Technika samobadania piersi - ::4lomza.pl:: Regionalny Portal

Mimo, że samobadanie piersi jest mniej precyzyjne niż mammografia RTG, szacuje się, że co roku może w Polsce uratować 800-1000 kobiet. 

Poniżej przedstawiany "instrukcję" jak wykonywać samobadanie piersi. 

Każde samobadanie piersi składa się z trzech etapów: 

1. Przed lustrem 

2. Pod prysznicem 

3. W pozycji leżącej (np. po kąpieli) 

Powinno ono być wykonywane zawsze pomiędzy 7 a 10 dniem cyklu u kobiet miesiączkujących. Kobiety po menopauzie powinny wybrać na badanie stały dzień w miesiącu np. 1-szą sobotę miesiąca. 

Pamiętaj, że: 

1.  nie badasz się po to by wykryć guza, lecz aby upewnić się, że go nie ma 

2.  najlepiej badać się zawsze tydzień po menstruacji, a po menopauzie raz w miesiącu np. w każdą  
pierwszą sobotę miesiąca 

3.  gdy zauważysz coś niepokojącego idź do lekarza, nie zwlekaj! 

4.  nie wyciągaj pochopnych wniosków - nie każdy guzek jest rakiem, ale każdy guzek należy 
skontrolować 

5.  piersi trzeba obserwować i kontrolować 

6.  mimo całej staranności i systematyczności nie czuj się zwolniona od okresowych kontroli 
piersi u lekarza - wizyta u ginekologa, internisty itp. Lekarz też człowiek, jeśli sam nie 
zaproponuje badania, przypomnij mu o tym. 

Lekarz też człowiek, jeśli sam nie zaproponuje badania, przypomnij mu o tym. 

Nowotwór piersi to najczęściej występujący w Polsce nowotwór wśród kobiet. Najczęściej rozwija się u kobiet między 50. a 70. rokiem życia 1 to one są w grupie największego ryzyka zachorowania. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowań na raka piersi, niezbędna jest odpowiednia profilaktyka, szczególnie regularna samokontrola piersi. 
W diagnostyce raka piersi wykonuje się szereg badań, z których najważniejsza jest mammografia, zaś leczenie opiera się na leczeniu operacyjnym, chemioterapii i radioterapii. 
1. Co to jest rak piersi? 

Rak (inaczej nowotwór złośliwy) to choroba spowodowana niekontrolowanym rozrostem komórek pochodzących z danej tkanki lub narządu. Normalnie, każda komórka naszego ciała ulega podziałom w ściśle zaplanowany sposób. Złośliwy klon komórek może rosnąć w postaci guza, powodując ucisk
i zniszczenie otaczających tkanek, a dodatkowo rozprzestrzeniać się z prądem krwi po całym organizmie powodując powstanie nowych ognisk czyli przerzutów. Wcześnie wykryte objawy raka piersi dają szansę na całkowite wyleczenie, dlatego tak ważne jest wychwycenie choroby w odpowiednim momencie
i podjęcie właściwego leczenia. Ryzyko, że nowotwór złośliwy piersi doprowadzi do śmierci jest niskie, 
ale pod warunkiem, że guz piersi zostanie wykryty, kiedy jest niewielki - nie przekracza 0,5 cm średnicy. 

2. Budowa piersi 

Aby zrozumieć jak powstaje i rozwija się rak piersi, pomocne staje się poznanie, jak piersi są zbudowane. Pierś kobieca zbudowana jest z gruczołów, które w okresie karmienia piersią produkują mleko. Gruczoły tworzą tzw. zraziki. Zraziki pogrupowane są w tzw. płaty Gest ich w piersi kilkanaście 
- ok. 15-20). Mleko wydostaje się na zewnątrz do brodawki sutkowej przez specjalne przewody. Każdy płat ma osobny, główny przewód wyprowadzający. Oprócz tego w piersi znajduje się tkanka tłuszczowa (ilość jest zróżnicowana w zależności od masy ciała kobiety i wpływa na wielkość piersi), a także tkanka łączna, która stanowi rodzaj rusztowania dla zrazików i przewodów, a także naczynia krwionośne (dostarczają niezbędnych składników odżywczych do tkanek piersi) oraz naczynia limfatyczne (o nich poniżej). 
Rak sutka w większości przypadków (70-80 proc.) wywodzi się z komórek, które wyścielają wnętrze przewodów. 

Układ limfatyczny piersi jest to bardzo istotny element piersi, ponieważ stanowi jedną z dróg, którymi guz piersi może się rozprzestrzeniać. Każda z piersi posiada swój własny system naczyń limfatycznych. Naczynia limfatyczne wyglądają podobnie jak naczynia krwionośne, z tym, że zamiast krwi płynie w nich płyn zwany limfą. Limfa powstaje jako efekt przesączania płynów w tkankach piersi. Naczynia limfatyczne zbieraj ą limfę z tkaek piersi i dostarczają do węzłów chłonnych znajdujących się 
pod pachą. Węzły chłonne stanowią specyficzne miejsce, gdzie gromadzą się komórki układu odpornościowego. Komórki nowotworu piersi przenikają do naczyń limfatycznych, następnie 
docierają do węzłów chłonnych, co powoduje ich powiększenie. Jest to równocześnie sygnał, że choroba staje się coraz bardziej agresywna (nowotwór złośliwy piersi) i istnieje większe prawdopodobieństwo, że komórki nowotworowe dostały się także do krwi i mogły zasiedlić inne narządy, czyli spowodować powstanie przerzutów. 

3. Profilaktyka raka piersi 

W leczeniu nowotworów piersi niezwykle ważna jest profilaktyka, Wszyscy specjaliści w Polsce twierdzą, że w wielu przypadkach możliwe by było skutecznie wyleczenie, gdyby pacjentka zgłosiła się do lekarza dużo wcześniej. Kilka razy w roku prowadzone są kampanie, skierowane do kobiet po 50. roku ży- 
cia, promujące badania diagnostyczne w kierunku raka piersi, np. mammografię. Możliwe jest wtedy nawet bezpłatne przebadanie swoich piersi. 

4. Czynniki ryzyka raka piersi 

Dokładne przyczyny raka piersi nie są wciąż rozpoznane. Jednakże istnieją pewne czynniki, których występowanie zwiększa zachorowania. Oto one:
•    płeć - pomimo iż rak piersi może wystąpić także u mężczyzn, to jednak stokrotnie powszechniejszy jest wśród kobiet;
•     wiek - objawy nowotworu piersi pojawiają się najczęściej u kobiet między 50. a 70. rokiem życia - aż 77 proc. kobiet, u których wykryto raka piersi, ma powyżej 50 lat; 
•    genetyka - ryzyko wystąpienia raka piersi jest większe, im bliższy jest stopień pokrewieństwa osoby chorej z innymi osobami w rodzinie; prawdopodobieństwo wystąpienia raka u kobiety, której matka chorowała, zwiększa się aż o 50 proc.; 
•    otyłość - zwiększa nie tylko wystąpienie nowotworu, ale także jego wykrycie; 
•    czynniki endogeniczne (wewnętrzne) - nowotwór piersi częściej występuje u kobiet, które zaczęły miesiączkować przed 12. rokiem życia i które przechodziły menopauzę po 55. roku życia; 
•    czynniki egzogeniczne (zewnętrzne) - to przede wszystkim hormonalne środki antykoncepcyjne, hormonoterapia zastępcza (HTZ); 
•    zła dieta - czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworu piersi :
•    rasa - na raka piersi częściej chorują kobiety białe niż te pochodzące z krajów afrykańskich, jednakże one częściej umierają z powodu tego schorzenia; z rasą związany jest inny czynnik rozwoju raka - położenie geograficzne, gdyż choroba częściej występuje w krajach 
zachodnich, rzadziej w Afryce lub Azji. 

5. Objawy i diagnostyka raka piersi 

Kobiety zgłaszające się do lekarza, u których rozpoznano raka piersi, najczęściej wyczuwały pod palcami niewielkie guzki w obrębie piersi. Mogą one występować pojedynczo lub mieć mnogi charakter torbielowy. Ponadto dokładne obejrzenie i badanie  
•     nastąpiła zmiana wyglądu lub kształtu piersi bądź sutka (nieregularność lub wklęsłość);

•    piersi są obrzęknięte; 

•    guzki występują nie tylko w obrębie piersi, ale także pod pachą; 

•    z brodawki wydostaje się ciemniejsza wydzielina lub krew; 

•    na brodawce sutkowej lub wokół niej pojawia się wysypka; 

•    nastąpiło zaczerwienienie i stwardnienie skóry; poszerzyły się żyły skóry piersi. 

Po rozpoznaniu niepokojących objawów przeprowadza się szereg badań dodatkowych, które mają wykluczyć lub potwierdzić występowanie raka piersi. Należą do nich: 
•    mammografia; 
•    ultrasonografia - badanie ultrasonografem pozwala na odróżnienie guzka od torbieli, a także zlokalizowanie jego położenia; zaleca się go kobietom młodym i w ciąży, gdyż chroni je przed szkodliwym promieniowaniem Rentgena; 
•    biopsja aspiracyjna cienkoigłowa - nakłucie cienką igłą i pobranie materiału do badania - jeśli w strzykawce pojawi się krew, to zachodzi prawdopodobieństwo, że jest to rak; 
•    biopsja gruboigłowa - pobranie tkanki do badania i obejrzenie jej pod mikroskopem; 
•    biopsja otwarta - polega na nacięciu skóry i usunięciu całego guzka z marginesem otaczających go tkanek. Inne badania potwierdzające obecność raka piersi to: badania mikroskopowe, termografia lub galaktografia. 

6. Leczenie nowotworu złośliwego piersi 

Nowotwory złośliwe leczy się za pomocą operacji. Jako leczenie uzupełniające stosuje się chemioterapię, radioterapię czy hormonoterapię. Poszczególne metody można opisać następująco: 
•    chirurgiczne leczenie raka piersi polega na wycięciu gruczołu piersiowego; niestety nie zawsze jest możliwe usunięcie samego guzka (tzw. chirurgia oszczędzająca) 
i koniecznie jest wycięcie gruczołu piersiowego wraz z węzłami chłonnymi i mięśniami piersiowymi (chirurgia doszczętna); 

•    chemioterapia - opiera się na leczeniu farmakologicznym; metoda ta jest stosowana do zniszczenia klinicznie niewykrywalnych mikroprzerzutów, które mogą się pojawić już w początkowych fazach istnienia raka, a to z kolei może zapobiec rozwijaniu się przerzutów; 

•    radioterapia - leczenie za pomocą promieniowania jonizującego. 

Nowotwór piersi jest niezwykle poważnym schorzeniem, ale możliwe jest jego całkowite wyleczenie przy regularnych badaniach i samokontrolach piersi. Dlatego tak ważne są okresowe 
wizyty kontrolne. Im wcześniej zostanie wykryty guz piersi tym większe są szanse na to, że nie będzie on prowadził do zgonu.