Wiera Gran w Łomży przypomniana
Beata Antoniuk i Bogdan Szczepański przypomnieli postać i dokonania legendarnej Wiery Gran. Zaprezentowany w Hali Kultury przed liczną publicznością program „Wiera Gran – historia piosenką pisana” okazał się opowieścią o jej wielkiej karierze oraz o niełatwym życiu, naznaczonym oskarżeniami o współpracę z Niemcami podczas II wojny światowej.
Wiera Gran (1916-2007) była w latach 30. ubiegłego wieku wschodzącą gwiazdą polskiej piosenki i estrady, już w wieku 21 lat występując z tuzami tej miary, co Mira Zimińska, Loda Halama czy Ludwik Sempoliński. Wybuch wojny znacząco zaważył na jej karierze, z racji żydowskiego pochodzenia. Występowała wtedy w różnych miejscach, najdłużej w kawiarni Sztuka w warszawskim getcie. Jako jedyna ze swej rodziny przeżyła jego likwidację, co po zakończeniu wojny zaowocowało oskarżeniami o kolaborację i utrzymywanie kontaktów z niemieckimi agentami. Pomimo sądowego wyroku oczyszczającego ją z tych zarzutów nie mogła rozwijać kariery w Polsce, emigrując najpierw do Izraela, a następnie do Francji. Tam zrobiła sporą karierę, ale echa przeszłości wciąż dawały o sobie znać, owocując kolejnymi oskarżeniami i procesami. Beata Antoniuk, znana z niebanalnego programu swych recitali aktorka Teatru Lalki i Aktora w Łomży, znała jej dokonania już wcześniej.
- Piosenki Wiery Gran podśpiewywałam sobie już dużo wcześniej, jeszcze przed ukazaniem się książki „Oskarżona: Wiera Gran” Agaty Tuszyńskiej, bo dwie dołączyłam do swego dawnego repertuaru - mówi Beata Antoniuk. - Bardzo podobały mi się te piosenki, ale jak ukazała się książka i ją przeczytałam, to byłam wstrząśnięta losem tej pieśniarki. Dlatego postanowiłam te piosenki przypomnieć i zaproponowałam, że je zaśpiewam. Ale piosenki to nie wszystko, bo one same niewiele mówią o jej losie, dlatego postanowiliśmy stworzyć taki scenariusz, bazującą na piosenkach swoistą opowieść o życiu Wiery Gran.
Było to możliwe dzięki Irenie Suchockiej, MBP w Łomży oraz środkom z miejskiego Budżetu Obywatelskiego. - Kiedyś pani Irena Suchocka słyszała jak śpiewam i pomyślała, że byłoby fajnie, żebym zaczęła znowu to robić - mówi Beata Antoniuk. - Zrobiła mi przeogromną niespodziankę, ponieważ wpadła na taki pomysł i biblioteka zaopiekowała się tym wnioskiem. Można więc powiedzieć, że dzięki pani Irence i bibliotece spełniłam swoje marzenie o śpiewaniu, bo to wszystko zmotywowało mnie do stworzenia takiego programu.
Partnerem Beaty Antoniuk w tym przedsięwzięciu został Bogdan Szczepański; kompozytor, aranżer i multiinstrumentalista, związany z łomżyńskim teatrem od początku jego istnienia, a do tego muzyk Filharmonii Kameralnej im Witolda Lutosławskiego. - Bogdan jest mi najbliższy, bo znamy się najdłużej, współpracujemy od lat, wyczuwamy swoje klimaty, więc jego kandydatura do udziału w tym projekcie pojawiła się od razu - mówi Beata Antoniuk.
- W tej chwili o Wierze Gran praktycznie nikt nie pamięta - podkreśla Bogdan Szczepański. - Piosenki są znane, bo niektóre śpiewali choćby Irena Santor, Jerzy Połomski i wielu innych wykonawców, natomiast Wiera Gran, która była gwiazdą światowej sławy. Sam Charles Aznavour prosił ją, żeby zechciała z nim wystąpić, zresztą bardzo znana była już przed wojną. Niestety w Polsce jest to normalne, że ktoś rzuci złe słowo i ono podąża za człowiekiem, ale gdyby jeden sąd w jakimś kraju ją uniewinnił, to można by mówić o tym, że się jej udało, ale skoro było tyle procesów i wszystkie sądy ją uniewinniały, to coś jest na rzeczy.
Na program recitalu „Wiera Gran – historia piosenką pisana” złożyły się same szlagiery. Od „Marii Dolores” i „Fernando”, przez „Tango Notturno” i „Trzy listy”, aż do słynnego „La vie en rose” w polskiej wersji „Gdy w ramiona bierze mnie” oraz kilka innych. Bogdan Szczepański wystąpił nie tylko w roli akompaniatora, ale również narratora całej opowieści.
- To piękne, przedwojenne melodie, napisane przez wspaniałych kompozytorów, nie tych (tu artysta bardzo udatnie naśladuje tandetny beat współczesnych przebojów) - mówi Bogdan Szczepański. - Dlatego przygotowaliśmy to z Beatą w takim klimacie lat 30., 40. i 50.: Fogg, Ordonówna czy Santor, bo później to ona przejęła repertuar Wiery Gran.
Jako publiczność i bywalcy kawiarni Sztuka zaprezentowali się pracownicy Teatru Lalki i Aktora w Łomży: Marzanna Gawrych, Ewa Filochowska-Karwowska, Adam Piotrowski, Miłosz Cieślik (którzy nagrali również teksty dobiegające z offu), Wiesław Wysocki, Monika Sierzputowska, Aneta Bukowska i Iwona Kruszewska-Kunach.
Ten wspomnieniowy program został przyjęty bardzo życzliwie i chociaż wymaga jeszcze dopracowania pewnych elementów, to jego sceniczna kariera nie powinna zakończyć się na jednym pokazie. - Dziś była premiera i bylibyśmy bardzo szczęśliwi, gdyby ten projekt był kontynuowany podsumowuje Beata Antoniuk - Było w niego zaangażowanych dużo osób z naszego teatru, więc być może udałoby się to zrealizować w jego przestrzeni, gdyby byli widzowie dorośli, zainteresowani piosenkami i historią Wiery Gran.
Wojciech Chamryk
