Forty Piątnica
Apogeum rozwoju fortyfikacji europejskich przypada na koniec XIX i początek XX w. Znaczną część powstałych w tym czasie obiektów stanowiły fortyfikacje rosyjskie, a wśród nich i te budowane na ziemiach polskich. Położone między Wisłą, Bugiem, Narwią i Wieprzzem miały one pełnić funkcje obszaru koncentracji armii carskiej przed uderzeniem na wrogie mocarstwa.
Forty w Piątnicy to zespół elementów bojowych (baterii artylerii i stanowisk piechoty) rozmieszczanych na stałe w terenie. Zadaniem tego typu zespołów było długie samodzielne stawianie oporu atakom przeciwnika i wspieranie ogniem między pola. Załoga fortu składała się z 4 kompanii piechoty i 4 baterii artylerii. Stanowiska ogniowe znajdowały się na wałach, w rogach fos i na dziedzińcu fortu dla artylerii. Główne elementy budowlane fortu to: koszary, schrony pogotowia bojowego i kaponiery (kojce, strzeleckie umieszczone w dnie fosy do obrony fortu po wtargnięciu na jego teren przeciwnika). Obiekty forteczne były połaczone podziemnymi chodnikami (potenami). Przedpole fortu miało być odsłonięte - nie zezwalano na sadzenie drzew i wznoszenie budowli w kierunku ostrzału w odległości 1000 - 1500 metrów od tortu.
Forty były przygotowane do obrony okrężnej (w sytuacji odcięcia od zaopatrzenia). Posiadały własne kuchnie, piekarnie, ujęcie wody, piecowe ogrzewanie i spalinowy agregat prądotwrczy. Budowle forteczne wykonane były z betonu o grubości (ścian i stropów) od 1,5 do 2 metrów. Forty I, II, III łączyła między sobą wewnętrzna droga forteczna.
W działaniach wojennych forty w Piątnicy nie odegrały decydującej roli. W I-j wojnie Światowej Rosjanie wykorzystywali je jedynie do koncentracji wojsk i jako bazę wypadową na Prusy Wschodnie. Posłużyły one natomiast Polakom w 1920 r przeciwko Rosji Sowieckiej, a w 1939 r: przeciwko Niemcom, powstrzymując ataki przeciwnika aż da czasu zagrożenia okrążeniem.
Forty w Piątnicy w ciągu stulecia obrosły w różne legendy. Najczęściej powtarzane są przekazy, iż były one połączone z Łomżą podziemnym chodnikiem biegnącym pod rzeką Narew. Są też świadkowie potwierdzający istnienie także podziemnych połączeń między poszczególnymi fortami. To akurat wydaje się bardzo prawdopodobne, jeśli zwrócimy uwagę na doskonale odwodnione i wentylowane, do dziś zachowane, podziemne pomieszczenia. ...
Lecz czy uda się kiedykolwiek wyjaśnić wszystkie zagadki tych fortów?
autor: Tadeusz Warec
zobacz także: "Forty Piątnica - Twierdza Łomża" - autor Tadeusz Warec