej dla dorosłych.

    Jesienią1947 roku założono sad owocowy: 60 jabłoni i

 gruszy, a plac szkolny obsadzono wiśniami w około200 sztuk.

 1948/1949

Nastąpiła zmiana w gronie nauczycielskim. Kierownikiem nadal był Marczuk Aleksander. Z poprzedniego roku zostały: Marczuk Anna i Reputakowska [Mieczkowska] Helena. Pierwszy rok pracowali Łołbniak Helena i Pawlak Danuta.

Wiosną 1948 roku została założona szkółka drzew morwowych o powierzchni 200 m kwadratowych.

 1949/1950

W szkole powstały dwie organizacje  ZHP i Szkolne Koło Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

SKOS [Szkole Koło Odbudowy Stolicy],którego opiekunem była Mieczkowska Helena wpłaciło na odbudowę Warszawy 14 000 złotych.

W szkole działał też PCK, czyli  Polski Czerwony Krzyż.

Dzieci brały udział w uroczystościach dożynkowych w Miastkowie oraz w uroczystościach Pierwszego Maja w Łomży.

W tym roku regularnie przyjeżdżało kino objazdowe, które wyświetlało dla młodzieży szkolnej filmy naukowe [zdjęcie].

Szkoła brała też udział w zadrzewianiu miasta. Komitet Rodzicielski brał czynny udział w uroczystościach i popierał materialnie działania dzieci. Zaczął zbierać fundusze na wycieczkę do Warszawy.

 1950/1951

Rok szkolny 1950/1951 rozpoczął się pod znakiem wielkiego i masowego ruchu wśród nauczycieli wszystkich typów szkół, a w szczególności w szkołach podstawowych.

W miesiącu sierpniu można było zobaczyć naładowane wozy lub samochody sprzętami i pakunkami z pościelą, nauczycieli udających się na nowe nieznane miejsce pracy.

Przenoszeni byli na własną prośbę i z urzędu dla dobra szkoły. Jedni opuszczali dotychczasowe miejsce pracy z radością i chętnie, a inni z żalem i niechęcią, bo pracując tam kilka lat zżyli się z miejscową ludnością, pokochali dzieci z którymi pracowali.

Nie było chyba szkoły w powiecie łomżyńskim, w której nie nastąpiłyby zmiany na stanowiskach. Szkoła w Nowogrodzie należała do tych szkół, w których zaszły największe zmiany. Z pięciu wykładających przedmioty świeckie i jednego nauczającego religię pozostała tylko jedna nauczycielka Mieczkowska Helena, a reszta została przeniesiona, zwolniona lub pozbawiona prawa nauczania w szkole.

Do tej ostatniej kategorii zaliczyć można miejscowego ks. Proboszcza Pruszyńskiego Stanisława, któremu władze szkolne zabroniły nauczania religii w szkole na rok, za to, że nie podpisał w określonym czasie Apelu Pokoju. W szkole istniały takie organizacje jak: SKOS czyli szkolne koło odbudowy stolicy, PCK,TPPR- Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, ZHP.

     Pracę z dziećmi utrudniał brak podręczników, które przydzielały szkołom księgarnie. Na 36 uczniów szkoła otrzymywała 7  podręczników do jęz. polskiego i 3 do nauki historii, a na resztę musieli czekać miesiącami.

    Na miejsce nauczycielki, która nie zgłosiła się, w październiku została zatrudniona Wądołowska Wanda.

   W ciągu roku szkoła obchodziła następujące uroczystości:

- 7 rocznicę bitwy pod Lenino

- rocznicę Rewolucji Październikowej

- od 7 listopada do 7 grudnia miesiąc Przyjaźni Polsko-Radzieckiej

- wiec i akademia w związku z odbywającym się w Warszawie drugim Kongresem Pokoju

- nauczyciele brali udział od 1 do 4 grudnia w powszechnym spisie ludności, gospodarstw rolnych, budynków i inwentarza

-- choinka szkolna

- 33 rocznica powstania Armii Czerwonej

- 17 maj – uroczystości podpisania Apelu Pokoju

- Dzień Dziecka

  Pod koniec roku na miejsce Zawistowskiej Ireny[Topczewskiej] przybył nowy nauczyciel Grodzki Stefan.

 SKOS wpłaciła na fundusz odbudowy stolicy 530 złotych.

.Rok szkolny zakończył się 23 czerwca.

  1951/1952

W tym roku szkolnym zapisanych było 226, ponieważ w klasie VII nie było wolnych miejsc czterech uczniów z poza terenu skierowano do innych szkół.

  Wszystkie uroczystości szkolne były narzucone odgórnie np. Miesiąc Pogłębiania Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Nauczyciele przeprowadzali pogadanki z dziećmi na takie tematy jak: ZSRR- pierwszy kraj, który zrzucił pęta niewoli  kapitalistyczno- obszarniczej, pogadanka z okazji rocznicy urodzin J. Stalina – o życiu i działalności wielkiego wodza i obrońcy pokoju, o Armii Czerwonej, rocznica 10 - lecia PPR. 

W tym roku miał miejsce nieprzyjemny incydent, a mianowicie fałszywe doniesienie do partii na Lenkowskiego Jana i Mieczkowską Helenę. Zarzut dotyczył organizacji uczniowskich, które  rzekomo nie działały jak należy.

Przeprowadzono dochodzenie w tej sprawie. Wydział Oświaty wykazał bezpodstawność zarzutów stawianych przez ówczesnego sekretarza partii , który chciał się wykazać swoją pracą na szczeblu powiatowym.

 1952/1953

Zajęcia szkolne odbywały się na dwie zmiany – rano uczyły się dzieci z klas IV,V , VI ,i VII

po południu klasy I , II  i III.

W dniu 26 października 1952 roku odbywało się głosowanie na posłów do I Sejmu Polski Ludowej.

 Przed wyborami dzieci i nauczyciele chodzili od domu do domu i przypominali o wyborach oraz o wykonaniu przed tym dniem należności dla państwa z tytułu obowiązkowych dostaw zboża, mięsa, mleka i gotówki. W akcji uświadamiającej brali udział wszyscy nauczyciele, ponieważ zostali włączeni do tzw. ‘‘trójek agitacyjnych ‘’. W tym roku obchodzono takie same uroczystości [narzucone z góry] jak m.in.; miesiąc pogłębiania przyjaźni polsko – radzieckiej

 W I 1953 roku komitet rodzicielski zorganizował zabawę taneczną dla starszego społeczeństwa w celu zdobycia funduszy dla szkoły. Zarobiono 413 złotych..

  1953/1954

 Szkoła nadal mieściła się w tym samym budynku, miała do dyspozycji budynek murowany jednopiętrowy, w którym znajdowały się 4 sale wykładowe i mała kancelaria kierownika szkoły oraz barak poniemiecki, w którym znajdowała się jedna duża sala ze sceną, mały kącik na pomoce naukowe, biblioteka i magazynek szkolny.

 Do baraku wchodziło się przez korytarz budynku murowanego. Sala w baraku służyła do wszystkiego – była poczekalnią dla dzieci z drugiej zmiany, salą koncertową, gdzie odbywały się wszystkie uroczystości i akademie, szatnią dla wszystkich dzieci, salą gimnastyczną, salą posiedzeń Miejskiej Rady Narodowej itp.

 W związku z miesiącem odbudowy stolicy została zorganizowana wśród nauczycieli i młodzieży zbiórka pieniędzy na odbudowę stolicy. Zebrano 17 złotych. Pieniądze zostały wpłacone do Wojewódzkiego Komitetu Odbudowy Stolicy.

    W ciągu roku obchodzono takie uroczystości jak: 36 rocznica Wielkiej Rewolucji Październikowej, 36 rocznica powstania Armii Czerwonej, rocznica powstania Wojska Ludowego i bitwy pod Lenino, pierwszą rocznicę śmierci ,,wielkiego wodza’’ ludu pracującego Józefa Stalina, Międzynarodowy Dzień Kobiet, święto pracy.

 W wakacje w budynku szkolnym wydział oświaty zorganizował dzieciniec dla 70 dzieci, którymi opiekowały się uczennice Państwowego Liceum Pedagogicznego dla wychowawczyń przedszkolnych.

 1954/1955

     Oprócz istniejących już w szkole organizacji powstało szkolne koło Odbudowy Szkół i Ośrodków Kulturalnych.

Szkoła także uczestniczyła w zbiórce odpadków użytkowych [makulatury, złomu, szmat, kości, tłuczki szklanej i metali kolorowych] .

 Praktycznie wszystkie uroczystości związane były z dawnym Związkiem Radzieckim, np. uroczystości rocznicy Rewolucji Październikowej, o Armii Czerwonej, o Leninie, o Stalinie itp.

    Kierownik szkoły Lenkowski Jan nie wstąpił do partii, więc ciągle był obiektem bezpodstawnych i podstępnych ataków ze strony ówczesnego przewodniczącego Prezydium Miasta Nowogrodu. Dlatego w końcu zrezygnował ze stanowiska kierownika szkoły, pozostając na stanowisku nauczyciela. Nowym kierownikiem został Wacław Plona.

   W tym roku został przeprowadzony remont baraku szkolnego, dzięki któremu szkoła zyskała dwie sale oraz magazynek do przechowywania materiałów szkolnych, pokój nauczycielski i długi korytarz, gdzie dzieci

opr. Marzena Parzych

Fotografie  pochodzą z prywatnych zbiorów

cd  w następnym numerze